Oscypek: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
ort. slowa
m Wycofano edycje użytkownika 95.160.214.243 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to MastiBot.
Linia 2:
'''Oscypek''', '''oszczypek''' ([[język słowacki|słow.]] ''oštiepok'') – twardy [[wędzenie|wędzony]] [[ser]] przygotowywany z [[mleko|mleka]] [[Owca domowa|owczego]], charakterystyczny dla polskich gór, szczególnie [[Podhale|Podhala]].
Obecnie spopularyzowany ogólnie w Polsce oraz w innych krajach Europy<ref name=autonazwa1>[http://www.tatry.pl/index.php?strona,menu,pol,glowna,0,0,1461,szlak_oscypkowy,ant.html Tatry - Tatrzański Serwis Informacyjny - Zakopane - Tatry - Tatrzańska Agencja - Zakopane - Tatry<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>.
 
--[[Specjalna:Wkład/95.160.214.243|95.160.214.243]] ([[Dyskusja wikipedysty:95.160.214.243|dyskusja]]) 09:56, 28 wrz 2013 (CEST)
== Wytwarzanie ==
[[Plik:Owce po Pilskiem.JPGjpg|tumbthumb|250px|Dojenie owiec]]
Produkowany w postaci niedużych, wrzecionowatych bloków z typowym dla regionu zdobieniem brzegów. Zdobienie odciskane jest w rozszczepialnej drewnianej foremce, tzw. "oscypiorce". Właśnie od ''scaniascypania (rozszczepiania)'' tych foremek pochodzi najprawdopodobniej nazwa sera: gwarowe ''<sup>u</sup>oz-oscypekscypek'' (uproszczone następnie do ''<sup>u</sup>oscypek'') można przetłumaczyć jako ''rozszczepek''. Tradycyjnie jego wyrobem trudnią się [[baca|bacowie]] na hali. Po wydojeniu owiec do drewnianego skopka – "gimletygielety" mleko zlewane jest przez lniane płótno (w ten sposób odcedza się np. źdźbła trawy itp.) do drewnianej "puciery" (rodzaj kadzi). Następnie należy dodać "[[Klag|klog]]" (wysuszoną i sproszkowaną [[Podpuszczka|podpuszczkę]]), dzięki temu z mleka powstaje masa serowa, którą należy odcisnąć i uformować. Podczas odciskania ser maczany jest w gorącej wodzie. Po uformowaniu sera moczy się go przez dobę w solance – "rosole", która usuwa z niego nadmiar wody w procesie [[osmoza|osmozy]] (kąpiel ma też własności bakteriobójcze). Po wymoczeniu sery leżakują na górnej półce w bacówce i są wędzone. Tradycyjnie w bacówkach płonął ogień podsycany drewnem sosnowym lub świerkowym. Sery podczas leżakowania wędziły się w jego dymie.
 
Podczas wyjścia na [[redyk]] odmierzano ilość mleka dawanego przez owce każdego z gospodarzy, czynność ta była powtarzana po ich powrocie z hal. Na tej podstawie ustalano liczbę oscypków, które należały się właścicielom stad i pasących je latem górali. Oscypki zatem były też używane do rozliczeń pomiędzy [[gazda|gazdą]] a bacą i bacą a [[juhas]]ami.