Wikipedia

Gordon Cooper: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
JarektBot (dyskusja | edycje)
60 909 edycji
Robot skopiował szablon {{Kontrola autorytatywna}} z en:Gordon Cooper, de:Gordon Cooper.; zmiany kosmetyczne
Oleo (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
33 631 edycji
infobox, drobne redakcyjne, drobne techniczne
Linia 1:
{{Astronauta infobox
[[Plik:Mercury_Astronaut_Gordon_Cooper_Jr._-_GPN-2000-001402.jpg|thumb|230px|left|Gordon Cooper. Zdjęcie z okresu realizacji programu Mercury]]
|imię i nazwisko = Leroy Gordon Cooper
|imię i nazwisko org =
|grafika = Mercury_Astronaut_Gordon_Cooper_Jr._-_GPN-2000-001402.jpg
|opis grafiki =
|data i miejsce urodzenia = [[6 marca]] [[1927]]<br />[[Shawnee (Oklahoma)|Shawnee]] ([[Oklahoma]])
|data i miejsce śmierci = [[4 października]] [[2004]]<br />[[Ventura (Kalifornia)|Ventura]]
|narodowość = [[Stany Zjednoczone|amerykańska]]
|status =
|funkcja = pilot statku kosmicznego, dowódca misji
Podczas |czas dwóch lotówspędzony w sumiekosmosie spędził poza Ziemią= 9 dni 9 godzin 15 minut<br />i 3 sekundy.▼
|misje = [[Mercury-Atlas 9|Mercury 9]], [[Gemini 5]]
|emblematy załóg = [[Plik:Faith 7 insignia.gif|30px]] [[Plik:Gemini5insignia.png|30px]]
|stopień = [[Plik:US Air Force O6 shoulderboard rotated.svg|40px]] [[pułkownik]]<br />[[United States Air Force]]
|inny zawód =
|odznaczenia = {{order|LM|L}} {{order|DFCUSA|2}} [[Plik:NasaDisRib.gif|40px|NASA Distinguished Service Medal]] [[Plik:NASAExcepRib.gif|40px|NASA Exceptional Service Medal]]
|commons = Category:Gordon Cooper
|source =
|quote =
|www =
}}
[[Plik:Cooper_and_Conrad_on_Deck_-_GPN-2000-001494.jpg|thumb|400px240px|C.Charles Conrad i G.Gordon Cooper po zakończonej misji Gemini 5]]▼
''' Leroy Gordon "Gordo"„Gordo” Cooper, Jr.''' (ur. [[6 marca]] [[1927]] w [[Shawnee (Oklahoma)|Shawnee]] w stanie [[Oklahoma]], zm. [[4 października]] [[2004]] w [[Ventura w(Kalifornia)|Ventura]]) stanie– [[Kaliforniapułkownik]])-pilot –[[United States Air Force]], inżynier amerykańskii [[astronauta]]. Odbył loty kosmiczne w ramach programów [[Program Mercury|Mercury]] i [[program Gemini|Gemini]].▼
 
== Biografia ==
▲''' Leroy Gordon "Gordo" Cooper, Jr.''' (ur. [[6 marca]] [[1927]] w [[Shawnee (Oklahoma)|Shawnee]] w stanie [[Oklahoma]], zm. [[4 października]] [[2004]] w Ventura w stanie [[Kalifornia]]) – amerykański [[astronauta]]. Odbył loty kosmiczne w ramach programów [[Program Mercury|Mercury]] i [[program Gemini|Gemini]].
Szkolne lata Leroya to Shawnee i Murray w stanie [[Kentucky]]. Właśnie w tym czasie stawiał on pierwsze kroki powietrzne na przestarzałym samolocie [[Chance Vought]] UO-1.
Po ukończeniu w [[1945]] roku gimnazjum zaciągnął się do [[United States Marine Corps|Korpusu Marines]], z którym koniec [[II wojna światowa|II wojny światowej]] spędził na jednej z wysp [[Ocean Spokojny|Pacyfiku]]. DrugaPo wojnazakończeniu zakończyła się iwojny w roku [[1946]] przeniósł się na [[Hawaje (archipelag)|Hawaje]], gdzie zamieszkał razem z rodzicami.Jego ojciec przebywał wtedy służbowo na lotnisku Hickam Field. Tam też rozpoczął studia na [[Uniwersytet Hawajski|University of HawaiiHawai'i]] w [[Honolulu]], które kontynuował do [[1949]] roku. TamNa teżHawajach poznał Trudy (swoją pierwszą żonę). Pobrali się w 1947 i rozpoczęli wspólne podniebne wędrówki (Trudy Gordon Cooper była jedyną żoną astronauty posiadającą licencję pilota). Jeszcze przed ukończeniem hawajskiej uczelni hawajskiej Leroy został ponownie powołany do wojska. Z powodzeniem przeszedł przez kurs pilotażu, zdobywając skrzydełka pilota wojskowego i w stopniu podporucznika[[podporucznik]]a został wysłany do 525 dywizjonu bombowego, stacjonującego w [[Neubiberg]] pod [[Monachium]]. Podczas 4-letniego pobytu w Europie[[Niemcy|Niemczech]] nie zaniedbał nauki i systematycznie uczęszczał na specjalne wieczorowe wykłady w "europejskiej filii" uniwersytetu[[University marylandzkiegoof Maryland, College Park|Uniwersytetu Marylandzkiego]].
 
W latach [[1954]] – [[1956]]1954–1956 uczęszczał do Instytutu Technologii Sił Powietrznych (''Air Force Institute of Technology'') w Wojskowej Bazie Lotniczej Wright-Patterson wniedaleko [[Dayton,]] stanw [[Ohio]]. Instytut ukończył z tytułem inżyniera aeronautyki. Kilka następnych lat spędził w Wojskowej Bazie Lotniczej w [[Edwards Air Force Base|Edwards]], stanw [[Kalifornia|Kalifornii]], gdzie pracował w charakterze pilota doświadczalnego.
 
==== Astronauta ====
Cooper był jednym ze 110 pilotów doświadczalnych, którzy uczestniczyli w naborze pierwszej grupy amerykańskich astronautów przewidzianych do lotów w ramach [[Programprogramu Mercury|Programu Mercury]].
[[2 kwietnia]] [[1959]] wraz z sześcioma innymi astronautami oficjalnie został członkiem zespołu nazwanego przez Amerykanówzwanego „Mercury seven”Seven” lub „Original seven”Seven”.
 
Podczas pierwszych dwóch załogowych lotów [[Programprogramu Mercury|Programu Mercury]], tj. [[Mercury-Atlas 6|Mercury 6]] i [[Mercury-Atlas 7|Mercury 7]] Cooper utrzymywał kontakt radiowy z astronautami przebywającymi na orbicie (jako CAPCOM). W czasie lotu [[Mercury-Atlas 8|Mercury 8]] w dniu [[27 czerwca]] [[1962]] roku był dublerem [[Walter Schirra|Wally’egoWally'ego SchirraSchirry]].
 
Lot Coopera był ostatnim w [[Program Mercury|Programie Mercury]]. Cooper jako jeden z siódemki astronautów, którzy nadal czekali na swoja szansę ( D. Slayton wcześniej został wykluczony przez lekarzy z uwagi na arytmię serca) [[13 listopada]] został zatwierdzony jako pilot kapsuły nazwanej Faith 7.
[[Lot Coopera był ostatnim w programie Mercury. Cooper jako jeden z siódemki astronautów, którzy nadal czekali na swoja szansę (D. Slayton wcześniej został wykluczony przez lekarzy z uwagi na arytmię serca) 13 listopada został zatwierdzony jako pilot kapsuły nazwanej „Faith 7”. 15 maja]] [[1963]] roku na pokładzie statku [[Mercury-Atlas 9|Mercury 9]] wystartował do swojego pierwszego lotu w kosmos. Okrążył Ziemię 22 razy i spędził w przestrzeni kosmicznej więcej czasu niż pozostali amerykańscy astronauci razem wzięci. Był też pierwszym amerykańskim astronautą, który spał na orbicie. Celem lotu było sprawdzenie wpływu stanu nieważkości na długotrwały pobyt człowieka w kosmosie (jak na tamte czasy). Podczas operacji wodowania astronauta był zmuszony do ręcznego odpalenia silników hamujących kapsuły, ponieważ większość systemów pokładowych statku uległa awarii. Lot Mercury 9 trwał 1 dzień 10 godzin 19 minut i 49 sekund.
 
Po tej misji odwołano kolejny długotrwały lot programuProgramu Mercury, w którym uczestniczyć miał [[Alan Shepard]]. Cooper przewidziany był jako jego dubler. W tym czasie uwaga [[NASA]] koncentrowała się już na programie [[programProgramie Gemini|Gemini]].
▲[[Plik:Cooper_and_Conrad_on_Deck_-_GPN-2000-001494.jpg|thumb|400px|C. Conrad i G. Cooper po zakończonej misji Gemini 5]]
 
W ramach tego programu w 2-osobowej kapsule [[21 sierpnia]] [[1965]] roku Cooper jako dowódca misji [[Gemini 5]] wystartował w kosmos w dwuosobowej kapsule razem z [[Charles Conrad|Charlesem Conradem]]. Podczas rekordowego w tamtym czasie lotu, który trwał 7 dni 22 godziny 55 minut i 14 sekund, astronauci testowali operacje manewrów na orbicie. Cooper był również pierwszym astronautą, który po raz drugi znalazł się na orbicie. Po pomyślnym wodowaniu w dniu [[29 sierpnia]] [[1965]] roku został rekordzistą jeśli chodzi o czas spędzony w kosmosie. Podczas dwóch lotów w sumie spędził poza Ziemią 9 dni 9 godzin 15 minut i 3 sekundy.
W [[listopad]]zie [[1966]] roku podczas lotu załogowego [[Gemini 12]], ostatniego w programie, był dublerem dowódcy misji.▼
 
Cooper uczestniczył również w programie [[Program Apollo|Apollo]]. W maju [[1969]] roku był dublerem dowódcy misji [[Apollo 10]], lotu będącego generalna próbą przed lądowaniem człowieka na Księżycu. Astronauta miał olbrzymią szanse zostać piątym człowiekiem, który postawił stopę na Srebrnym Globie. Na drodze stanął mu jednak [[Alan Shepard]], który po dłuższej przerwie spowodowanej problemami ze zdrowiem, powrócił do zawodu astronauty i został wyznaczony przez [[NASA]] zamiast Coopera na dowódcę [[Apollo 13|Apolla 13]]. [[Alan Shepard]] i tak został później wraz z dowodzoną przez siebie załogą przesunięty do misji [[Apollo 14]], ponieważ potrzebował więcej czasu na przygotowanie się do lotu.▼
▲W [[listopad]]zielistopadzie [[1966]] roku podczas lotu załogowego [[Gemini 12]], ostatniego w programie, był dublerem dowódcy misji.
▲Podczas dwóch lotów w sumie spędził poza Ziemią 9 dni 9 godzin 15 minut i 3 sekundy.
 
[[31 lipca]] [[1970]] roku Gordon Cooper odszedł m.in. w związku z tym wydarzeniem z [[NASA]]. Zajął się biznesem i doradztwem technicznym dla różnych firm.▼
▲Cooper uczestniczył również w programie [[Program Apollo|Apollo]]. W maju [[1969]] roku był dublerem dowódcy misji [[Apollo 10]], lotu będącego generalna próbą przed lądowaniem człowieka na Księżycu[[Księżyc]]u. Astronauta miał olbrzymią szanse zostać piątym człowiekiem, który postawił stopę na Srebrnym Globie. Na drodze stanął mu jednak [[Alan Shepard]], który po dłuższej przerwie spowodowanej problemami ze zdrowiem, powrócił do zawoduzajęć astronauty i został wyznaczony przez [[NASA]] zamiast Coopera na dowódcę misji [[Apollo 13|Apolla 13]]. [[AlanNotabene Shepard]] i tak został później wraz z dowodzoną przez siebie załogą został później przesunięty do misji [[Apollo 14]], ponieważ potrzebował więcej czasu na przygotowanie się do lotu.
Zmarł w swoim domu w miejscowości Ventura w Kalifornii. Jego prochy zostały 3-krotnie wysłane w kosmos, ostatni raz 22 maja 2012 na rakiecie [[Falcon 9]].
 
==== Dalsze losy ====
▲[[31 lipca]] [[1970]] roku Gordon Cooper odszedł z NASA, zniechęcony m.in. wkonfliktem związkuwokół zmisji tymApollo wydarzeniem z [[NASA]]13. Zajął się biznesem i doradztwem technicznym dla różnych firm.
 
Pod koniec życia zapadł na [[Choroba Parkinsona|chorobę Parkinsona]]. Zmarł 4 października 2004 w swoim domu w miejscowości Ventura w Kalifornii. 29 kwietnia 2007 jego prochy – wraz z prochami 206 innych osób – zostały umieszczone w rakiecie [[SpaceLoft XL]], która odbyła [[Lot suborbitalny|suborbitalny]] „lot ku pamięci”. 3 sierpnia 2009 część prochów astronauty ponownie wystrzelono w przestrzeń kosmiczną, tym razem w rakiecie [[Falcon 1]], która jednak nie osiągnęła celu, ulegając awarii dwie minuty po starcie. Prochy Gordona dotarły w końcu na orbitę okołoziemską dzięki [[Falcon 9|Falconowi 9]] wystrzelonemu 22 maja 2012.
 
== Zobacz też ==
* [[alfabetyczna lista astronautów i kosmonautów]]
{{Commonscat|Gordon Cooper}}
* [[alfabetycznagrupy listai oddziały astronautów i kosmonautów]],
* [[grupy i oddziały astronautów]].
 
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.jsc.nasa.gov/Bios/htmlbios/cooper-lg.html Biografia na stronie NASA] (strona w języku angielskim).{{lang|en}}
* [http://www.spacefacts.de/bios/astronauts/english/cooper_gordon.htm Biogram na stronie Spacefacts] (strona w języku angielskim).{{lang|en}}
 
{{NASA 1}}
Linia 37 ⟶ 64:
{{DEFAULTSORT:Cooper, Gordon}}
[[Kategoria:Amerykańscy astronauci]]
[[Kategoria:Amerykańscy oficerowie]]
[[Kategoria:Amerykańscy inżynierowie]]
[[Kategoria:Odznaczeni Distinguished Flying Cross (Stany Zjednoczone)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Legią Zasługi]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1927]]
[[Kategoria:Zmarli w 2004]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Gordon_Cooper”