|
Hahahahahahaa
{{Budynek infobox
| nazwa = Zamek w Bielsku-Białej
| zabytek = R/455/56 z 2.11.1956 r., 135/60 z 26.02.1960 r., A-133/76 z 3.09.1976 r.<ref>{{zabytek|śląskie}}</ref>
| zdjęcie = Sułkowski Castle, Bielsko-Biała 3.jpg
| opis zdjęcia = Zamek książąt Sułkowskich
| państwo = POL
| miejscowość = [[Bielsko-Biała]]
| adres = ul. Wzgórze 16a
| typ budynku = [[zamek]]
| styl architektoniczny = [[eklektyzm (architektura)|eklektyzm]]
| architekt = [[Emanuel Rost]], Jan Pötzelmeyer, Juliusz Appelt
| inwestor =
| wysokość całkowita =
| wysokość do dachu =
| kondygnacje = 3
| powierzchnia użytkowa =
| rozpoczęcie budowy = [[XIII wiek|XIII w.]]
| ukończenie budowy = [[XIV wiek|XIV w.]]
| przebudowy = [[1570]], [[1787]], [[1855]]-[[1864]]
| zniszczono = [[1645]], [[1762]]
| odbudowano =
| pierwszy właściciel = [[Przemysław I Noszak]]
| kolejni właściciele = [[Piastowie cieszyńscy]], Sunneghowie, [[Sułkowscy]]
| właściciel =
| kod mapy = Bielsko-Biała
| stopniN = 49 | minutN = 49 | sekundN = 19
| stopniE = 19 | minutE = 02 | sekundE = 40
| opis miejsca =
| znak na mapie = Legenda zamek.svg
| commons = Category:Muzeum w Bielsku-Białej - Zamek książąt Sułkowskich
| www = http://www.muzeum.bielsko.pl
}}
'''Zamek książąt Sułkowskich''' – najstarsza i największa zabytkowa budowla [[Bielsko-Biała|Bielska-Białej]], położona we wschodniej części [[Stare Miasto (Bielsko-Biała)|Starego Miasta]].
Został wzniesiony w [[XIV wiek]]u staraniem [[Księstwo Cieszyńskie|księcia cieszyńskiego]] [[Przemysław I Noszak|Przemysława I Noszaka]] i przez kolejne stulecia służył jako jedna z siedzib [[Piastowie cieszyńscy|Piastów cieszyńskich]]. Jest typem zamku miejskiego od początku włączonego w system fortyfikacji Bielska i będącego zarazem najsilniejszym elementem jego obwarowań. Pełnił także rolę śląskiej [[warownia|warowni]] granicznej, strzegąc wschodniej granicy [[Księstwo Cieszyńskie|Księstwa Cieszyńskiego]] na rzece [[Biała (dopływ Wisły)|Białej]] – oddzielającej [[Śląsk]] od [[Małopolska|Małopolski]].
Od końca [[XVI wiek]]u rola obronna zamku malała i przekształcał się on coraz bardziej w rezydencję szlachecką, stanowiąc od [[1572]] r. centrum administracyjno-gospodarcze [[państwo bielskie|państwa bielskiego]] (od [[1752]] r. Księstwo Bielskie) oraz siedzibę jego właścicieli. Na skutek licznych przebudów zatarte zostały jego dawne cechy stylowe. Ostatnia z nich miała miejsce w latach [[1855]]-[[1864]] (wtedy powstała m.in. [[eklektyzm (architektura)|eklektyczna]] fasada zwrócona ku [[Plac Bolesława Chrobrego w Bielsku-Białej|pl. Bolesława Chrobrego]]). Od [[1945]] r. jest siedzibą ''Muzeum w Bielsku-Białej'' (d. ''Muzeum Okręgowe''), wcześniej przez ponad 200 lat był własnością [[Sułkowscy|rodu Sułkowskich]].
Ekspozycja muzeum obejmuje: [[XIX wiek|XIX-wieczną]] reprezentacyjną klatkę schodową, salę militariów i sztuki myśliwskiej, wystawę sztuki polskiej i europejskiej od XIV do [[XVII wiek]]u, salon muzyczny, salon [[biedermeier]]owski, galerię malarstwa polskiego i europejskiego od XIX do XX wieku, galerię współczesnej sztuki regionu, wystawę prezentującą dzieje zamku, Bielska, Białej i okolic, wystawę etnograficzną, wystawę grafiki przełomu XIX i XX wieku, wystawę malarstwa portretowego od roku 1800 do lat trzydziestych XX wieku, wnętrza z prezentacją pamiątek po rodzinie [[Sułkowscy|Sułkowskich]] i salę z rycerzem – [[lapidarium]].
== Historia zamku ==
W miejscu wznoszącego się w centrum dzisiejszego [[Bielsko-Biała|Bielska-Białej]] [[zamek|zamku]] miał według [[legenda|legendy]] znajdować się niegdyś gródek rozbójników napadających na podróżujących kupców. [[Książęta opolsko-raciborscy|Książę opolski]] [[Kazimierz I opolski|Kazimierz]] wytępił zbójców i zdobył ową fortalicję, by w jej miejscu wystawić zameczek myśliwski z czasem rozbudowany do postaci okazałego zamku, przy którym rozwinęło się miasto Bielsko.
[[Plik:Muzeum Sułkowskich - Zabytkowy Witraż.jpg|thumb|200px|Zabytkowy witraż z symboliką heraldyczną]]
Najstarsze części zamku pochodzą z [[XIV wiek]]u, przez następne stulecia był stopniowo rozbudowywany i przekształcany. Jest typem zamku miejskiego od początku włączonego w system [[fortyfikacja|fortyfikacji]] Bielska i będącego zarazem najsilniejszym elementem jego obwarowań. Przez stulecia pełnił rolę śląskiej [[warownia|warowni]] granicznej, najpierw strzegąc granicy księstw dzielnicowych [[Księstwo Cieszyńskie|cieszyńskiego]] i [[Księstwo oświęcimskie|oświęcimskiego]], od połowy [[XV wiek]]u granicy państwowej czesko-polskiej. Od końca [[XVI wiek]]u rola obronna zamku malała i przekształcał się on coraz bardziej w rezydencję szlachecką. Współczesny wygląd budowli pochodzi z czasów ostatniej wielkiej przebudowy z drugiej połowy [[XIX wiek]]u, która zatarła całkowicie jej dawne cechy stylowe. W latach 1899-1973, w miejscu widocznego obecnie od strony wschodniej ceglanego [[mur oporowy|muru oporowego]], stał ciąg tzw. [[Bazary Zamkowe w Bielsku-Białej|Bazarów Zamkowych]] tworzących efektowną podbudowę architektoniczną dla bryły zamku. Niestety, bazary wyburzono w związku z poszerzaniem ulicy Zamkowej.
Zamek wzniesiony przez władających [[Księstwo Cieszyńskie|Księstwem Cieszyńskim]] [[Piastowie cieszyńscy|Piastów]] przez ponad dwa stulecia służył jako jedna z ich siedzib. Od 1572 roku był centrum administracyjno-gospodarczym samodzielnego [[państwo bielskie|bielskiego państwa stanowego]], którym władali przedstawiciele szlacheckich rodzin [[Promnitzowie|Promnitzów]], [[Schaffgotschowie|Schaffgotschów]], [[Sunneghowie|Sunneghów]], [[Solmsowie|Solmsów]] i [[Haugwitzowie|Haugwitzów]]. W 1752 roku państwo to podniesione zostało do rzędu [[księstwo|księstw]] i przeszło w ręce familii [[Sułkowscy|Sułkowskich]]. [[Państwo bielskie|Księstwo Bielskie]] istniało do 1849 roku, kiedy to podczas wprowadzania w [[Cesarstwo Austriackie|Austrii]] nowoczesnego podziału [[administracja|administracyjnego]], likwidującego stare [[feudalizm|struktury feudalne]], jego tereny weszły w skład bielskiego starostwa powiatowego. Sam zamek oraz liczne dobra w mieście pozostawały w posiadaniu Sułkowskich do 1945 roku. Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] zamek przejęty został przez Państwo Polskie i służył jako siedziba licznych instytucji kulturalnych. Od 1983 roku jego jedynym użytkownikiem jest państwowe Muzeum w Bielsku-Białej.
Najstarszy opis zamku zawarty w urbarzu państwa bielskiego z 1571 roku:
: ''Po pierwsze jest zamek w mieście Bielsku położony, dobrze wymurowany, w nim 15 pokojów oraz izb, też 22 starannie utrzymane sklepione pomieszczenia, duże i małe, wraz z nowo wzniesionym murowanym budynkiem browaru i słodowni, który poza obrębem zamku, lecz tuż obok jest ulokowany, do tego przynależne stajnie, duży spichlerz, pralnia oraz izby kąpielowe, obok których woda przepływa. Dalej przy zamku tym jest sad duży z urodzajnymi owocowymi drzewami, w nim również wszelakie zioła w razie potrzeby uprawiane być mogą, obok także łąka, i jest też przy nich nowo założony ogród chmielowy, w nim około poczwórnego małdra chmielu rok w rok rosnąć może. Są też w dwóch miejscach dobre stawy do zamku należące, gdzie wody nie zbraknie, w których ryby zimową porą trzymać można.''
== Historia Muzeum ==
Muzeum w Bielsku-Białej, mające główną siedzibę w historycznym Zamku bielskim, kontynuuje tradycje muzealne zapoczątkowane w pierwszych latach [[XX wiek]]u, kiedy to władze samorządowe [[śląsk]]iego Bielska i [[Nowa Galicja|galicyjskiej]] [[Biała Krakowska|Białej]] powołały do życia dwa odrębne muzea. Starszym było Muzeum Miejskie w Białej utworzone z inicjatywy profesora gimnazjum bielskiego [[Erwin Hanslik|Erwina Hanslika]] uchwałą Rady Miejskiej z [[19 grudnia]] [[1902]] roku. W tym samym czasie na forum Rady Miejskiej sąsiedniego Bielska z podobną inicjatywą wystąpił tamtejszy pastor ewangelicki dr [[Artur Schmidt]]. Na jego wniosek w następnych miesiącach zorganizowano w [[1903]] roku w Bielsku, Białej i okolicy wielką akcję zbierania pamiątek o wartości muzealnej. Jej rezultat pokazano w czerwcu [[1903]] roku w bielskiej Strzelnicy (obecnie [[Bielskie Centrum Kultury]]) jako wystawę miejscowych starożytności. W kilka miesięcy później bielska Rada Miejska powołała do życia Muzeum Miejskie w Bielsku. Upłynęło jednak nieco czasu, nim oba muzea udostępniono dla zwiedzających.
Muzeum w Białej otwarto [[3 grudnia]] [[1904]] roku. Zajmowało ono cztery lokale w południowym skrzydle pierwszego piętra [[Ratusz w Bielsku-Białej|Ratusza]], sąsiadując z pokojami Towarzystwa Obywatelskiego. Funkcjonowało tutaj do [[1920]] roku, kiedy to jego działalność zawieszono, eksponaty zmagazynowano w jednym pomieszczeniu, a lokal przeznaczono do innych celów. Muzeum otwarto ponownie dopiero w [[1932]] roku, tym razem w suterenach budowli, gdzie działało do wybuchu II wojny światowej, kiedy zostało zamknięte. Długoletnimi jego opiekunami byli dyrektor katolickiej szkoły ludowej Franciszek Farny i emerytowany naczelnik Komunalnej Kasy Oszczędności Wilhelm Kroczek.
[[Plik:Muzeum Sułkowskich - Wejściowa klatka schodowa.JPG|thumb|left|250px|Wejściowa reprezentacyjna klatka schodowa]]
Muzeum w Bielsku otwarto dla publiczności [[25 lutego]] [[1906]] roku w budynku tzw. Starego Ratusza przy [[Rynek w Bielsku-Białej|Rynku]] 9, gdzie funkcjonowało bez przerwy aż do [[1941]] roku. Dzięki staraniom jego kustosza, mistrza kominiarskiego [[Eduard Schnack|Edwarda Schnacka]], w okresie między I i II wojną światową ekspozycję znacznie rozbudowano. Od [[1931]] roku zajmowała osiem sal na drugim piętrze budowli i jedno niewielkie pomieszczenie na piętrze trzecim, pewna część eksponatów zdobiła też korytarz i klatkę schodową. Było to wówczas jedno z większych muzeów typu regionalnego w Polsce, trzecie na Śląsku po placówkach działających w [[Katowice|Katowicach]] i [[Muzeum Śląska Cieszyńskiego|Cieszynie]].
W 1941 roku hitlerowskie władze okupacyjne połączyły obydwa muzea miejskie w tzw. Heimatmuseum, które zostało ulokowane w Białej, w dawnym domu cechowym przy [[plac Wolności w Bielsku-Białej|placu Wolności]] 7. Dotrwało ono tutaj do końca [[II wojna światowa|II wojny światowej]].
W [[1945]] roku zadecydowano o reaktywowaniu działalności Muzeum. Tworzeniem placówki ulokowanej w Zamku Sułkowskich zajął się [[Stanisław Oczko]] kierujący nią do [[1980]] roku. Muzeum Miejskie w Bielsku otwarto dla publiczności [[14 lutego]] [[1947]] roku, jednak już w [[1950]] roku upaństwowiono je i podporządkowano [[Muzeum Górnośląskie|Muzeum Górnośląskiemu w Bytomiu]]. Pełną samodzielność placówka odzyskała w [[1963]] roku, a po utworzeniu województwa bielskiego w [[1975]] roku została przeobrażona w Muzeum Okręgowe w Bielsku-Białej. Od lat siedemdziesiątych XX wieku przybywały oddziały terenowe: [[Muzeum w Bielsku-Białej - Willa Juliana Fałata|Willa Juliana Fałata]] (1971 rok), Muzeum Techniki Włókienniczej obecnie [[Muzeum Techniki i Włókiennictwa - oddział Muzeum w Bielsku-Białej|Muzeum Techniki i Włókiennictwa]] (1979 rok), [[Muzeum Emila Zegadłowicza]] (1980-1993), [[Muzeum im. Aleksandra Kłosińskiego w Kętach|Muzeum w Kętach]] (1981-2000) oraz Muzeum [[Muzeum w Bielsku-Białej - Dom Tkacza|Dom Tkacza]] (1992 rok). Od początku [[2001]] roku muzeum nosi nazwę Muzeum w Bielsku-Białej.
== Ekspozycja stała ==
[[Plik:Archeologia (Bielsko) - kultura łużycka.JPG|thumb|250px|Wystawa archeologiczna]]
=== Wystawa archeologiczno-historyczna ===
Pomieszczenia skrzydła południowego mieszczą wystawę "Z dziejów miasta i zamku" stanowiącą próbę przedstawienia historii Bielska-Białej od czasów najdawniejszych po wiek XIX. Ilustrują ją eksponaty [[archeologia|archeologiczne]] i [[historia|historyczne]] ze zbiorów bielskiego muzeum oraz depozyty z innych placówek.
Część archeologiczna ekspozycji stałej poświęcona jest najstarszym dziejom Bielska-Białej i okolic. Tworzą ją zabytki związane z najważniejszymi etapami kształtowania [[osadnictwo|osadnictwa]] na tym terenie: [[prehistoria|okresem prehistorii]], wczesnośredniowiecznymi dziejami [[Grodzisko w Starym Bielsku|grodziska w Starym Bielsku]], problematyką początków [[średniowiecze|średniowiecznego]] miasta oraz bielskiego zamku.
Z pamiątek prehistorycznych na szczególną uwagę zasługują [[neolit]]yczne [[topór|topory]] i [[Topór|siekiery]] kamienne, naczynia gliniane [[kultura łużycka|kultury łużyckiej]], przykłady [[broń|broni]], części stroju i [[moneta|monet]] z okresu wpływów [[Imperium rzymskie|rzymskich]]. Zabytki z [[Grodzisko w Starym Bielsku|grodziska w Starym Bielsku]] reprezentują naczynia gliniane oraz przedmioty żelazne pozyskane w trakcie badań archeologicznych prowadzonych na jego terenie przed wojną oraz w latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia. Do najciekawszych, związanych z początkami średniowiecznego miasta i zamku w Bielsku, należy zaliczyć przykłady najstarszych fragmentów naczyń glinianych poprzedzających lokację miasta, kafle piecowe, broń i monety odkryte podczas prac wykopaliskowych prowadzonych w tym rejonie. Ekspozycję uzupełnia poglądowy materiał ilustracyjny, w tym trzy makiety przedstawiające sytuację średniowiecznego miasta i wsi Bielsko oraz rekonstrukcję bielskiego zamku w okresie [[gotyk]]u i [[renesans]]u.
Część historyczna wystawy prezentuje najstarsze pamiątki z XVI-XIX wieku. Dotyczą one spraw [[Cech rzemiosła|cechowych]]. Są to m.in. dokumenty [[pergamin]]owe: "Zatwierdzenie statutu krawców w Bielsku przez burmistrza i rajców miasta Bielska" z [[4 listopada]] [[1562]] roku, "Przywilej [[Stefan Sunegh|Stefana Sunegha]] dla cechu piekarzy w Bielsku" z [[29 listopada]] [[1600]] roku, "Zatwierdzenie przywilejów cechu sukienników w Bielsku przez [[Jan Sunegh|Jana Sunegha]]" z roku [[1626]], "Zatwierdzenie statutu cechu postrzygaczy [[sukno|sukna]] i szlifierzy w Bielsku przez [[cesarz]]ową [[Maria Teresa Habsburg|Marię Teresę]]" z [[1784]] roku oraz [[przywilej]] królewski dla cechu szewców w Białej nadany przez [[król]]a [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta Poniatowskiego]] w roku [[1766]] z dużą [[pieczęć|pieczęcią]] królewską. Na uwagę zasługują Księga cechu szewców i siodlarzy w Bielsku z lat [[1599]]-[[1871]] oraz Księga cechu szewców w Białej ujmująca sprawy przyjęć i wyzwoleń od roku [[1856]] do [[1871]]. Kwestie cechowe uzupełniają [[szponton]]y młodszego [[mistrz]]a cechowego (XVIII wiek), [[godło]] cechu szewców – but z cholewą (początek XIX wieku) oraz lady cechowe postrzygaczy, wilkomy, zawieszenia cechowe i [[emblemat]]y, a także świadectwa nauki w zawodzie szewca, dekarza czy cukiernika.
Do ciekawych eksponatów należą pergaminowe przywileje królewskie dla [[luteranizm|ewangelików]] z Białej: króla [[August II Mocny|Augusta II Mocnego]] z [[1730]] roku i króla Stanisława Augusta Poniatowskiego z [[1766]] roku oraz dokument dotyczący deklaracji na rzecz wiary ewangelickiej córki Jonka Dzidy z Państwa Bielskiego z roku [[1782]]. Prezentowana jest również światłokopia dokumentu nadania [[prawa miejskie|praw miejskich]] miastu Białej w [[1723]] roku przez króla Augusta II Mocnego. [[Księstwo Cieszyńskie]] (Bielsko należało do niego do [[1572]] roku) ilustrują kolekcja monet z XV-XVII wieku (bitych w [[mennica]]ch w [[Cieszyn]]ie i [[Skoczów|Skoczowie]]) oraz mapa Księstwa Cieszyńskiego – [[miedzioryt]] ręcznie kolorowany, wydany w [[Norymberga|Norymberdze]] w [[1736]] roku.
Można także zobaczyć materiał kartograficzny w postaci dwóch klocków [[atlas (publikacja)|atlasowych]] zawierających 175 [[mapa|map]] i [[plan (kartografia)|planów]] od XVI do XVIII wieku znanych [[kartografia|kartografów]] (m.in. [[Barham Ortelius|Abrahama Orteliusa]], [[Wilhelm Balue|Wilhelma Blaue]], [[Jean Babtiste Homann|Jana Baptysty Homanna]], Mateusza Seuttera, a także polskiego kartografa, [[Wacław Grodecki|Wacława Grodeckiego]]). Na uwagę zasługują samoistne dokumenty magistrackie oraz świadectwa szkolne wydane przez [[ewangelicy|ewangelickie]] i [[katolicyzm|katolickie]] szkoły w Bielsku i Białej z XIX wieku, a także inne interesujące obiekty dotyczące dziejów miasta.
=== Wystawa sztuki polskiej i europejskiej XIV-XVII wieku ===
Nowa ekspozycja stała Muzeum w Bielsku-Białej, otwarta 7 kwietnia 2006 roku, została wzbogacona o najciekawsze przykłady średniowiecznej i [[Rzeźba renesansu|renesansowej rzeźby]], [[malarstwo tablicowe|malarstwa tablicowego]], XVI-wiecznych [[witraż]]y o tematyce sakralnej i świeckiej oraz XVII-wiecznego niderlandzkiego, francuskiego, włoskiego i polskiego malarstwa oraz rzemiosła.
Do najstarszych, XIV-wiecznych eksponatów należy figura [[Maria z Nazaretu|Matki Boskiej]] z Dzieciątkiem i ptaszkiem. Wśród prezentowanych rzeźb warto zwrócić uwagę na figurę Marii z grupy rzeźbiarskiej [[Święta Anna|Św. Anna Samotrzeć]] pochodzącą z XV wieku oraz na Madonnę płaszczową powstałą na początku następnego stulecia. Niezwykłym eksponatem jest [[tryptyk]] "Fides Cordia", dzieło [[Antwerpia|antwerpskiego]] warsztatu z XVI wieku. Wśród obrazów malowanych na desce można zobaczyć "Portret mnicha" powstały w niemieckiej gildii malarskiej na początku XVI wieku oraz XV-wieczną scenę zatytułowana "Św. Anna Samotrzeć". Malarstwo tablicowe reprezentuje zwieńczenie tryptyku z [[Łękawica (województwo śląskie)|Łękawicy]] z postacią [[Archanioł Michał|Archanioła Michała]] przypisywane krakowskiemu warsztatowi [[Marcin Czarny|Marcina Czarnego]], datowane na lata 1510-1530. Z kręgu XVI-wiecznej sztuki włoskiej pochodzi marmurowa [[Relief|płaskorzeźba]] ze sceną "Ofiarowania w świątyni" oraz portret [[Doża Wenecji|weneckiego doży]].
W kolejnej sali, obok witraży pochodzących z [[1564]] roku, wyeksponowane zostały najciekawsze przykłady europejskiego malarstwa XVII stulecia. Interesujący zespół stanowią holenderskie sceny rodzajowe, [[portret]]y zbiorowe i indywidualne, wśród których na uwagę zasługuje "Portret mężczyzny" z [[1659]] roku autorstwa [[Frans De Nys|Fransa De Nys'a]] oraz "Diana i Kalisto" [[Frans Wouters|Fransa Woutersa]] z około [[1650]] roku.
[[Plik:Muzeum Sułkowskich - niebieski salonik.JPG|thumb|250px|"Niebieski salonik" z galerią sztuki w Muzeum na Zamku książąt Sułkowskich w Bielsku-Białej]]
Malarstwo włoskie reprezentuje "Pokłon pasterzy" powstały w drugiej ćwierci XVII wieku w pracowni genueńskiego malarza [[Giovacchino Assereto]] oraz obraz zatytułowany "W pałacu doży" z [[1622]] roku. Dwie wersje komediantów namalował francuski artysta [[Jaques Callot]], a polski malarz [[Teodor Lubieniecki]] "Małego Bachusa z martwą naturą". Dopełnieniem malarstwa są wyroby rzemiosła artystycznego. Do ciekawych mebli należy późnorenesansowa szafa niderlandzka datowana na lata [[1600]]-[[1625]] i czarna dębowa skrzynia z [[1698]] roku. Z XVI-wiecznego [[Gdańsk]]a pochodzi mosiężna misa przedstawiająca "Adama i Ewę w raju". Wśród wyrobów rzemiosła artystycznego warto jeszcze zwrócić uwagę na mosiężny dzban z 1698 roku, brązowy moździerz z [[1665]] roku, puchar z orzecha kokosowego z [[1636]] roku, granitowy zegar słoneczny oraz cynowe talerze, dzbanki i kufle, m.in. konewkę powstałą w [[1616]] roku w szwajcarskim warsztacie [[Christoffel Hempel I|Christoffela Hempela I]] w [[Chur]], talerz – wyrób konwisarski [[Hieronimus Ledermayer|Hieronimusa Ledermayera]] z austriackiego [[Wels]] oraz niderlandzki półmisek z końca XVII wieku.
=== Galeria malarstwa XIX i XX wieku ===
[[Plik:SALON BIEDERMEIEROWSKI w Muzeum w Bielsku–Białej.jpg|thumb|250px|Salon biedermeierowski w Muzeum w Bielsku–Białej]]
W galerii [[malarstwo|malarstwa]] i [[grafika|grafiki]] znajdującej się we wschodnim skrzydle I piętra Zamku Sułkowskich prezentowane są najciekawsze przykłady malarstwa polskiego i obcego od XIX wieku po współczesność. Szczególny nacisk położono na artystów, którzy na przestrzeni ostatnich stuleci związani byli z Bielskiem, Białą i okolicą. Galerię otwiera XIX-wieczny salon [[biedermeier]]owski typowy dla mieszczańsko-przemysłowego Bielska i Białej. W sposób szczególny w sali tej wyeksponowana została twórczość malarska narodowego artysty [[słowacja|słowackiego]] – [[Peter Michal Bohúň|Petra Michala Bohúňa]], który w [[1865]] roku osiedlił się w [[Lipnik (Bielsko-Biała)|Lipniku]] koło Białej. Wśród prezentowanych tu jego prac na szczególną uwagę zasługują portrety lokalnych elit finansowych i politycznych. Znajdują się tutaj także portrety autorstwa [[Mikołaj Strzegocki|Mikołaja Strzegockiego]] i [[Edward Świerkiewicz|Edwarda Świerkiewicza]]. Uzupełnieniem malarstwa są biedermeierowskie meble, tkaniny i wyroby ze szkła.
W sali niebieskiej wyeksponowano najwybitniejsze przykłady polskiego i europejskiego [[realizm (malarstwo)|malarstwa realistycznego]] XIX wieku ze zbiorów Muzeum. Znajdują się tu prace m.in.: [[Jan Matejko|J. Matejki]], [[Piotr Michałowski|P. Michałowskiego]], [[Józef Brandt|J. Brandta]], [[Henryk Rodakowski|H. Rodakowskiego]], [[Juliusz Kossak|J. Kossaka]] i innych. W przeszklonej witrynie ściennej zaprezentowano wyroby z [[fajans]]u, [[biskwit (ceramika)|biskwitu]], [[porcelana|porcelany]], [[srebro|srebra]] i [[cyna|cyny]] oraz malowane na kości XVIII- i XIX-wieczne [[miniatura (malarstwo)|miniatury]].
Kolejne pomieszczenie, sala oliwkowa daje możliwość zapoznania się z malarstwem [[Młoda Polska|młodopolskim]], czyli powstałym na przełomie XIX i XX wieku, jakie udało się zgromadzić w Muzeum. Do najciekawszych obrazów należą prace: [[Jacek Malczewski|Jacka Malczewskiego]], [[Wlastimil Hofman|Vlastimila Hofmana]], [[Jan Stanisławski (malarz)|Jana Stanisławskiego]], [[Leon Wyczółkowski|Leona Wyczółkowskiego]], [[Teodor Axentowicz|Teodora Axentowicza]], [[Wojciech Weiss|Wojciecha Weissa]]. Uzupełnieniem malarstwa są secesyjne wyroby ze szkła, porcelany i cyny.
W następnej sali im. [[Adam Bunsch|A. Bunscha]] prezentowane są prace artystów, którzy w latach [[1918]]-[[1939]] związani byli z Bielskiem, Białą i okolicą. Reprezentują oni różne orientacje artystyczne, [[Narodowość|narodowości]] i [[wyznanie|wyznania]]. Do czołowych twórców należeli: [[Julian Fałat]], [[Adam Bunsch]], [[Jakub Glasner]], [[Bertold Oczko]], [[Franciszek Zitzman]], [[Victor Strauss]] oraz [[Stanisław Ignacy Witkiewicz]].
Ekspozycję zamykają sale poświęcone współczesnemu środowisku artystycznemu w Bielsku-Białej – od zakończenia II wojny światowej po [[XXI wiek]]. Żyjący i tworzący tu artyści to przedstawiciele różnych kierunków i prądów artystycznych, od [[Abstrakcja (sztuka)|abstrakcji organicznej]] i [[Abstrakcja geometryczna|geometrycznej]] poprzez [[realizm (malarstwo)|realizm]], [[kapizm|koloryzm]], malarstwo metafizyczne i [[Symbolizm|symboliczne]] po [[hiperrealizm]] historyczny i nowy [[Ekspresjonizm (sztuka)|ekspresjonizm]]. Eksponowane są prace wszystkich członków Grupy "Beskid" ([[Jan Zipper]], [[Jan Antoni Grabowski|Jan Grabowski]], [[Ignacy Bieniek]], [[Kazimierz Kopczyński]], [[Michał Kwaśny]] i [[Zenobiusz Zwolski]]), laureatów Bielskiej Jesieni ([[Janina Wiciejewska-Pochonień]], [[Józef Hołard]], [[Teresa Sztwiertnia]], [[Kazimierz Wilczyński]], [[Andrzej Gilman]]) i innych działających w tym mieście artystów: [[Michał Kliś]], [[Bronisław Krzysztof]], [[Ewa Bergel]], [[Janusz Dadak]], [[Marek Marczak]].
Ekspozycję na biegnącym od strony wewnętrznego dziedzińca korytarzu podzielono na dwie niezależne części. W pierwszej pokazano grafiki z przełomu XIX i XX wieku będące przykładem wszystkich rodzajów technik graficznych jedno- i wielobarwnych. Pochodzą one z liczącego blisko sto sztuk zbioru wydawanego w rocznikowych tekach przez [[wiedeń]]skie wydawnictwo "Jahresmappe der Gesellschaft für vervielfältigende Kunst" w latach [[1895]]-[[1920]], z którym współpracowali najlepsi europejscy graficy tego czasu. W drugiej części korytarza prezentowane jest [[malarstwo]] portretowe począwszy od [[1800]] po lata trzydzieste XX wieku. Odnajdujemy to wizerunki bielskich i bialskich przemysłowców, architektów, prawników, mistrzów cechowych, przedstawicieli władz miejskich, członków lokalnych stowarzyszeń i m.in. portret [[Edward Schnack|Edwarda Schnacka]], mistrza kominiarskiego, kustosza bielskiego muzeum w [[Dwudziestolecie międzywojenne w Polsce|20-leciu międzywojennym]].
=== Zbrojownia i pokój myśliwski ===
[[Plik:Muzeum Sułkowskich - sala militariów.JPG|thumb|250px|Sala militariów]]
Otwarta jesienią [[2001]] roku kolejna ekspozycja stała Muzeum w Bielsku-Białej zajmuje dwie sale w skrzydle zachodnim pierwszego piętra Zamku Sułkowskich, jest to Zbrojownia i Pokój myśliwski, w których prezentowane są militaria ze zbiorów własnych Muzeum.
W Zbrojowni prezentowany jest wybór eksponatów pokazujący przykłady europejskiej [[broń palna|broni palnej]] wojskowej krótkiej i długiej, [[broń drzewcowa|broni drzewcowej]], [[broń sieczna|broni siecznej]] i [[broń kłująca|kłującej]], uzbrojenia ochronnego oraz w osobnym dziale broni [[orient]]alnej. Wśród broni palnej na uwagę zasługują [[pistolet]]y [[Zamek skałkowy|skałkowe]] z zamkami typu francuskiego, pistolety [[Zamek kapiszonowy|kapiszonowe]] zwane ze staropolska pistonowymi i [[pistolety iglicowe]].
Bogato reprezentowana jest [[broń sieczna]]. Są to różnego rodzaju [[szabla|szable]], [[półszabla|półszable]], [[pałasz]]e, [[szaszka|szaszki]], [[Tasak (broń)|tasaki]] i [[rapier]]y. Ciekawostką jest dwusieczny [[miecz katowski]] pochodzący z przełomu XVI i XVII wieku. Broń kłująca to przede wszystkim [[bagnet]]y. Interesującą grupę stanowi zespół [[broń drzewcowa|broni drzewcowej]] z XVI i XVII-wiecznymi [[halabarda]]mi, [[pika]]mi, [[partyzana]]mi i [[włócznia]]mi. Osobny zbiór stanowi broń daleko i [[Bliski Wschód|bliskowschodnia]]. Broń [[Daleki Wschód|dalekowschodnią]] reprezentują dwie włócznie [[Samuraj|japońskich wojowników]].
Innymi eksponatami są: [[hełm]] [[Iran|perski]] zwany kula chud oraz tabar, czyli perski [[topór|topór bojowy]] lub ceremonialny topór derwiszów z żeleźcem inkrustowanym obustronnie srebrem o wzorach roślinnych i geometrycznych pochodzące z przełomu XVII i XVIII wieku. Wśród broni orientalnej wyróżniają się także [[jatagan]]y o bogato zdobionych rękojeściach wysadzanych szlachetnymi kamieniami. Wschodnią broń palną reprezentują dwie strzelby skałkowe o łożach [[inkrustacja (zdobnictwo)|inkrustowanych]] [[Kość|kością]] i [[masa perłowa|masą perłową]], tzw. janczarki oraz pistolety skałkowe z zamkami typu śródziemnomorskiego. Uzupełnieniem ekspozycji są tarcze obronne i dekoracyjne oraz obrazy i [[grafika|grafiki]] o tematyce batalistycznej autorstwa m.in. [[Piotr Michałowski|Piotra Michałowskiego]], [[Jerzy Kossak|Jerzego]] i [[Wojciech Kossak|Wojciecha Kossaków]].
W pokoju myśliwskim eksponowana jest broń służąca do [[polowanie|polowań]] zarówno palna, jak wyprodukowany na początku XX wieku w [[Czechy|Czechach]] [[sztucer]] kapiszonowy oraz liczne przykłady [[broń biała|białej]], krótkiej [[broń myśliwska|broni myśliwskiej]] – [[kordelas]]ów, o trzonie [[rękojeść|rękojeści]] wykonanym z kości lub rogu jeleniego. Osobną grupę stanowią XIX-wieczne [[Rzeźba|rzeźby]] animalistyczne, m.in. autorstwa wybitnego [[Berlin|berlińskiego]] artysty [[Franz Iffland|Franza Ifflanda]]. Ekspozycję uzupełniają [[poroże|poroża]] [[Jeleń|jeleni]] i [[sarna|saren]], różnego rodzaju akcesoria i bibeloty myśliwskie, a także grafiki i obrazy o tematyce łowieckiej, wśród których wyróżnia się płótno Jerzego Kossaka przedstawiające patrona myśliwych – św. Huberta na polowaniu.
=== Salon muzyczny ===
[[Plik:SALON MUZYCZNY w Muzeum w Bielsku.jpg|thumb|350px|Salon Muzyczny w Muzeum w Bielsku–Białej]]
Centralną część skrzydła południowego na zamkowym piętrze zajmuje salon muzyczny. Jest to najbardziej okazałe i reprezentacyjne wnętrze Zamku, gdzie przeszłość, prezentowana przez zabytkowy wystrój, łączy się z teraźniejszością poprzez aktualne wydarzenia kulturalne, które się w niej odbywają.
Obecny wygląd sali udało się uzyskać po renowacji wnętrza w 2002 roku. XIX-wieczna architektura salonu utrzymana w duchu [[klasycyzm]]u wzbogacona jest wielobarwną, zabytkową [[polichromia|polichromią]] [[plafon]]u oraz XVIII-wiecznym w większości wyposażeniem w postaci mebli i obrazów. Artykulacja ścian ogranicza się do jej podziału za pomocą [[pilaster|pilastrów]] z korynckimi [[kapitel]]ami, które bezpośrednio podtrzymują [[strop (budownictwo)|strop]]. Przestrzeń pomiędzy pilastrami ściany północnej wypełnia galeria portretów XVIII-wiecznych, wśród których na uwagę zasługuje Portret [[August III Sas|Augusta III Sasa]] ([[1746]]) autorstwa [[Dominikus von der Smissen|Dominikusa von der Smissena]]. W ścianie południowej znajdują się okna stanowiące podstawowe oświetlenie salonu. Przestrzeń ściany między oknami wypełniają obrazy z połowy XVIII wieku autorstwa [[Joseph Siffred Duplessis|Josepha Siffreda Duplessisa]].
Na ścianach zachodniej i wschodniej widnieją kryształowe lustra oprawione w złocone, [[architektura neobarokowa|neobarokowe]] ramy skomponowane z bujnych liści akantu. Ustawione naprzeciw siebie, po dwa na każdej z wymienionych ścian, optycznie powiększają przestrzeń sali i jednocześnie nawiązują do XVII-wiecznych tradycji galerii lustrzanych.
Między lustrami na osi podłużnej wnętrza znajdują się zgodnie z układem amfiladowym przejścia komunikacyjne do innych pomieszczeń: od strony zachodniej widnieje przejście do części historycznej ekspozycji zamkowej, natomiast od strony wschodniej do salonu w stylu biedermeier.
Ściana wschodnia salonu muzycznego dodatkowo wyposażona jest w zabytkowe komody, które wraz z zegarem typu cartel stanowią unikalny przykład meblarstwa w stylu – [[André Charles Boulle|A.Ch. Boulle'a]] – nadwornego ebenisty króla [[Ludwik XIV|Ludwika XIV]]. Na szczególną uwagę zasługuje [[rokoko]]wy piec znajdujący się w północno-zachodnim narożniku salonu. Muzyczny charakter sali podkreśla fortepian stołowy z [[1856]] roku oraz obrazy, takie jak ''Podwieczorek przy klawikordzie'' (II poł. XVIII wieku) autorstwa [[Duncan Mackellar|Duncana Mackellara]] czy portret kompozytora [[Christoph Willibald Gluck|Christopha Willibalda Glucka]] ([[1776]]) pędzla J. S. Duplessisa. Blasku i okazałości dodają salonowi cztery kryształowe żyrandole, które, mieniąc się różnorodnymi kolorami, potęgują nastrój tego wnętrza. Salon muzyczny prócz funkcji muzealnej spełnia także rolę pomieszczenia, gdzie każdego miesiąca odbywają się odczyty literackie i koncerty muzyczne.
=== Wystawa etnograficzna ===
Od [[7 kwietnia]] [[2006]] roku jedna z sal ekspozycji stałej poświęcona jest zagadnieniom [[Etnografia|etnograficznym]] pokazującym wielokulturowość ludności zamieszkującej okolice Bielska i Białej, szczególnie wsi objętych obecnie granicami administracyjnymi miasta. Teren ten pod żadnym względem nie był jednolity – po lewej stronie [[Biała (dopływ Wisły)|rzeki Białej]] wyraźne były wpływy [[kultura ludowa|kultury ludowej]] [[Śląsk Cieszyński|Śląska Cieszyńskiego]], po prawej – wpływy [[małopolska|małopolskie]]. Do tego po obu stronach rzeki mieszkała ludność polska i niemiecka, z tzw. "niemieckiej wyspy językowej" ([[język niemiecki|niem.]] ''Bielitzer Insel''), społeczność [[katolicyzm|katolicka]] i [[luteranizm|ewangelicka]].
Jednym z ważniejszych, a przy tym łatwych do uchwycenia wyznaczników odrębności był strój. Na wystawie obejrzeć można przykład stroju cieszyńskiego, w okolicy Bielska nazywanego śląskim, w najbogatszej jego odmianie: ze srebrnym, pozłacanym pasem wykonanym techniką [[filigran]]u, takim samym [[orpant]]em, zawieszanym na piersiach, pomiędzy ramiączkami zeszytego ze spódnicą [[gorset]]u – żywotka i srebrną filigranową broszką, spinającą bluzkę – [[kabotek]] pod szyją. Prezentowane stroje zwane niemieckimi lub starobielskimi (kobiecy z niektórymi elementami oryginalnymi, a męski w całości zrekonstruowany) to depozyt wieczysty "Trachten – und Volkstanzgruppe Bielitz-Biala e.V. – Braunschweig" (Zespół Strojów i Tańca Ludowego Bielsko-Biała zarejestrowany w [[Brunszwik]]u) w [[Niemcy|Niemczech]]. Inny przykład stroju noszonego w okresie międzywojennym z [[Stare Bielsko|Starym Bielsku]], ma już wyraźne wpływy ówczesnej [[moda (styl)|mody]] miejskiej (spódnica zakończona falbanką).
Strój kobiet z okolic Białej zaliczyć można do grupy strojów [[Lędzianie|laskich]], noszonych na terenach podgórskich. Jeden z przykładów prezentowanych w tej części ekspozycji pochodzi ze [[Straconka (Bielsko-Biała)|Straconki]], drugi to strój ślubny Katarzyny Światłoch z [[Mikuszowice (Bielsko-Biała)|Mikuszowic Krakowskich]] z [[1919]] r., ofiarowany Muzeum przez córkę, Zofię Śliwę. Obok kompletów strojów i fotografii archiwalnych, pokazujących, w jaki sposób te stroje były noszone, na wystawie zobaczyć można także malowane skrzynie służące do przechowywania ubiorów odświętnych, bieliznę kobiecą i przedmioty związane z jej praniem i prasowaniem, a także kącik przeznaczony do higieny osobistej.
Na ekspozycji są także przedmioty z zakresu sztuki – przede wszystkim obrazy olejne na płótnie z przedstawieniami Matki Boskiej i Chrystusa, ale także jedyny w muzealnych zbiorach XIX-wieczny obrazek olejny na szkle i przykłady grafiki: XVIII-wieczny [[drzeworyt]] na papierze z przedstawieniem Świętej Rodziny i pochodzący z [[Rzym]]u z [[1899]] r. [[staloryt]] na płótnie "Chusta Świętej Weroniki". Nie zabrakło XX-wiecznych [[oleodruk]]ów, które jeszcze dzisiaj spotkać można w wielu wiejskich i podmiejskich starych domach. Portret pp. Procnerów ze [[Straconka (Bielsko-Biała)|Straconki]] i laurki z okazji 25. i 50. lecia ich ślubu to pamiątki rodzinne, przekazane do zbiorów Muzeum przez ich syna z żoną.
=== Wnętrza z prezentacją pamiątek po Rodzinie Sułkowskich ===
[[Plik:Saloniki.jpg|thumb|200px|Saloniki w Muzeum w Bielsku-Białej]]
Dwie sale pierwszego piętra skrzydła północnego zamku zostały poddane gruntownym pracom konserwatorskim, w ramach których odsłonięto fragmenty architektoniczno-iluzjonistycznych [[polichromia|polichromii]] podstropowych z czwartej ćwierci [[XVI wiek|XVI]] lub początku [[XVII wiek|XVII]] wieku, przedstawiających wolutowe [[wspornik]]i podtrzymujące [[gzyms]] i [[belkowanie]] dekorowane roślinno-geometrycznym [[fryz]]em, umieszczonym na cynobrowym tle. Zabiegom konserwatorskim poddano także [[sklepienie|sklepienia]] krzyżowo-żebrowe, z wielopłatkowymi [[rozeta (architektura)|rozetami]] w [[zwornik (architektura)|zwornikach]], powstałe po pożarze zamku splądrowanego przez [[Szwedzi|Szwedów]] podczas [[wojna trzydziestoletnia|wojny trzydziestoletniej]] w [[1646]] roku.
W salach tych wyeksponowano pamiątki po Rodzinie [[Sułkowscy|Sułkowskich]] przekazane do zbiorów Muzeum przez Hubertusa Sułkowskiego, m.in. srebrny komplet do kawy, zdobiony grawerowanym [[monogram]]em Sułkowskich, porcelanowy komplet toaletowy z monogramem Thaidy Sułkowskiej, [[akwarela|akwarele]] przedstawiające Ludwika Jana Nepomucena Sułkowskiego i jego brata Maksymiliana, [[grafika|grafikę]] z wizerunkiem [[wikt:nestor|nestora]] rodu, pierwszego właściciela księstwa bielskiego Aleksandra Józefa Sułkowskiego.
Ekspozycję uzupełniono poddanymi [[konserwacja zabytków|konserwacji]] meblami, grafikami, obrazami, mapami, rzeźbami, [[tkanina]]mi i różnego rodzaju [[bibelot]]ami pochodzącymi ze zbiorów własnych Muzeum. W jednej z sal zaaranżowano rodzaj męskiego gabinetu z empirowymi meblami zdobionymi okuciami z [[brązu]] złoconego. Warto tu zwrócić uwagę na trzyramienny, dziewięcioświecowy, dziewiętnastowieczny [[żyrandol]] wykonany także z brązu złoconego. Druga sala została zaaranżowana jako "damski salonik" z białymi neorokokowymi meblami, którego ozdobą, obok [[rokoko]]wych grafik, jest znaleziony na terenie zamku biały, cylindryczny piec o kaflach dekorowanych elementami zaczerpniętymi z mitologii greckiej.
=== Sala z rycerzem – Lapidarium ===
[[Plik:SalazRycerzem.jpg|thumb|left|150px|Sala z rycerzem w Muzeum w Bielsku–Białej]]
Sala ta stanowi szczególny rodzaj ekspozycji muzealnej. Jest ona próbą ukazania za pomocą odsłoniętych „[[in situ]]” reliktów architektonicznych dziejów bielskiego zamku, a także przedstawienia metod pracy historyka architektury i archeologa. Celom tym służą zarówno prezentowane odkrywki architektoniczno-archeologiczne jak i odsłonięcia wątków murów, tynków i [[polichromia|polichromii]] obrazujących rozwój architektoniczny zamku w Bielsku od [[XIV wiek|XIV]] do [[XIX wiek]]u.
Najistotniejszym elementem prezentowanej ekspozycji, a jednocześnie jednym z najbardziej efektownych akcentów wystroju dawnego zamku w Bielsku jest zachowany fragment [[renesans]]owej kompozycji malarskiej, znajdujący się niegdyś nad wejściem do głównego budynku zamkowego. Przedstawia on rycerza w zbroi i hełmie z pióropuszem z głową zwróconą w stronę wejścia, z prawą ręką opartą na biodrze, lewą trzymającą kopię. Zastosowanie monumentalnej polichromii iluzjonistycznej przyniosło efekt zbliżony do tego, jaki można było uzyskać kosztownymi zabiegami budowlanymi.
Niejako dopełnieniem prezentowanej ekspozycji jest wystawa kafli [[gotyk|późnogotyckich]] i renesansowych ze spalonego dworu obronnego w [[Spytkowice (powiat wadowicki)|Spytkowicach]] koło [[Oświęcim]]ia oraz z zamku w Bielsku.
=== Galeria Zamkowa ===
{{osobny artykuł|Galeria Zamkowa Muzeum w Bielsku-Białej}}
[[Galeria Zamkowa Muzeum w Bielsku-Białej|Galeria Zamkowa]] mieści się na parterze w południowo-zachodnim narożniku historycznego Zamku bielskiego. Jej zabytkowe wnętrze spełnia jednocześnie funkcję galerii komercyjnej, dodatkowej przestrzeni wystawienniczej Muzeum oraz kawiarni muzealnej.
Galeria proponuje sztukę współczesną z dziedziny [[malarstwo|malarstwa]], [[grafika|grafiki]], [[rysunek|rysunku]], [[fotografika|fotografii]], [[rzeźba|rzeźby]], [[tkactwo|tkactwa]], [[ceramika|ceramiki]] artystycznej i [[biżuteria|biżuterii]]. W swej ofercie posiada zarówno prace znanych polskich artystów, jak i prace twórców młodych.
{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę |autor = Piotr Kenig |autor2 = Bogusław Chorąży |tytuł = Zamek w Bielsku – zarys historyczny |wydanie = II poprawione |wydawca = Muzeum w Bielsku-Białej |miejsce = Bielsko-Biała |rok = 2006 |isbn = 83-88105-10-8}}
* {{cytuj książkę |autor = Bożena i Bogusław Chorążowie (Dział Archeologii) |autor2 = Maria Aleksandrowicz (Dział Historii, Muzeum Juliana Fałata) |autor3 = Teresa Dudek-Bujarek (Dział Sztuki, Muzeum Juliana Fałata, Zbrojownia) |autor4 = Elżbieta Teresa Filip (Dział Etnografii, Muzeum Dom Tkacza) |autor5 = Piotr Kenig (Muzeum Techniki i Włókiennictwa, Historia Muzeum) |tytuł = Informator o zbiorach Muzeum w Bielsku-Białej i jego oddziałów Muzeum Juliana Fałata Muzeum Dom Tkacza Muzeum Techniki i Włókiennictwa |wydawca = Muzeum w Bielsku-Białej |miejsce = Bielsko-Biała |rok = 2002 |isbn = 83-88105-04-3}}
* {{cytuj książkę |autor = W. Kuhn |tytuł = Vier oberschlesische Urbare des 16. Jahrhunderts |miejsce = Würzburg |rok 1973 |strony = 95}}
== Zobacz też ==
* [[Muzeum Techniki i Włókiennictwa - oddział Muzeum w Bielsku-Białej|Muzeum Techniki i Włókiennictwa – oddział Muzeum w Bielsku-Białej]]
* [[Muzeum w Bielsku-Białej - Dom Tkacza|Muzeum w Bielsku-Białej – Dom Tkacza]]
* [[Muzeum w Bielsku-Białej - Willa Juliana Fałata|Muzeum w Bielsku-Białej – Willa Juliana Fałata]]
* [[Galeria Zamkowa Muzeum w Bielsku-Białej]]
* [[Historia Bielska-Białej]]
* [[Państwo bielskie]]
* [[Bielsko-Biała]]
* [[Muzeum Śląska Cieszyńskiego]]
* [[Plac Bolesława Chrobrego w Bielsku-Białej]]
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.muzeum.bielsko.pl Oficjalna strona Muzeum w Bielsku-Białej]
* [http://fotopolska.eu/BielskoBiala/b424,Zamek_ksiazat_Sulkowskich.html Zamek książąt Sułkowskich] w serwisie fotopolska.eu
* [http://www.panoramy-wirtualne.pl/panorama/zamek-sulkowskich-w-bielsku-bialej-spacer-wirtualny/11/5 Wirtualny spacer po zamku]
{{Zamki i pałace Górnego Śląska}}
{{Medal}}
{{DEFAULTSORT:Bielsko}}
[[Kategoria:Muzea historyczne|{{PAGENAME}}]]
[[Kategoria:Muzea w Bielsku-Białej|{{PAGENAME}}]]
[[Kategoria:Zabytki Bielska-Białej|{{PAGENAME}}]]
[[Kategoria:Śląskie zamki w Polsce]]
[[Kategoria:Zamki w województwie śląskim]]
| 