Rewolucja w Iraku (1958): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
cd |
drobne merytoryczne, zdanie o komunistach na razie kasuję, bo jutro opiszę sprawę w szczegółach i przedstawię jej ewolucję |
||
Linia 18:
Po przejęciu władzy przez wojsko w kraju wprowadzony został stan wyjątkowy. Na czele pierwszego rządu stanął Kasim, wicepremierem został Arif, zaś poszczególne teki ministerialne objęli przedstawiciele Narodowej Partii Demokratycznej, Partii Baas i [[Partia Niepodległości (Irak)|Partii Niepodległości]], jak również wojskowi, nie zaproszono natomiast do niego polityków [[Demokratyczna Partia Kurdystanu|Demokratycznej Partii Kurdystanu]] (choć wśród ministrów byli etniczni [[Kurdowie]]) ani komunistów. W odróżnieniu od Wolnych Oficerów egipskich, iraccy rewolucjoniści nie utworzyli Rady Rewolucyjnych Dowódców, co rozczarowało część wysokich stopniem oficerów. Równocześnie członkowie sprzysiężenia objęli stanowiska dowódcze w poszczególnych jednostkach<ref name="jam90"/>. Osobnym organem władzy była trzyosobowa Rada Suwerenności. Skład obydwu organów władzy odzwierciedlał skład etniczny i religijny państwa<ref name="jam90"/>. Dwuizbowy parlament został zlikwidowany<ref name="jam90"/>. Rozwiązano Federację Iracko-Jordańską proklamowaną w lutym 1958 jako przeciwwagę dla egipsko-syryjskiej [[Zjednoczona Republika Arabska|Zjednoczonej Republiki Arabskiej]]<ref name="jam90"/>.
Tymczasowa konstytucja Iraku została ogłoszona dwa tygodnie po przewrocie wojskowym. Irak stał się republiką z [[islam]]em jako religią państwową, został uznany za ''część narodu arabskiego''. Nie ustanowiono urzędu prezydenckiego, lecz zachowano kolektywne sprawowanie obowiązków głowy państwa przez Radę Suwerenności. Władza ustawodawcza i wykonawcza pozostały w kompetencji rady ministrów, z zastrzeżeniem zatwierdzania projektów ustaw przez Radę Suwerenności<ref name="jam90"/>. Wbrew deklaracjom rychłego powrotu do koszar i ustanowienia demokracji parlamentarnej<ref name="zd284"/>, wojskowi nie ogłosili ani terminu nowych wyborów parlamentarnych, ani uchwalenia stałej konstytucji. W rzeczywistości realna władza w państwie należała do przewodzących Wolnym Oficerom Kasima i Arifa, a z czasem znalazła się w rękach samego Kasima, który zaczął być określany jako Jedyny Przywódca<ref name="jam90"/>. Arif, niezgadzający się z wizją polityki zagranicznej lansowaną przez Kasima, został odsunięty od wszystkich stanowisk we wrześniu 1958, a następnie oskarżony o zdradę stanu<ref name="zd284"/>. W lutym 1959 rząd Kasima został zrekonstruowany<ref name="zd285">{{cytuj książkę |autor = Zdanowski J. | autor link = Jerzy Zdanowski| tytuł = Historia Bliskiego Wschodu w XX wieku| wydawca = Zakład Narodowy im. Ossolińskich| miejsce = Wrocław| rok = 2010| strony = 285-286| isbn = 9788304050396}}</ref>. Z ministerstw usunięto polityków aktywnych w czasach monarchii (chociaż byli oni wtedy w opozycji, a przewrót 14 lipca poparli); niektórzy z nich sami zrezygnowali ze stanowisk, nie chcąc zostać oskarżonymi o działanie przeciwko rządowi (spotkało to m.in. gen. Kilaniego)<ref name="zd286"/>.
Przed specjalnym trybunałem osądzono polityków związanych z obaloną monarchią i uczestników spisków przeciwko nowemu rządowi<ref name="jam90"/>. W 1959 doszło bowiem do kilku prób obalenia rządu, podejmowanych przez oficerów, którzy dla doraźnych celów posługiwali się hasłami panarabskimi i prospołecznymi. Do pierwszego takiego buntu doszło w marcu 1959 w [[Mosul]]u, zbuntowane oddziały zostały powstrzymane przez siły rządowe i aktywistów Irackiej Partii Komunistycznej. W lipcu 1959 w [[Kirkuk]]u starli się Turkmeni i Kurdowie, a za inspiratorów zamieszek opinia publiczna uznała komunistów. W październiku tego samego roku działacze Partii Baas zorganizowali nieudany zamach na Kasima, który został w nim jedynie raniony. Wydarzenie to skłoniło go do dalszego zaostrzenia represji wobec opozycji<ref name="zd286"/>.
| |||