Tiara: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
tiara została zastąpiona mitrą i paliuszem |
Symbolika, drobne redakcyjne, źródła |
||
Linia 1:
[[Plik:Tiara.png|thumb|200px|Tiara papieska (1888)]]
[[Plik:Tiara Pius XI.JPG |thumb|200px|Tiara Piusa XI]]
Linia 6 ⟶ 5:
'''Tiara''' – [[papież|papieska]] [[korona (atrybut)|korona]], składająca się z trzech [[diadem]]ów (z tego powodu zwana też w [[Łacina|łac.]] ''triregnum''), wysadzana [[kamienie szlachetne|kamieniami szlachetnymi]] i [[perła]]mi, ozdobiona na szczycie małym [[krzyż]]em. W tej formie używana od przełomu [[XIII wiek|XIII]]/[[XIV wiek]]u aż do 1965 roku, czyli do pontyfikatu [[Paweł VI|Pawła VI]], który przekazał ją na cele [[charytatywność|charytatywne]]<ref name="ep">{{cytuj książkę|tytuł=tom 44/22 (suplement współczesny)|wydawca=Gutenberg Print|miejsce=Warszawa|data=2003|seria=Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powszechna|strony=144-145|isbn=83-87697-71-0}}</ref>. Tiara widnieje nadal w [[Herb Watykanu|godle Watykanu]]. [[Benedykt XVI]] jako pierwszy papież wycofał ją jednak z [[herb papieski|herbu papieskiego]] (zastąpił ją [[mitra (nakrycie głowy)|mitrą]] i paliuszem).
== Użytkowanie tiary ==
Tiara to ozdoba nieliturgiczna i jako taka używana była tylko przy okazjach niezwiązanych bezpośrednio z [[liturgia|liturgią]]: [[procesja]]ch ze świątyni i do niej, ceremonialnych procesjach papieskich,
Papież, podobnie jak inni biskupi, używa [[mitra (nakrycie głowy)|mitry]] jako liturgicznego nakrycia głowy.
== Historia tiary ==
Pierwsza wzmianka o nakryciu głowy podobnym do tiary znajduje się w Biblii w Księdze Wyjścia (II Mjż.), gdy Jahwe kazał ją sporządzić dla [[Aaron (postać biblijna)|Aarona]], brata [[Mojżesz]]a:▼
Wj 28,36-38 "I zrobisz też diadem ze szczerego złota i wyryjesz na nim, jak się ryje na pieczęci: "Poświęcony dla Pana". I zwiążesz go sznurem z fioletowej purpury, tak żeby był na tiarze/zawoju i żeby na przedniej stronie tiary/zawoju był umieszczony. I będzie on na czole Aarona, ponieważ Aaron poniesie uchybienia popełnione przy ofiarach, które będą składać Izraelici – i przy wszystkich świętych darach. A [tiara/zawój] będzie na jego czole ciągle dla zjednania mu łaski w oczach Pana."▼
Podane są tu różnice w tłumaczeniach: BT/BW ("zawój" literalnie określa zwój materiału, którym w starożytności owijano głowę, zwyczaj nadal kultywują niektóre społeczności, mieszkające na pustyniach i gorącym klimacie).▼
Po raz pierwszy tiara wspomniana jest w dziele „Vita” papieża [[Konstantyn (papież)|Konstantyna]], później pojawia się w tekście [[donacja Konstantyna|donacji Konstantyna]].
Linia 24 ⟶ 31:
Przedstawienia podwójnej tiary zdarzają się sporadycznie w sztuce aż do [[XV wiek]]u. Od tamtego czasu w wyglądzie tiary nie nastąpiły znaczące zmiany.
== Symbolika trzech koron tiary ==
▲Pierwsza wzmianka o nakryciu głowy podobnym do tiary znajduje się w Biblii w Księdze Wyjścia (II Mjż.), gdy Jahwe kazał ją sporządzić dla [[Aaron (postać biblijna)|Aarona]], brata [[Mojżesz]]a:
Najczęściej korony (diademy) na tiarze interpretuję się jako władzę papieża nad:
▲Wj 28,36-38 "I zrobisz też diadem ze szczerego złota i wyryjesz na nim, jak się ryje na pieczęci: "Poświęcony dla Pana". I zwiążesz go sznurem z fioletowej purpury, tak żeby był na tiarze/zawoju i żeby na przedniej stronie tiary/zawoju był umieszczony. I będzie on na czole Aarona, ponieważ Aaron poniesie uchybienia popełnione przy ofiarach, które będą składać Izraelici – i przy wszystkich świętych darach. A [tiara/zawój] będzie na jego czole ciągle dla zjednania mu łaski w oczach Pana."
* Niebem,
* Ziemią,
* czyśćcem(lub też światem podziemnym)
Lub też władze nad trzema częściami świata zamieszkanymi przez potomków synów [[Noe|Noego]] (Sema, Jafeta i Chama):
▲Podane są tu różnice w tłumaczeniach: BT/BW ("zawój" literalnie określa zwój materiału, którym w starożytności owijano głowę, zwyczaj nadal kultywują niektóre społeczności, mieszkające na pustyniach i gorącym klimacie).
* Europą,
* Azją,
* Afryką,
Według jeszcze innej interpretacji trzy korony oznaczają:
* Kościół cierpiący w czyśćcu,
* Kościół wojujący na ziemi,
* Kościół tryumfujący w niebie.
Spotykamy się również z takim rozumieniem współzależności trzech koron jako symbolu papieskiego urzędu:
* władzę kapłańską,
* władzę pasterską (lub też prorocką),
* władze nauczycielską (lub też królewską).
Może też oznaczać potrójną władzę papieża:
* duchową nad Kościołem,
* władzę nad duszami pokutującymi za grzechy w czyśćcu i
* polityczną nad Państwem Kościelnym.
== Zobacz też ==
* [[Koronacja papieska]]
* [[Lista istniejących tiar papieskich]]
== Bibliografia ==
* T. Kowalewski, ''Liturgika, czyli Wykład Obrzędów Kościoła Katolickiego'', Płock 1920.
* Jan Wierusz Kowalski, ''Poczet papieży'', J Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa [[1985]], ISBN 83-03-01013-1
{{Przypisy}}
| |||