Ostre zapalenie trzustki: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne
Linia 2:
|nazwa = Ostre zapalenie trzustki
|nazwa łacińska = pancreatitis acuta
|grafika =
|podpis grafiki =
|ICD10 = K85
|ICD10 nazwa =
|ICD10.0 = Idiopatyczne ostre zapalenie trzustki
|ICD10.1 = Żółciowe ostre zapalenie trzustki
|ICD10.2 = Alkoholowe ostre zapalenie trzustki
|ICD10.3 = Polekowe ostre zapalenie trzustki
|ICD10.4 =
|ICD10.5 =
|ICD10.6 =
|ICD10.7 =
|ICD10.8 = Inne ostre zapalenie trzustki
|ICD10.9 = Nieokreślone ostre zapalenie trzustki
Linia 20:
|3. ICD10 = B25.2
|3. ICD10 nazwa = Ostre zapalenie trzustki wywołane wirusem cytomegalii
|DSM nazwa =
|DSM nazwa łacińska =
|DSM =
|ICDO =
|DiseasesDB =
|OMIM =
|MedlinePlus =
|MeshID =
|MeshYear =
}}
 
'''Ostre zapalenie trzustki''' (''pancreatitis acuta'') – nienowotworowa choroba [[trzustka|trzustki]] o gwałtownym przebiegu.
 
== Przyczyny ==
Najczęstszą przyczyną ostrego zapalenia trzustki jest nadużycie [[Etanol|alkoholu]] (50%), [[kamica żółciowa]] (30%) lub uraz.
Zapamiętanie etiologii OZT ułatwia angielski skrót [[mnemotechnika|mnemotechniczny]] - ''I get smashed'' (''upiłem się'').
* '''I'''diopathic – idiopatyczne OZT
Linia 46:
* '''H'''ypertriglyceridemia, '''H'''yperchylomicronaemia, '''H'''ypercalcemia, '''H'''ypothermia – [[hipertrójglicerydemia]], [[hiperchylomikronemia]], [[hiperkalcemia]], [[hipotermia]]
* '''E'''RCP – [[endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna]] (ECPW)
* '''D'''rugs – leki ([[steroidy]], [[sulfonamidy]], [[azatiopryna]], [[Niesteroidowe leki przeciwzapalne|NLPZ]], [[leki moczopędne]] takie jak [[furosemid]] i [[tiazydy]], [[didanozyna]], [[Asparaginaza|l-asparaginaza]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://medycynawiekurozwojowego.pl/pl/articles/item/18611/ostre_zapalenie_trzustki_powiklane_pseudotorbiela_wtrakcie_chemioterapii_ostrej_bialaczki_limfoblastycznej|tytuł=Ostre zapalenie trzustki powikłane pseudotorbielą w trakcie chemioterapii ostrej białaczki limfoblastycznej}}</ref>)
 
== Objawy i przebieg ==
Linia 60:
Choremu ulgę przynosi przyjęcie pozycji siedzącej lub skulonej.
 
W ciężkich postaciach – spadek [[ciśnienie tętnicze|ciśnienia krwi]], [[wstrząs|wstrząs hipowolemiczny]], ostra [[niewydolność nerek]], [[Zespół ostrej niewydolności oddechowej|ARDS]], [[Zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego|DIC]] i zaburzenia czynności wątroby. W skrajnych przypadkach ostre zapalenie trzustki może nawet kończyć się śmiercią.
 
== Rozpoznanie ==
Rozpoznanie stawia się na podstawie objawów klinicznych i znacznego wzrostu aktywności enzymów trzustkowych w surowicy krwi i moczu, oraz wyników badań obrazowych takich jak [[Ultrasonografia|USG]], albo [[Tomografia komputerowa|TK]].
 
== Rokowanie ==
Linia 70:
* [[Skala Glasgow (ostre zapalenie trzustki)|Skala Glasgow w ostrym zapaleniu trzustki]]
* [[Skala APACHE II]].
oraz zmiana stężenia [[Białko C-reaktywne|CRP]] we krwi.
 
== Leczenie ==
Linia 78:
Terapia OZT jest wielokierunkowa i obejmuje:
 
# dożylne leczenie przeciwwstrząsowe, mające na celu uzupełnianie traconych płynów, które przenikają w przebiegu OZT z naczyń krwionośnych do jamy otrzewnowej i powodują zmniejszenie objętości krwi krążącej.
# monitorowanie czynności serca i nerek, a także takich parametrów biochemicznych krwi, jak: glukoza, sód, potas, chlorki, wapń i wyrównywanie pojawiających się zaburzeń (wzrostu poziomu cukru, zaburzeń elektrolitowych, spadku poziomu wapnia),
# kontrolę morfologii krwi. Pojawiająca się anemia w przebiegu OZT może bowiem wymagać przetoczenia krwi.
# leczenie przeciwbólowe, gdyż silny ból brzucha jest przyczyną dużego cierpienia chorego. Ból najlepiej znosi się opioidowymi lekami przeciwbólowymi – tramadolem lub petydyną. Morfina jest przeciwwskazana w OZT, gdyż może nasilać skurcz zwieracza Oddiego. Zniesienie bólu uspokaja chorego i poprawia jego samopoczucie psychiczne oraz korzystnie wpływa na oddychanie.
# wczesne wdrażanie antybiotykoterapii, która ma na celu zapobiegać zakażeniu martwicy w trzustce. W tym celu stosuje się nowoczesne antybiotyki szerokowidmowe obejmujące bakterie Gram-ujemne.
 
Brak poprawy pomimo intensywnego leczenia w oddziale chirurgicznym jest wskazaniem do przeniesienia chorego na oddział intensywnej opieki medycznej.
 
'''=== Żywienie w przebiegu OZT''' ===
 
Dawniej chorych z ostrym zapaleniem trzustki długotrwale głodzono, żeby w ten sposób odciążyć ''chorą'' trzustkę. Obecnie w pierwszej kolejności choremu wprowadza się na krótko głodówkę, która ma na celu zahamowanie wydzielania soku trzustkowego przez trzustkę. Ponieważ wiadomo, że ostremu zapaleniu trzustki towarzyszy stan tzw. hiperkatabolizmu charakteryzujący się gwałtownym zużywaniem zapasów białka i tłuszczów i spadkiem wagi chorego, dlatego po kilkudniowej głodówce połączonej z obserwacją i po rozpoznaniem u chorego postaci OZT podejmuje się decyzję o włączeniu odżywiania.
Linia 92:
U chorych z obrzękową postacią OZT jest to odżywianie doustne, a u chorych z ciężkim OZT rozważa się całkowite odżywianie dojelitowe czyli enteralne za pomocą sondy dojelitowej, a jeżeli chory źle je toleruje, to wdraża się żywienie pozajelitowe czyli parenteralne dożylne. Odżywienie to prowadzone jest specjalnymi dietami zapewniającymi właściwą podaż wszystkich składników odżywczych oraz odpowiednią kaloryczność.
'''=== Leczenie operacyjne''' ===
 
Postać obrzękową ostrego zapalenia trzustki leczy się zachowawczo. W przypadku martwiczego OZT, [[leczenie zachowawcze]] wdrażane jest w stosunku do martwicy jałowej, niezakażonej. Jeśli natomiast dochodzi do zakażenia martwicy, o czym może świadczyć brak poprawy klinicznej w trakcie leczenia lub pogorszenie stanu chorego pomimo prowadzonego przez pewien czas leczenia zachowawczego, to konieczne staje się leczenie operacyjne. Wskazaniami do leczenia operacyjnego są również powikłania miejscowe martwiczego OZT takie, jak: torbiele rzekome trzustki, ropnie, martwaki, krwotoki z przewodu pokarmowego.
Linia 102:
 
== Zobacz też ==
* [[przewlekłe zapalenie trzustki]].
* [[dziedziczne zapalenie trzustki]].
 
{{przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę |nazwisko=Szmidt |imię=Jacek |nazwisko=Kużdżał |imię= Jarosław |autor link= |tytuł=Podstawy chirurgii. T II | rozdział= | nazwisko r= | imię r= | autor r link= |wydawca=Medycyna Praktyczna |miejsce=Kraków |rok=2010 |strony=1002-1020 |isbn=9788374302708 }}
* {{cytuj książkę |nazwisko=Garden |imię=O. James|autor link= |tytuł=Chirurgia | rozdział= | nazwisko r= | imię r= | autor r link= |wydawca=Elsevier Urban & Partner |miejsce=Wrocław |rok=2009 |strony=306-313 |isbn=978-83-7609-128-0 }}
 
== Linki zewnętrzne ==