Krzyżowniki (Gdańsk): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
uzup. |
uzupełnienie |
||
Linia 1:
[[Plik:Gdańsk (27).JPG|thumb|
'''Krzyżowniki''' ([[Język niemiecki|niem.]] ''Tempelburg'') – [[osiedle]] w [[Gdańsk]]u, w [[dzielnica miasta|dzielnicy]] [[Siedlce (Gdańsk)|Siedlce]].
Linia 7 ⟶ 6:
== Położenie ==
Krzyżowniki obejmują rejon [[skrzyżowanie|skrzyżowania]] ważnych współcześnie [[arteria komunikacyjna|arterii komunikacyjnych]] [[Górny Taras|Górnego Tarasu]] - [[Ulica Kartuska w Gdańsku|ul. Kartuskiej]], ul. Nowolipie oraz [[Ulica Łostowicka w Gdańsku|ul. Łostowickiej]]. Przy skrzyżowaniu tych dwóch pierwszych zachował się zabytkowy zespół [[młyn zbożowy|młyna]] Emaus (pierwsza połowa XIX wieku<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.nid.pl/UserFiles/File/Rejestr%20Zabytk%C3%B3w/rejestr%20zabytk%C3%B3w%20nieruchomych%20-%20stan%20na%2030_09_2011/POM-rej.pdf|tytuł=''Rejestr zabytków nieruchomych 2011 woj. pomorskie''|opublikowany=kobidz.pl|data=|data dostępu=}}</ref>) na [[Potok Siedlecki|Potoku Siedleckim]].
== Historia ==
Dawne nazwy: ''Schidlitzer Mühle'', ''Tempelburg''. Nazwa ''Tempelburg'' była kojarzona już w [[Historia nowożytna|czasach nowożytnych]] z rzekomą (nieprawdopodobną) obecnością [[Templariusze|templariuszy]] w tym miejscu. Obecna nazwa (przyjęta w 1949) też nawiązuje do [[Wyprawy krzyżowe|"krzyżowców"]].
Młyn wzmiankowany od 1400, z nadania [[Zakon krzyżacki|Krzyżaków]] własność gdańskiej patrycjuszowskiej rodziny Bocków. Od 1520 w posiadaniu ławnika, rajcy i sędziego gdańskiego Dietharda Brandesa oraz jego potomków: syna, [[Johann Brandes|Johanna Brandesa]] ([[Burmistrzowie Miasta Gdańska|burmistrza Gdańska]]); wnuka, [[Gerhard Brandes|Gerharda Brandesa]] (burmistrza Gdańska), później syna tego ostatniego, Johanna (ławnika gdańskiego), wnuka Johanna i prawnuka, Johanna Gerharda (ławnika), właścicieli m.in. również [[Świbno|Świbna]] i [[Przegalina|Przegaliny]]. Po Brandesach Krzyżowniki dzierżawiła rodzina Schwartzwaldów, a w pierwszej połowie XIX wieku rodzina Rotzoll.
W 1536 władze Gdańska podjęły decyzję o dostarczaniu wody pitnej dla miasta z [[Jasień (jezioro w Gdańsku)|jeziora Jasień]], spływającej Potokiem Siedleckim. Od stawu młyna w Krzyżownikach (zniszczonego podczas [[Wojny napoleońskie|wojen napoleońskich]]) woda była prowadzona podziemnym drewnianym rurociągiem, wzdłuż obecnych ul. Kartuskiej i [[Nowe Ogrody|Nowych Ogrodów]] (do [[Targ Sienny|Targu Siennego]]).
Krzyżowniki zostały włączone do Gdańska 15 sierpnia 1933.
[[Plik:Gdańsk – Dwór Krzyżowniki.JPG|thumb|245px|Dwór Krzyżowniki]]
=== Dwór Krzyżowniki ===
W dworze w Krzyżownikach w 1623 gościł król polski [[Zygmunt III Waza]]. Zachowane fragmenty zespołu dworskiego (ul. Kartuska 245) pochodzą z połowy XVII wieku. Od 1763 był miejscem zebrań loży [[Wolnomularstwo|wolnomularskiej]] Pod Trzema Pionami. Od 1883 w dawnym kompleksie dworskim działał Państwowy Zakład Wychowawczy (''Prowinzional Erziehungsanstalt Tempelburg''), od około 1935 rejonowa szkoła powszechna (''Bezirksschule Danzig-Tempelburg''), od 1945 szkoła podstawowa, w 1948 w części obiektu rozpoczęło działalność VIII LO. W 1971 VIII LO zostało przeniesione do gmachu przy ul. Kartuskiej 128, a w kompleksie od 1972 mieściły się koszary [[Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej|ZOMO]], Liceum Księgarskie i XVII LO, później Zespół Szkół Poligraficznych i Ogólnokształcących. Obecnie mieści się [[schronisko młodzieżowe]], prywatna szkoła i policja.
== Zobacz też ==
Linia 14 ⟶ 26:
* [[Wzgórze Mickiewicza]]
* [[Wybuch gazu w Gdańsku (1976)]]
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.gedanopedia.pl/index.php?title=KRZY%C5%BBOWNIKI Krzyżowniki w Gedanopedii]
{{przypisy}}
| |||