Paweł III (papież): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
szablon przypisów |
częściowa rozbudowa, uźródłowienie |
||
Linia 42:
== Biografia ==
===Wczesne życie===
Pochodził ze znanego rodu [[Farnese (ród)|Farnese]]<ref name="FIU">{{cytuj stronę | url = http://www2.fiu.edu/~mirandas/bios1493.htm#Farnese | tytuł = Farnese, Alessandro | opublikowany = The Cardinals of the Holy Roman Church | język = en | data dostępu = 2013-05-15}}</ref>. Jego rodzicami byli Pierluigi Ranuccio Farnese i Giovannella Caetani; miał czworo rodzeństwa<ref name="FIU" />. Jego rodzina posiadała majątki w okolicy jeziora [[Bolsena (jezioro)|Bolsena]]<ref name="Kelly" />. Jako młodzieniec pozostawał pod wpływem florenckich i rzymskich humanistów, a szczególny wpływ na jego edukację wywarł [[Pomponiusz Letus]]<ref name="FIU" />. Przebywając we [[Florencja|Florencji]] na dworze [[Wawrzyniec Wspaniały|Wawrzyńca Wspaniałego]], Farnese zaprzyjaźnił się z Giovannim Medicim, późniejszym papieżem [[Leon X|Leonem X]] (1513–1521). Studiował nauki humanistyczne we Florencji i w [[Piza|Pizie]]<ref name="FIU" />. Od [[Innocenty VIII|Innocentego VIII]] (1484–1492) urzędu [[Protonotariusz apostolski|protonotariusza apostolskiego]] rozpoczął karierę w Kurii Rzymskiej<ref name="FIU" />. W 1492 został skarbnikiem Kościoła rzymskiego<ref name="Kelly" />. Rok później został kreowany kardynałem, przez [[Aleksander VI|Aleksandra VI]]<ref name="Wollpert" />. W 1509 roku otrzymał [[biskup]]stwo Parmy, a [[sakrament święceń|święcenia kapłańskie]] przyjął w 1519<ref name="Kelly" />. W 1524 roku został mianowany przez [[Klemens VII (papież)|Klemensa VII]], kardynałem-[[Biskup Ostii|biskupem Ostii]] i [[dziekan kolegium kardynalskiego|dziekanem kolegium kardynalskiego]]<ref name="Wollpert" />.
===Wybór na papieża===
W lipcu 1536 roku papież powołał komisję kardynalską mającą na celu opracowanie raportu na temat nadużyć w Kościele. Komisji tej przewodniczył [[Gasparo Contarini]] i gotowy raport na temat nadużyć odczytano papieżowi w dniu 9 marca 1537 roku. Raport ten jest znany jako [[Consilium de Emendanda Ecclesia]]. Jednak zawarte w tym raporcie postulaty nigdy nie weszły w życie. Do umieszczenia pozycji raportu na [[Indeks ksiąg zakazanych|indeksie ksiąg zakazanych]] przyczynił się [[Paweł IV (papież)|Paweł IV]].▼
{{osobny artykuł|konklawe 1534}}
Po śmierci Klemensa VII, kardynałowie zebrali się na [[konklawe]]. Zaledwie po dwóch dniach obrad, 13 października 1534 roku, 67-letni [[kardynał]] Farnese został obrany papieżem i przyjął imię Pawła III<ref name="Kelly" />. Został koronowany 3 listopada.
===Pontyfikat===
Papież zwołał sobór, który w 1545 roku zaczął się w [[Sobór trydencki|Trydencie]], a w 1547 roku przeniósł się — z powodu dżumy — do Bolonii. Mianował wielu kardynałów, próbował zreformować zakony. W 1542 roku zreformował [[inkwizycja|inkwizycję]], która od tego czasu nosiła nazwę Świętego Oficjum. Nakazał przyozdobić freskami Zamek św. Anioła (dawny grobowiec Hadriana). Zamówił u Michała Anioła fresk Sąd Ostateczny oraz podjął decyzję w sprawie przekształcenia Kapitolu.▼
Zaraz po intronizacji, postanowił przeprowadzić reformę Kościoła<ref name="Wollpert" />. Wprawdzie nie udało mu się zwołać soborów w [[Mantua|Mantui]] i [[Vicenza|Vicenzy]] (odpowiednio 1537 i 1538), lecz ograniczenie wydatków na [[Kolegium kardynałów]] wpłynęło korzystnie na planowaną reformę<ref name="Kelly" />.
▲W
W dekrecie z roku 1537 napisał w odniesieniu do podboju Ameryki przez [[konkwista]]dorów: ''wszyscy Indianie są prawdziwymi ludźmi, zdolnymi nie tylko pojąć katolicką wiarę, ale (...) z wielkim upragnieniem oczekującymi chwili jej przyjęcia''▼
Kiedy wojna pomiędzy Francją, a Niemcami dobiegła końca i 15 września 1544 podpisano pokój w [[Crépy (Aisne)|Crépy]], papież mógł rozpocząć przygotowania do zwołania soboru<ref name="Kelly" />. Na prośbę [[Karol V Habsburg|Karola V]] sobór miał się zebrać w [[Trydent|Trydencie]] 1 listopada 1542<ref name="Wollpert" />. Wkrótce potem sobór został suspendowany i wznowiono go dopiero 5 marca 1545 (otwarty został 13 grudnia 1545)<ref name="Wollpert" />. W czasie obrad [[Sobór trydencki|soboru]], dyskutowano sprawy związane z reformą Kościoła, ale także sprawy doktrynalne (m. in. Biblia, grzech pierworodny i sakramenty)<ref name="Kelly" />. Wkrótce potem, z powodu wybuchu epidemii [[tyfus plamisty|tyfusu]] obrady zostały przeniesione do [[Bolonia|Bolonii]], wiosną 1547<ref name="Wollpert" />. Cesarz niemiecki stanowczo się temu sprzeciwił (Bolonia leżała w papieskiej strefie wpływów), lecz Paweł nie ugiął się pod żądaniami Karola, powrotu obrad soboru do Niemiec<ref name="Wollpert" />. Po ośmiu sesjach, sobór został zawieszony (14 września 1549)<ref name="Kelly" />.
▲
17 grudnia 1538 obłożył [[interdykt]]em Anglię i ekskomunikował [[Henryk VIII Tudor|Henryka VIII]], co doprowadziło do oderwania się Anglii od Kościoła katolickiego<ref name="Kelly" />. Neutralna postawa, jaką chciał zachować wobec Karola V i [[Franciszek I Walezjusz|Franciszka I]], spowodowała brak jednolitej kampanii przeciw [[Turcja|Turkom]], którzy zagrażali państwom chrześcijańskim w Europie<ref name="Kelly" />. Jednocześnie popierał cesarza niemieckiego w jego konflikcie z [[Związek szmalkaldzki|Ligą szmalkaldzką]] i zachęcał króla francuskiego do prześladowania [[Hugenoci|hugenotów]]<ref name="Kelly" />.
▲W dekrecie z roku 1537 napisał w odniesieniu do podboju Ameryki przez [[konkwista]]dorów: ''wszyscy Indianie są prawdziwymi ludźmi, zdolnymi nie tylko pojąć katolicką wiarę, ale (...) z wielkim upragnieniem oczekującymi chwili jej przyjęcia''.
Pod koniec [[pontyfikat]]u przeciwko Pawłowi wystąpiła jego najbliższa rodzina, co przyspieszyło śmierć papieża, spowodowaną ostrym atakiem [[malaria|febry]]<ref name="Kelly" />.
===Życie prywatne===
Siostrą papieża była [[Giulia Farnese]]<ref name="Pastor">{{cytuj książkę | autor = [[Ludwig von Pastor]] | tytuł = The history of the popes, from the close of the middle ages | wydawca = Kegan Paul, Trench, Trubner, Co & Ltd. | miejsce = Londyn | data = 1912 | strony = 17-20 | tom = XI | url = http://archive.org/details/historyofpopesf11past}}</ref>. Była metresą [[Aleksander VI|Aleksandra VI]] i urodziła mu córkę, [[Laura Orsini|Laurę Orsini]]<ref name="Schaff">{{cytuj książkę | autor = [[Philip Schaff]] | tytuł = History of the Christian Church | wydawca = Christian Classics Ethereal Library | tom = VI | tytuł tomu = From Boniface VIII. to Martin Luther. A.D. 1294–1517 | rozdział = The Last Popes of the Middle Ages. 1447–1521 | url = http://www.ccel.org/s/schaff/history/6_ch06.htm | język = en}}</ref>. Paweł, w czasach gdy był jeszcze kardynałem, utrzymywał związek z kochanką, prawdopodobnie [[arystokracja|arystokratką]] o nazwisku Ruffina<ref name="Pastor" />. Z tego związku urodziło się czworo dzieci: Pier Luigi, Paolo, Ranuccio i Costanza<ref name="Pastor" />. Dwóch swoich wnuków: [[Alessandro Farnese (1520-1589)|Alessandro Farnese]]<ref name="FIU" /> i [[Ranuccio Farnese]]<ref name="FIU" />, kreował kardynałami, gdy byli w wieku 14–16 lat<ref name="Wollpert" />.
==Nominacje kadynalskie==
{{osobny artykuł|Kardynałowie z nominacji Pawła III}}
W czasie pontyfikatu, Paweł III kreował 71 kardynałów, na dwunastu [[konsystorz]]ach<ref name="FIU" />.
{{Przypisy}}
| |||