Chałupki (powiat raciborski): Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:ZamekPałac w Chałupkach.JPGjpg|thumb|pałacleft|Pałac zimąlatem]]

Po ustaleniu przez [[Prusy (państwo)|państwo pruskie]] regulacji prawnych dotyczących warunków tworzenia spółek akcyjnych, których zadaniem była budowa i eksploatacja kolei w [[1836]] r. utworzono komitet założycielski [[Towarzystwo Kolei Górnośląskiej|Towarzystwa Kolei Górnośląskiej]], która miała połączyć [[Wrocław]] z [[Mysłowice|Mysłowicami]] przez [[Ziomek]] i [[Tarnowskie Góry]], W miarę upływu czasu i po przeprowadzeniu wstępnych badań geologicznych trasa powyższa ule­gała modyfikacji.

[[Plik:Most w Chałupkach.jpg|thumb|left|Graniczny most kolejowy w Chałupkach]]

W [[1840]] r. przedsiębiorczy obywatele [[Racibórz|Raciborza]] zamierzali przekonać zarząd kolei Górnośląskiej do przeprowadzenia linii kolejowej, odgałęziającej się od głównej magistrali w [[Kędzierzyn-Koźle|Kędzierzynie]], w kierunku [[Bogumin]]a, do połączenia z uruchamianą w [[Austria|Austrii]] Koleją Północną. Ze względu na to, że rozmowy z przedstawicielami Kolei Górnośląskiej nie dawały gwarancji szybkiego urzeczywistnienia planów, w styczniu [[1841]] r. utworzono własny komitet budowy. Prace nad zebraniem odpowiednich kapitałów trwały stosunkowo długo. Dużą pomocą było włączenie się w [[1843]] r. do prac komitetu księcia Lichnowskiego oraz uzyskanie poparcia króla [[Wilhelm I Hohenzollern|Wilhelma I Hohenzollerna]]. Kiedy objął on honorowy patronat nad budową kolei zmieniono nazwę Towarzystwa z dotychczasowej Kolej Koźle – [[Bogumin]] na Kolej Wilhelma. [[24 kwietnia]] [[1844]] r. rozpoczęto roboty ziemne najpierw w [[Krzyżanowice (województwo śląskie)|Krzyżanowicach]] na terenie będącym własnością księcia Lichnowskiego, a później równocześnie w kilku miejscach na przyszłej trasie kolei. Teren wykupywano od razu pod linię dwutorową, natomiast nawierzchnie przygotowywano pod jeden tor. Naj­większymi obiektami inżynierskimi były mosty na [[Odra|Odrze]]. Pierwszy z nich, w [[Racibórz|Raciborzu]], liczył 104 m długości, a drugi pod [[Bogumin]]em miał 230 m. Na odcinku z [[Kędzierzyn-Koźle|Kędzierzyna]] do [[Racibórz|Raciborza]] roboty ziemne zakończono w połowie [[1845]] roku, a 1 stycznia roku następnego odcinek ten o długości 32,21 km przekazano do eksploatacji. Początkowo między obydwiema stacjami kursowały 2 pary pociągów mieszanych (towarowo-osobowych). Posiadały one w [[Kędzierzyn-Koźle|Kędzierzynie]] skomunikowanie z pociągami Kolei Górnośląskiej.

Drugi odcinek z [[Racibórz|Raciborza]] do Chałupek długości 20,32 km oddano do eksploatacji 1 maja [[1847]] r. Budowa mostu na rzece Odrze między Chałupkami a [[Bogumin]]em trwała do końca [[roku 1848]]. W tym czasie [[Kolej Północna Cesarza Ferdynanda]] dotarła już z [[Wiedeń|Wiednia]] do [[Bogumin]]a. W związku z tym na brakującym fragmencie trasy przewozy pasażerów wykonywano powozami i promem. Po wybudowaniu mostu na Odrze można było uruchomić linię [[Kędzierzyn-Koźle|Kędzierzyn]] – [[Bogumin]] w całej długości. Od tego czasu [[Berlin]] z [[Wiedeń|Wiedniem]] uzyskał bezpośrednie połączenie przez [[Kędzierzyn-Koźle|Kędzierzyn]] i Chałupki. Podróż pociągiem między tymi miastami trwała 32 godziny. W pierwszym okresie funkcjonowania tabor kolei liczył 16 lokomotyw, 23 wagony osobowe i 757 towarowych. Od chwili uruchomienia Kolej Wilhelma przynosiła duże dochody. Mimo pierwotnych założeń, że transport towarów w tej relacji będzie minimalny, a podstawowy ruch pociągów będą tworzyły przewozy pasażerskie, linia jednotorowa osiągnęła swoja maksymalną wydajność głównie za sprawą pociągów towarowych. Towarzystwo Kolei Wilhelma, postanowiło rozbudować posiadaną do tej pory jedną linię w sieć, która miałaby połączenie z zagłębiem przemysłowym. Już w [[1853]] r. przystąpiono do budowy 76,86 kilometrowej linii z miejscowości [[Nędza (powiat raciborski)|Nędza]] do Migoty (obecnie, [[Katowice Ligota]]). Jednocześnie etapami rozpoczęto kładzenie drugiego toru na linii głównej. Do [[1860]] r. zbudowano drugi tor na odcinku [[Nędza (powiat raciborski)|Nędza]] – [[Racibórz]], a do [[1886]] r. w drugi tor wyposażono odcinek od [[Kędzierzyn-Koźle|Kędzierzyna]] do Chałupek.

[[Kolej Wilhelma]] była przede wszystkim koleją tranzytową między północnymi Niemcami a Austrią. Jednocześnie jej praca była silnie uzależniona od sytuacji politycznej, a położenie geograficzne nie było korzystne. Funkcjonowanie sieci otoczonej granicami politycznymi i liniami Kolei Górnośląskiej, uzależnione było od wydarzeń społecznych w Austrii i polityki taryfowej Kolei Górnośląskich. Gdy w [[1869]] r. przyznano koncesję na budowę linii z [[Kędzierzyn-Koźle|Kędzierzyna]] do [[Nysa|Nysy]] Kolei Górnośląskiej, Kolej Wilhelma straciła ostatnią możliwość rozwoju w przyszłości. Fakt ten skłonił akcjonariuszy spółki do wyrażenia zgody na przejęcie firmy przez Kolej Górnośląską, co zostało sfinalizowane aktem z 18/19 grudnia [[1869]].

Na [[1 maja]] [[2007]] r. przypadło 160 lecie linii kolejowej Racibórz – Chałupki.

{{przypisyPrzypisy}}