Porfiriusz (filozof): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
JarektBot (dyskusja | edycje)
m poprawa linków
Linia 2:
'''Porfiriusz''' ([[greka|gr]]. {{grc|Πορφύριος}} ''Porphyrios''; ur. około roku [[232]], zm. około roku [[305]]) – [[starożytność|starożytny]] filozof [[neoplatonizm|neoplatoński]], [[astrolog]]. Komentator [[Platon]]a i [[Arystoteles]]a. Zredagował słynne ''Enneady'' [[Plotyn]]a, a napisany przez niego zbiór komentarzy do ''Kategorii'' Arystotelesa, znany jako ''Isagoga'', był najważniejszym tekstem logicznym w średniowieczu.
 
Urodził się w [[Tyr (miasto)|Tyrze]] lub w [[BataneaBaszan|Batanei]] (rzymska prowincja Syria). W [[Cezarea Nadmorska|Cezarei]] poznał poglądy [[Orygenes]]a. W [[Ateny|Atenach]], u [[Kasjusz Dionizjusz Longinus|Kasjusza Longinusa]], studiował gramatykę i retorykę. Jego syryjskie imię ''Malchus'' (król) było przez Greków tłumaczone na ''Basileus'', ostatecznie za sprawą Longinusa przyjęło skromniejszą formę - Porfiriusz ([[greka|greckie]] ''porphyrios'' - purpurowy, kolor szat cesarskich). W roku [[262]] wyjechał do [[Rzym]]u, dokąd przyciągnęła go sława Plotyna. Nie rozumiejąc początkowo pewnych aspektów jego nauki, zarzucił liczącemu wówczas prawie sześćdziesiąt lat filozofowi fałszywość twierdzenia, że ''umysłowych przedmiotów nie ma na zewnątrz umysłu''. Gdy po dwukrotnym pisemnym tłumaczeniu zrozumiał wreszcie, że rację ma Plotyn, odczytał publicznie odwołanie swych poglądów. Wkrótce stał się najzdolniejszym uczniem Plotyna i do jego zadań należała redakcja językowa pism nauczyciela. Po sześciu latach pracy Porfiriusz podupadł na zdrowiu i za radą Plotyna wyjechał na Sycylię. W tym czasie w Rzymie doszło do zaburzeń, Plotyn wyjechał na wieś, gdzie wkrótce zmarł. Porfiriusz nie odwiedził mistrza, ale otrzymał od niego ostatnie rozprawy. Do Rzymu powrócił dopiero po roku [[270]]. Zyskał sławę znakomitego filozofa.
 
Najważniejszym wkładem Porfiriusza do filozofii są jego ''Introductio in Praedicamenta'', wstęp do ''Kategorii'' Arystotelesa. Przetłumaczone przez [[Anicius Manlius Severinus Boethius|Boecjusza]] na łacinę jako ''Isagoga'' były podstawowym podręcznikiem na średniowiecznych uniwersytetach i przyczyniły się do rozwoju badań w dziedzinie logiki i [[spór o uniwersalia|sporu o uniwersalia]]. Przedstawiona przez Porfiriusza [[drzewo Porfiriusza|metoda drzewa]], czyli przedstawienie zależności rodzajów i gatunków w formie drzewa jest podstawą współczesnej [[taksonomia|taksonomii]].