Tempel 1: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Addbot (dyskusja | edycje)
m Bot: Przenoszę 27 linków interwiki do Wikidata, znajdziesz je teraz w zasobie d:q334755
m commons do infoboksu, nie mieszajmy oznaczeń
Linia 23:
| okres_obrotu = 40,7
| albedo = 0,04
|commons = Category:Comet Tempel 1}}
}}
'''9P/Tempel''' (lub '''Tempel 1''') – [[kometa okresowa]] należąca do [[kometa rodziny Jowisza|rodziny komet Jowisza]]. Była celem [[Sonda kosmiczna|misji kosmicznej]] [[Deep Impact]], mającej na celu przeprowadzenie badań naukowych tej komety. Jedno z zadań polegało na wypuszczeniu z sondy tzw. impaktora, który uderzył w [[Jądro kometarne|jądro komety]].
 
== Odkrycie ==
[[Plik:Tempel1.jpg|mały|lewo|Kometa 9P/Tempel 1]]
Kometa 9P/Tempel 1 została odkryta [[3 kwietnia]] [[1867]] roku przez niemieckiego astronoma [[Ernst Wilhelm Leberecht Tempel|Ernsta Tempela]] w obserwatorium w [[Marsylia|Marsylii]]. W swoim ruchu [[orbita]]lnym zbliżała się do Ziemi, aż [[15 maja]] [[1867]] roku osiągnęła odległość minimalną 0,57 j.a. Nie była widoczna gołym okiem, ale przez lunety obserwowano ją prawie do końca sierpnia. Nazwa komety pochodzi od nazwiska odkrywcy.
 
== Orbita ==
Linia 37:
 
== Obserwacje ==
W czasie gdy kometa została odkryta, jej okres orbitalny wynosił 5,6 roku. Dzięki obliczeniom parametrów orbity udało się ją zaobserwować podczas dwóch kolejnych powrotów w pobliże Słońca w latach [[1873]] i [[1879]]. Jednak w [[1881]] roku kometa zbliżyła się do [[Jowisz]]a na odległość 0,55 j.a. Doprowadziło to do silnego zaburzenia jej orbity przez grawitację masywnej planety, a w efekcie do wydłużenia okresu obiegu do 6,5 roku i zwiększenia [[peryhelium]] orbity z 1,8 j.a. do 2,1 j.a. Tak duża zmiana parametrów orbity spowodowała, że próby odnalezienia jej w czasie kolejnych zbliżeń do Słońca nie powiodły się i kometę 9P/Tempel 1 uznano za zagubioną, podejrzewano też, że przestała istnieć.
Na początku lat 60. XX wieku, dzięki wykorzystaniu do badań astronomicznych nowych technik obliczeniowych, amerykański astronom i badacz ruchów komet [[Brian Marsden]] wyliczył, że kometa Tempel 1 zbliżyła się do Jowisza także podczas przelotu w latach [[1941]] (na odległość 0,41 j.a.) i [[1953]] (na odległość 0,76 j.a.). Uwzględniając w rachunkach wszystkie zakłócenia, jakie w jej ruchu powodowały bliskie przeloty w pobliżu Jowisza, a także wpływ grawitacji pozostałych planet, wyliczył, gdzie i kiedy w najbliższej przyszłości powinna być na niebie widoczna zagubiona kometa. W [[1967]] roku amerykańska obserwatorka komet [[Elizabeth Roemer]] zrobiła zdjęcie wskazanego przez Marsdena fragmentu nieba, na którym powinna bardzo słabym blaskiem świecić poszukiwana kometa. Nie licząc jednak zbytnio na jej odnalezienie, opracowywaniem fotografii zajęła się dopiero po roku. Na wykonanym przez nią zdjęciu bardzo blisko wyliczonej przez Marsdena pozycji dostrzeżono na kliszy mglistą plamkę, która okazała się obrazem komety Tempel 1.
 
Na podstawie tych samych obliczeń kometa została zaobserwowana przez Elizabeth Roemer ponownie [[11 stycznia]] [[1972]] roku, podczas jej kolejnego powrotu w pobliże Słońca. Tym razem ruch tej komety śledzono już przez pół roku, zbierając w ten sposób bogaty materiał obserwacyjny służący do jeszcze dokładniejszego obliczenia elementów jej orbity. Odnalezienie tak długo nie widzianej komety było znacznym osiągnięciem. Od tej pory kometa 9P/Tempel 1 jest obserwowana podczas każdego przejścia przez peryhelium.
 
Przewiduje się, że wyraźna zmiana parametrów orbity komety nastąpi dopiero w czasie jej przelotu w pobliżu Jowisza w dniu [[26 maja]] [[2024]] roku w odległości 0,55 j.a. Wpłynie to na ponowne zwiększenie odległości peryhelium do 1,77 j.a., a okres obiegu wokół Słońca wydłuży się do 6,0 lat. Kolejne zbliżenie do Jowisza [[7 kwietnia]] [[2034]] roku na odległość 0,91 j.a. zwiększy peryhelium do 1,93 j.a. i okres orbitalny do 6,3 roku. W jeszcze dalszej przyszłości przewiduje się, że kometa nadal będzie powoli zwiększała swój dystans od Słońca, choć w ciągu najbliższych 300 tys. lat jej orbita nie oddali się od niego bardziej niż na 10 j.a.
Linia 66:
* [http://stardustnext.jpl.nasa.gov/ Misja Stardust - NExT]
 
{{wikinews|Pocisk wystrzelony z sondy Deep Impact uderza w kometę|uderzenia w kometę}}{{Kometanav|poprzednia=8P/Tuttle|nazwa=9P/Tempel|następna=10P/Tempel|}}
{{commonscat|Comet Tempel 1}}
 
{{Kometanav|poprzednia=8P/Tuttle|nazwa=9P/Tempel|następna=10P/Tempel|}}
 
[[Kategoria:Komety okresowe]]