Jacopone da Todi: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Robot skopiował szablon {{Kontrola autorytatywna}} z en:Jacopone da Todi, de:Iacopone da Todi.; zmiany kosmetyczne |
|||
Linia 1:
[[Plik:Paolo Uccello 040.jpg|thumb|Jacopone da Todi]]
'''Jacopone da Todi''' (ur. [[1230]], zm. [[1306]]) – [[Włochy|włoski]] [[Liryka|poeta]] i mistyk [[
== Życie ==
Iacopone da Todi, właściwie Iacopo dde'Benedetti, urodził się w Todi około 1236 roku. Prawdopodobnie był w tym mieście notariuszem. Pod wpływem tragedii życiowej, najpewniej tragicznej śmierci żony, w 1268 roku porzucił życie świeckie. W 1278 roku, jako brat świecki, wstąpił do zakonu franciszkanów. Był związany ze stronnictwem tzw. spirytuałów, żądających rygorystycznej interpretacji reguł zakonnych. Wielokrotnie atakował w swych utworach zepsucie panujące wśród franciszkanów i w całym Kościele; równie ostro występował przeciw heretykom. W 1297 roku, jako przeciwnik papieża [[Bonifacy VIII|Bonifacego VIII]] został [[ekskomunika|ekskomunikowany]] i wtrącony do więzienia. Z lochu uwolnił go dopiero papież [[Benedykt XI]], po śmierci swego poprzednika w 1303 roku. Po zwolnieniu z więzienia Iacopone przeżył jeszcze trzy lata. Zmarł w klasztorze Collazone w pobliżu Todi w 1306 roku<ref name="His23">{{Cytuj książkę |inni= P. Salwa (red.) |tytuł= Historia literatury włoskiej |tom=1|strony=23 |nazwisko r= Salwa |imię r= Piotr
== Twórczość w języku włoskim ==
Iacopone jest autorem kilkudziesięciu [[
Iacopone dąży do Boga poprzez poniżenie samego siebie. Jedna z laud rozpoczyna się od słów: ''O Segnor, per cortesia / mànname la malsanià'' - ''O Panie racz zesłać na mnie chorobę'', w innej błaga o obłęd i szyderstwa ze strony bliźnich. Kto kocha swego Stwórcę musi się całkowicie wyrzec miłość własnej, zapomnieć o świecie, odciąć się od dysput teologicznych i życia intelektualnego, bo wiodą one donikąd. Uczony brat Rinaldo zyskał sławę na [[Paryż|paryskiej]] [[Sorbona|Sorbonie]], lecz łaskę w oczach Boga znalazł pokorny, żyjący w biedzie, nikomu nie znany zakonnik (lauda ''Bracie Rinaldo dokąd poszedłeś''). Przeciwko wykorzystywaniu religii do celów politycznych skierowane są pełne pasji listy wierszem skierowane do papieża, wśród nich głośny ''Papieżu Bonifacy zgrzeszyłeś''. Bardzo ważne miejsce w twórczości Iacopona zajmuje temat męczeńskiej śmierci Chrystusa powracający zarówno w twórczości włoskiej jak i łacińskiej (słynny hymn ''Stabat mater'')<ref name="Żab19">{{Cytuj książkę|nazwisko=Żaboklicki |imię=Krzysztof |tytuł= Historia literatury włoskiej |strony=19
Poezja Iacopona odznacza się dużą plastycznością i teatralnością, na uwagę zasługuje umiejętność tworzenia dramatycznych napięć (w pochwale ewangelicznego ubóstwa, w przeciwstawieniu śmierci cielesnej i duchowej czy w przedstawieniu śmierci Chrystusa i płaczu Matki Bożej w najsłynniejszej laudzie ''Donna de paradiso'' - ''Rajska pani''). Atmosfera utworów Iacopona daleka jest od pogody ducha świętego Franciszka, a częste stosowanie dialogu i apostrofy zaznacza jej zaangażowany charakter. Twórczość ta nie idealizuje człowieka, jak ówczesna liryka miłosna, lecz raczej go poniża zbliżając się w ten sposób do satyry. W dorobku poety nie brak zresztą satyry politycznej szczególnie w utworach opisujących więzienne jego życie i karierowiczostwo panujące w świecie<ref name="His24">{{Cytuj książkę |inni= P. Salwa (red.) |tytuł= Historia literatury włoskiej |tom=1|strony=24 |nazwisko r= Salwa |imię r= Piotr
{{Przypisy|2}}
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę|nazwisko=Heistein |imię=Józef |tytuł= Historia literatury włoskiej |data=1987 |wydawca=Ossolineum |miejsce=Wrocław |isbn=83-0402122-6
* {{cytuj książkę |tytuł= Mały słownik pisarzy włoskich |wydawca= Wiedza Powszechna |miejsce=Warszawa |rok=1969
* {{Cytuj książkę |inni= P. Salwa (red.) |tytuł= Historia literatury włoskiej |data=2002 |wydawca=Wydawnictwo Naukowe Semper |miejsce=Warszawa |rozdział=''Poezja religijna'' |adres rozdziału= |nazwisko r= Salwa |imię r= Piotr |isbn=83-89100-09-6
* {{cytuj książkę |tytuł= Dzieje literatur europejskich |wydawca= Państwowe Wydawnictwo Naukowe |miejsce=Warszawa |rok=1977 |tom=1 |strony= |rozdział=''Literatura włoska'' |adres rozdziału= |nazwisko r= Żaboklicki |imię r= Krzysztof |autor r link=
* {{Cytuj książkę|nazwisko=Żaboklicki |imię=Krzysztof |tytuł= Historia literatury włoskiej |data=2008 |wydawca=Wydawnictwo Naukowe PWN |miejsce=Warszawa |isbn=978-83-01-15525-4
{{Kontrola autorytatywna|VIAF=54194694|LCCN=n/79/5585|GND=119523442|TYP=p}}
|