Dekanat Cieszyn: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Historia: drobne merytoryczne |
→Historia: drobne merytoryczne |
||
Linia 52:
Przed [[Reformacja|Reformacją]] zapoczątkowaną w księstwie w latach 40. XVI wieku założono jeszcze parafie w [[Parafia św. Wawrzyńca diakona w Bielowicku|Bielowicku]], [[Parafia św. Wawrzyńca w Cierlicku|Cierlicku]], [[Parafia Wniebowzięcia Maryi Panny w Gnojniku|Gnojniku]], [[Parafia Świętych Franciszka i Wiktora w Gruszowie|Gruszowie]], [[Guty (Trzyniec)|Gutach]], [[Parafia św. Marka Ewangelisty w Herzmanicach|Herzmanicach]], Kościelcu (Cierlicku), [[Parafia św. Marii Magdaleny w Mazańcowicach|Mazańcowicach]], [[Nydek|Nydku]], [[Parafia św. Jerzego w Puńcowie|Puńcowie]], [[Parafia św. Jana Chrzciciela w Racimowie|Racimowie]], [[Rzepiszcze|Rzepiszczu]], [[Parafia św. Marcina Biskupa w Skalicy|Skalicy]], [[Parafia św. Barbary w Strumieniu|Strumieniu]], Szonowie (o ile nie wcześniej), [[Parafia św. Jana Bosko w Szumbarku|Szumbarku]], [[Trzanowice|Trzanowicach]] i być może w [[Wierzbica (Bogumin)|Wierzbicy]]<ref>I. Panic, 2010, s. 417</ref>.
W okresie Reformacji znaczna część ludności zmieniła wyznanie na luteranizm, przejmując wiele miejscowych kościołów. W 1652 wizytacji dekanatu dokonał archidiakon opolski Bartłomiej Reinhold sporządzając protokoły z odwiedzin parafii w Cieszynie (z filią w Ogrodzonej), Goleszowie, Jabłonkowie, Puńcowie, Dobrej (z filią w Skalicy), Frydku, Bruzowicach (z filią w Siedliszczu), Frysztacie (z filią w Piotrowicach), Strumieniu, Skoczowie (z filią w Bielowicku), Grodźcu, Bielsku, Czechowicach, Orłowej i Rychwałdzie<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Veröffentlichungen aus dem Fürstbischöflichen Diözesan-Archiven zu Breslau. Bd 2. Visitationsberichte der Diözese Breslau. Archidiakonat Oppeln| wydawca = G. P. Aderholz| miejsce = Breslau| rok = 1904| strony = 19-27| url = http://obc.opole.pl/dlibra/docmetadata?id=825&from=&dirids=1&ver_id=316643&lp=1&QI=!101DB9504D24B56D9791CCF2AADA6BAD-1| język = la}}</ref>. W rękach katolików znajdowały się kościoły w miastach książęcych w Cieszynie, Jabłonkowie, Skoczowie i Strumieniu, ponadto właśnie odebrano kościoły protestantom w Bielsku i Frysztacie. Pośród kościołów wiejskich do katolików należały świątynie miejscowościach książęcych: Puńcowie, Bielowicku, Lipowcu, Grodźcu, Orłowej, kaplica w Pierśćcu; a z miejscowości szlacheckich w Czechowicach i Piotrowicach. Katolicy dominowali i posiadali kościoły we [[Frydeckie państwo stanowe|frydeckim państwie stanowym]]: Frydku, Dobrej, Skalicy, Bruzowicach i Siedliszczu. W rękach protestanów pozostawały niemal wszystkie pozostałe świątynie we wsiach szlacheckich<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Panic| imię = Idzi| autor link = Idzi Panic| tytuł = Śląsk Cieszyński w początkach czasów nowożytnych (1528-1653)| wydawca = Starostwo Powiatowe w Cieszynie| miejsce = Cieszyn| rok = 2011| strony = 294| isbn = 978-83-926929-5-9}}</ref>. Wzmożona akcja kontrreformacyjna rozpoczęłą się w 1654, kiedy to 20 marca do Cieszyna przybyli dwaj komisarze cesarscy i jeden biskupi, tworząc specjalną komisję, która odebrała pozostałe w rękach ewangelików 49 kościołów i 1 kaplicę (przy czym nie wszystkie wymienione w 1652 jako będące w rękach ewangelików zostały w sprawozdaniu komisji wymienione). Struktura kościelna wymagała odbudowy. Po odzyskaniu kościołów biskup wrocławski [[Karol Ferdynand Waza]] utworzył w Cieszynie komisariat biskupi. Komisarzem został Andrzej Scodonius, arcydziekan opolski i kustosz raciborski, który 15 października podzielił obszar komisariatu na dekanaty, a tych na parafie<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Spyra| imię = Janusz| autor link = Janusz Spyra| tytuł = Śląsk Cieszyński w okresie 1653-1848| wydawca = Starostwo Powiatowe w Cieszynie| miejsce = Cieszyn| rok = 2012| strony = 285| isbn = 978-83-935147-1-7}}</ref>.
Nowy pomniejszony dekanat cieszyński utworzyło 13 parafii (11 obsadzono proboszczami): Cierlicko, Cieszyn, Dębowiec, Gnojnik (nieobsadzony), Goleszów, Jabłonków, Leszna Górna, Puńców, Ropica, Skoczów, Strumień, Trzycież (nieobsadzony) i Wędrynia<ref>J. Spyra, 2011, s. 286</ref>.
Po [[wojny śląskie|wojnach śląskich]] Cieszyn został oddzielony od diecezjalnego [[Wrocław]]ia granicą austriacko-pruską. W 1770 dla habsburskiej części diecezji wrocławskiej utworzono [[Wikariat generalny austriackiej części diecezji wrocławskiej|Wikariat Generalny]]. W okresie [[józefinizm]]u powstały nowe parafie, m.in. w [[Parafia św. Jadwigi w Mostach koło Jabłonkowa|Mostach k. Jabłonkowa]], [[Parafia Dobrego Pasterza w Istebnej|Istebnej]]. Cieszyńską parafię podzielono na dwie: przy dotychczasowym kościele parafialnym i przy kościele [[Klasztor Dominikanów w Cieszynie|klasztornym Dominikanów]] (zlikwidowaną w 1790), a ponadto wydzielono z niej lokalie w Pogwizdowie, Łąkach i Ogrodzonej. W 1806 z cieszyńskiego wydzielono parafie w Jabłonkowie, Wędryni, Trzycieżu, Mostach k. Jabłonkowa, Istebnej i lokalię w Końskiej i utworzono z nich dekanat w Jabłonkowie. W połowie XIX wieku na dekanat w Cieszynie składało się 6 parafii (Cieszyn (z filią w Zamarskach), Goleszów, Leszna, Pogwizdów, Puńców, Ustroń (z filią w Wiśle)) i dwie lokalie (Łąki i Ogrodzona). Po [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] nastąpił [[Wojna polsko-czechosłowacka|konflikt graniczny]] pomiędzy [[II Rzeczpospolita|Polską]] a [[Czechosłowacja|Czechosłowacją]], w wyniku którego miasto i dekanat zostało przedzielone granicą państwową w 1920.
| |||