Wersja z 16:39, 1 sie 2013 edytuj Addbot (dyskusja \| edycje) 748 218 edycji m Bot: Migrating interwiki links, now provided by Wikidata on d:q7673910 ← poprzednia edycja		Wersja z 11:32, 2 wrz 2013 edytuj anuluj edycję Lips (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 1257 edycji redakcyjne, dr. styl, grafika, źródło następna edycja →
Linia 1: {{Inne znaczenia\|żeglarstwa\|[[hals\|inne znaczenia tego słowa]]}} '''Hals''' – termin w żeglarstwie ~~określa~~określający trzy odrębne zagadnienia: * ''Hals (prawy/lewy)'' – pojęcie związane z [[prawo drogi (żegluga)\|prawem drogi]]; * ''Hals (droga)'' – odcinek drogi jednostki o napędzie żaglowym pokonywany lub pokonany pomiędzy [[zwrot]]ami.▼ * ''Hals (lina)'' – lina [[olinowanie ruchome\|olinowania ruchomego]].▼ ▲* '''Hals (lina)''' – lina [[olinowanie ruchome\|olinowania ruchomego]].; == Hals (prawy/lewy) ==▼ ~~Termin~~* ~~określający~~'''Hals ~~generalne~~(prawy/lewy)''' ~~usytuowanie~~– ~~jednostki~~pojęcie ~~o napędzie żaglowym względem kierunku wiatru. Związany~~związane z ~~zasadą~~ [[prawo drogi (żegluga)\|~~prawa~~prawem drogi]] ~~mówiącą, że<br />~~; ▲* '''Hals (droga)''' – odcinek drogi ~~jednostki o napędzie żaglowym~~ pokonywany lub pokonany pomiędzy [[zwrot]]ami. przez [[jednostka pływająca\|jednostkę pływającą]] o napędzie żaglowym; == Hals (lina) ==▼ * Jeżeli dwie jednostki o napędzie żaglowym zbliżają się do siebie kursami kolizyjnymi,▼ [[Plik:Rigging-boom-nr.png\|thumb\|Schemat olinowania występującego przy dolnym liku [[ożaglowanie skośne\|ożaglowania skośnego]]. Hals oznaczony jako 6.]] : jednostka mająca <u>wiatr z burty lewej</u> – czyli poruszająca się <u>lewym halsem</u>▼ Lina [[olinowanie ruchome\|olinowania ruchomego]] służąca w ogólności do mocowania [[róg halsowy\|rogu halsowego]] żagla do drzewców takich jak maszt czy boom. W zależności od rodzaju ożaglowania oraz typu żagla może przybierać różne formy. I tak może służyć m.in. do regulacji: : powinna ustąpić▼ : jednostce mającej <u>wiatr z burty prawej</u> – czyli poruszającej się <u>prawym halsem</u>.▼ * Jeżeli jednostka ma wiatr [[fordewind\|dokładnie z tyłu]], a <u>główny żagiel niesie po lewej burcie</u>▼ : – na jednostce o [[ożaglowanie rejowe\|ożaglowaniu rejowym]] <u>po lewej niesie największy żagiel skośny</u> –▼ : to jednostka porusza się <u>prawym halsem</u>.▼ : Analogicznie, jeżeli żagiel ten jest <u>po prawej burcie</u> – jednostka porusza się <u>lewym halsem</u>.▼ * ~~pionowe~~pionowego ~~usytuowanie~~usytuowania żagla mającego w czasie pracy [[róg halsowy]] wysoko nad pokładem np. [[latacz]] i [[topsel]];▼ Pojęcie ''prawego/lewego halsu'' i wyżej przytoczona zasada prawa drogi dotyczy nie tylko jednostek pływających, ale także [[bojer]]ów, [[żaglowóz\|żaglowozów]] – w pewnym zakresie wszystkich jednostek o napędzie wiatrowym.▼ * ~~poziome~~poziomego ~~położenie~~położenia rogów szotowych [[ożaglowanie rejowe\|żagla rejowego]] nie mającego pod sobą [[reja\|rei]] – np. rejowego fokżagla.▼ ~~<u>~~ * Halsem lub ''halslinką''~~</u>~~ nazywany bywa przewiąz ([[sejzing]]) mocujący róg halsowy żagla. Przy [[refowanie\|refowaniu]] sejzing ten nazywany jest ~~<u>~~''refhalsem''~~</u>~~.▼ ▲== Hals (lina) == ~~Lina [[olinowanie ruchome\|olinowania ruchomego]] pozwalająca regulować:~~ ▲* pionowe usytuowanie żagla mającego w czasie pracy [[róg halsowy]] wysoko nad pokładem np. [[latacz]] i [[topsel]]; ▲* poziome położenie rogów szotowych [[ożaglowanie rejowe\|żagla rejowego]] nie mającego pod sobą [[reja\|rei]] – np. rejowego fokżagla. <u> Hals latacza </u> – zamocowany jest do rogu halsowego żagla, następnie przez blok zwrotny na [[Nok (żeglarstwo)\|noku]] (zewnętrznym końcu) [[bukszpryt]]u biegnie do [[nagielbank\|kołkowinicy]] na pokładzie. Przy stawianiu latacza wybierany jest [[fał]] i równocześnie luzowany hals. Kiedy żagiel osiągnie właściwe pionowe (zwykle maksymalnie górne) położenia – jedna z lin jest [[nagiel\|obkładana]], a druga mocno dobierana (napinana) i również obkładana. Przy zrzucaniu latacza luzowany jest fał, a wybierany [[kontrafał]] i hals. Kiedy róg halsowy osiągnie maksymalnie dolne położenie hals jest obkładany, a kontrafał wybierany aż do całkowitego zrzucenia żagla.▼ ~~<u>~~* Cunningham~~</u>~~ –jest odmianą halsu. To linka dająca się w trakcie żeglugi wybierać ibądź luzować ~~linka~~i zamocowana jest do [[remizka\|remizki]] znajdującej się w dolnej części liku przedniego żagla przymasztowego. Pozwala regulować napięcie liku przedniego, a przez to wpływać na kształt żagla. Stosowana na ~~jachtach i łódkach~~jednostkach regatowych.▼ <u> Halsy żagla rejowego </u> – do dolnych rogów żagla rejowego zamocowane są liny ([[szot]]y), która przy stawianiu żagla dociągają każdy z rogów do końca ([[Nok (żeglarstwo)\|noku]]) poniższej rei. W żaglu, który nie ma pod sobą rei szoty od dolnych rogów biegną skośnie w dół w kierunku rufy, do pokładu w okolicy [[nadburcie\|nadburcia]]. Potrzebne są jednak jeszcze liny, które będą podczas pracy żagla działały antagonistycznie do szotów. Tę rolę spełniają halsy biegnąc od rogów żagla skośnie w dół w kierunku dziobu, w okolice nadburcia.▼ ▲~~<u>~~ * Hals ~~latacza </u>~~[[latacz]]a – zamocowany jest do rogu halsowego żagla, następnie przez blok zwrotny na [[Nok (żeglarstwo)\|noku]] (zewnętrznym końcu) [[bukszpryt]]u biegnie do [[nagielbank\|kołkowinicy]] na pokładzie. Przy stawianiu latacza wybierany jest [[fał]] i równocześnie luzowany hals. Kiedy żagiel osiągnie właściwe pionowe (zwykle maksymalnie górne) położenia – jedna z lin jest [[nagiel\|obkładana]], a druga mocno dobierana (napinana) i również obkładana. Przy zrzucaniu latacza luzowany jest fał, a wybierany [[kontrafał]] i hals. Kiedy róg halsowy osiągnie maksymalnie dolne położenie hals jest obkładany, a kontrafał wybierany aż do całkowitego zrzucenia żagla. ▲<u> Halsem lub ''halslinką''</u> nazywany bywa przewiąz ([[sejzing]]) mocujący róg halsowy żagla. Przy [[refowanie\|refowaniu]] sejzing ten nazywany jest <u>''refhalsem''</u>. ▲~~<u>~~ * Halsy żagla rejowego ~~</u>~~ – do dolnych rogów żagla rejowego zamocowane są liny ([[szot]]y), ~~która~~które przy stawianiu żagla dociągają każdy z rogów do końca ([[Nok (żeglarstwo)\|noku]]) ~~poniższej~~ rei niższego piętra. W żaglu, który nie ma pod sobą rei szoty od dolnych rogów biegną skośnie w dół w kierunku rufy, do pokładu w okolicy [[nadburcie\|nadburcia]]. Potrzebne są jednak jeszcze liny, które będą podczas pracy żagla działały antagonistycznie do szotów. Tę rolę spełniają halsy biegnąc od rogów żagla skośnie w dół w kierunku dziobu, w okolice nadburcia. Historycznie od nazwy tych lin pochodzi pojęcie żeglugi prawym/lewym halsem gdyż przy tylko jeden z halsów (nawietrzny) był wybierany na zadanym kursie podczas gdy drugi był luzowany. ▲== Hals (prawy/lewy) == Termin określający generalne usytuowanie jednostki o napędzie żaglowym względem kierunku wiatru i pochodzący historycznie od nazwy liny w ożaglowaniu rejowym (patrz sekcja powyżej). Jeżeli burtą [[nawietrzność\|nawietrzną]], tj. tą z której wieje wiatr, jest burta lewa, jednostka płynie lewym halsem, jeżeli prawa - prawym. Wyjątkiem jest żegluga kursem [[fordewind]]. Wtedy hals określany jest jako przeciwny do burty, na którą wyłożony jest główny żagiel tj. grot. Pojęcie halsu jest istotne ze względu na [[prawo drogi (żegluga)\|prawo drogi]] mówiące, że<br /> ▲* Jeżeli dwie jednostki o napędzie żaglowym zbliżają się do siebie kursami kolizyjnymi, ▲: jednostka mająca ~~<u>~~'''wiatr z burty lewej~~</u>~~''' – czyli poruszająca się ~~<u>~~'''lewym halsem~~</u>~~''' ▲: powinna ustąpić ▲: jednostce mającej ~~<u>~~'''wiatr z burty prawej~~</u>~~''' – czyli poruszającej się ~~<u>~~'''prawym halsem~~</u>~~'''. ▲* Jeżeli jednostka ma wiatr [[fordewind\|dokładnie z tyłu]], a ~~<u>~~'''główny żagiel niesie po lewej burcie~~</u>~~''' ▲: to jednostka porusza się ~~<u>~~'''prawym halsem~~</u>~~'''. ▲: Analogicznie, jeżeli żagiel ten jest ~~<u>~~'''po prawej burcie~~</u>~~''' – jednostka porusza się ~~<u>~~'''lewym halsem~~</u>~~'''. ▲: ~~– na~~Na jednostce o [[ożaglowanie rejowe\|ożaglowaniu rejowym]] ~~<u>po~~o ~~lewej~~halsie ~~niesie~~decyduje ~~największy~~położenie ~~żagiel~~największego ~~skośny</u>~~[[ożaglowanie –skośne\|żagla skośnego]]. ▲Pojęcie '''prawego/lewego halsu''' i wyżej przytoczona zasada prawa drogi dotyczy nie tylko jednostek pływających, ale także [[bojer]]ów, [[żaglowóz\|żaglowozów]] – w pewnym zakresie wszystkich jednostek o napędzie wiatrowym. ▲<u>Cunningham</u> – dająca się w trakcie żeglugi wybierać i luzować linka zamocowana do [[remizka\|remizki]] znajdującej się w dolnej części liku przedniego żagla przymasztowego. Pozwala regulować napięcie liku przedniego, a przez to wpływać na kształt żagla. Stosowana na jachtach i łódkach regatowych. == Zobacz też == Linia 37 ⟶ 41: == Bibliografia == * ''Encyklopedia żeglarstwa'', [[Wydawnictwo Naukowe PWN]], Warszawa 1996, praca zbiorowa – red. Jacek Czajewski, ISBN 83-01-11914-4 *{{cytuj książkę \|nazwisko = Dziewulski\| imię = Jerzy W.\| autor link = \| tytuł = Wiadomości o jachtach żaglowych\| wydawca = Alma-Press\| miejsce = Warszawa\| rok = 2008\| strony = 384-386\| isbn = 978-83-7020-358-0}} [[Kategoria:Olinowanie (żeglarstwo)]] [[Kategoria:Przepisy żeglarskie]] [[Kategoria:Teoria żeglowania]] [[en:Tack (sailing)]]

Hals (żeglarstwo): Różnice pomiędzy wersjami