Wersja z 13:26, 1 cze 2013 edytuj NarodowyKonserwatysta (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 10 055 edycji szablon, drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, -bez zrodel ← poprzednia edycja		Wersja z 14:09, 1 cze 2013 edytuj anuluj edycję Regan1973 (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 62 384 edycje m poprawa linków, źródła/przypisy, infobox, zbędne nadmierne przypisy, wszystko jest w bibliografii następna edycja →
Linia 2: \|polityk = Jorge Rafael Videla \|grafika = [[Plik:Tte.Gral. (R) J. Videla.jpg\|220px]] \|opis grafiki = Jorge Rafael Videla (1976) \|data urodzenia = [[2 sierpnia]] [[1925]] \|miejsce urodzenia = [[Mercedes (prowincja Buenos Aires)\|Mercedes]] Linia 15 ⟶ 16: \|quote = Jorge Rafael Videla }} '''Jorge Rafael Videla Redondo''' (ur. [[2 sierpnia]]~~<ref>''Britannica - edycja polska'' T 45, Poznań 2005</ref><ref>''The International Who's Who 1984-85'' Europa Publications Ltd 1984, str. 1471, ISBN 0-905118-97-9, LCCCN 35-10257</ref>~~ [[1925]] w [[Mercedes (prowincja Buenos Aires)\|Mercedes]] w [[Argentyna\|Argentynie]], zm. [[17 maja]] [[2013]]<ref name=death>{{cytuj stronę \| url = http://www.bbc.co.uk/news/world-latin-america-22570888 \| tytuł = Argentina ex-military leader Jorge Rafael Videla dies \| data = 17 maja 2013 \| opublikowany = [[BBC]] \| język = en \| data dostępu = 2013-05-17}}</ref><ref>{{cytuj stronę \| url = http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/846689,Zmarl-byly-dyktator-Argentyny-Jorge-Rafael-Videla \| tytuł = Zmarł były dyktator Argentyny Jorge Rafael Videla \| data = 17 maja 2013 \| opublikowany = www.polskieradio.pl \| data dostępu = 2013-05-17}}</ref> w [[Marcos Paz]]) – prezydent Argentyny w latach [[1976]] - [[1981]] i członek junty wojskowej, która rządziła krajem w latach 80. == Przewrót == {{fakt\|Przewrót miał miejsce w okresie bardzo niespokojnym dla Argentyny. Dochodziło m.in. do licznych zamachów terrorystycznych, za którymi stały marksistowskie bojówki tzw. ''[[Ejército Revolucionario del Pueblo\|ERP]]'' oraz ''[[Montoneros]]''; ich przeciwnikiem był radykalny i prawicowy [[Argentyński Alians Antykomunistyczny]] (AAA), który stosował porwania, tortury oraz mordował przeciwników politycznych}}. Przedstawiciele [[Junta (władza wojskowa)\|junty]] wykorzystali ten stan rzeczy jako usprawiedliwienie dla przewrotu. Swoją formę rządów nazwali ''Proceso de Reorganización Nacional'' (Narodowy Proces Naprawy). Pod rządami Videli wojsko otrzymało szerokie uprawnienia, a mianowicie prawo do aresztowania, zatrzymywania, torturowania, a nawet zabijania politycznych przeciwników. W wyniku tego naruszanie praw człowieka było w Argentynie na porządku dziennym<ref name="hwr">{{cytuj stronę\|url=http://www.hrw.org/world-report-2012/argentina\|tytuł=World Report 2012: Argentina\|opublikowany=human Rights Watch\|data dostępu=2013-04-18\|język=es\|język2=en}}</ref>. Generał brygadier Jorge Videla został mianowany głównodowodzącym armii przez pełniącą funkcję prezydenta [[~~Izabela~~Isabel ~~Peron~~Perón\|Izabelę Perón]] w 1974 roku Perón, była wiceprezydentem przy swoim mężu Juanie. Została prezydentem wkrótce po jego śmierci. Jej autokratyczny i nieefektywny rząd był bardzo niepopularny. Videla stanął więc na czele puczu, który obalił ją 24 marca 1976 roku. Utworzona została wojskowa junta, w skład której Videla wszedł jako przedstawiciel sił lądowych, admirał [[Emilio Massera]] jako przedstawiciel marynarki oraz generał brygadier [[Orlando Ramón Agosti]] jako reprezentant lotnictwa. Dwa dni po puczu został formalnie mianowany na stanowisko prezydenta. == Łamanie praw człowieka == Linia 44 ⟶ 45: == Późniejsze lata == Videla zrzekł się władzy na rzecz [[Roberto Eduardo Viola\|Roberto Eduardo Violi]] 29 marca 1981 roku Demokracja została przywrócona w 1983 r. Videla został postawiony przed sądem, uznany za winnego i skazany na dożywotnie więzienie. Zarzuty, jakie mu postawiono, dotyczyły m.in. licznych zabójstw, porwań, tortur i wielu innych przestępstw. W 1990 r. prezydent [[Carlos Saúl Menem\|Carlos Menem]] ułaskawił byłego dyktatora i wielu innych byłych członków reżimu. Videla wrócił jeszcze na krótko do więzienia w 1998 r., kiedy sąd uznał go za winnego mniej znanych porwań w czasie tzw. [[brudna wojna\|''brudnej wojny'']]. Jednak, ze względu na stan zdrowia, po 38 dniach odbywania kary, więzienie zamieniono Videli na areszt domowy. [[22 grudnia]] [[2010]] były dyktator ponownie został skazany na dożywocie. Sąd w [[Córdoba (miasto w Argentynie)\|Córdobie]] w środkowej [[Argentyna\|Argentynie]] uznał go winnym śmierci 31 więźniów politycznych w czasie rządów junty w latach 70. i 80.<ref>{{cytuj stronę \|url=http://www.tvn24.pl/12691,1687104,0,1,drugie-dozywocie-bylego-dyktatora,wiadomosc.html \| tytuł=Drugie dożywocie byłego dyktatora \| data dostępu=2010-12-21 \| autor =tvn24.pl \| rok= \| język=}}</ref>. Zmarł 17 maja 2013 w więzieniu w [[Buenos Aires]] z przyczyn naturalnych w wieku 87 lat~~<ref name=death/>~~. Argentyński sąd potępił juntę za zbrodnie określone jako [[ludobójstwo\|ludobójstwa]]<ref>http://www.lanacion.com.ar/841762-condenaron-a-etchecolatz-a-reclusion-perpetua</ref>. Linia 58 ⟶ 59: == Bibliografia == * {{cytuj stronę \|\| url = http://articles.washingtonpost.com/2013-05-17/world/39324660_1_jorge-rafael-videla-junta-coup \| tytuł = ''Jorge Rafael Videla, ruthless Argentine junta leader, dies at 87 \| data dostępu = 2013-06-01 \| autor = Adam Bernstein \| opublikowany = articles.washingtonpost.com \| data = 2013-05-17 \| język = en}} * {{cytuj stronę \|\| url = http://www.nytimes.com/2013/05/18/world/americas/jorge-rafael-videla-argentina-military-leader-in-dirty-war-dies-at-87.html?pagewanted=all \| tytuł = ''Jorge Rafael Videla, Jailed Argentine Military Leader, Dies at 87 \| data dostępu = 2013-05-18 \| autor = Elias E. Lopez \| opublikowany = nytimes.com \| data = 2013-05-17 \| język = en}} * {{cytuj stronę \|\| url = http://www.guardian.co.uk/world/2013/may/17/jorge-rafael-videla \| tytuł = ''Jorge Rafaél Videla ~~dies in jail aged 87~~obituary \| data dostępu = 2013-05-18 \| autor = Phil Gunson \| opublikowany = guardian.co.uk \| data = 2013-05-17 \| język = en}} * {{cytuj stronę \|\| url = http://www.independent.co.uk/news/obituaries/general-jorge-rafael-videla-dictator-who-brought-terror-to-argentina-in-the-dirty-war-8621806.html \| tytuł = ''General Jorge Rafael Videla: Dictator who brought terror to Argentina in the 'dirty war' \| data dostępu = 2013-05-18 \| autor = Nicholas Caistor \| opublikowany = independent.co.uk \| data = 2013-05-17 \| język = en}} * {{cytuj stronę \|\| url = http://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/10064532/Jorge-Videla.html \| tytuł = ''Jorge Videla \| data dostępu = 2013-05-18 \| autor = \| opublikowany = telegraph.co.uk \| data = 2013-05-17 \| język = en}}

Jorge Rafael Videla: Różnice pomiędzy wersjami