Amur (rzeka): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
bez Mongolii, WP:SK, usunięcie zbędnych linków do dat |
m poprawa linków |
||
Linia 32:
Przy ujściu rzeka niesie średnio 10800 m³ wody na sekundę. W Chabarowsku 7549 m³/s.
Występują silne wahania poziomu wody; w górnym biegu może się on podnieść nawet o 10 m. Częste powodzie (największe w [[1897]], [[1928]] i [[1956]]). Najniższy poziom wody w końcu zimy.
Ważniejsze miasta nad Amurem: [[Chabarowsk]], [[Błagowieszczeńsk (obwód amurski)|Błagowieszczeńsk]], [[Komsomolsk nad Amurem]], [[Nikołajewsk nad Amurem]].
O Amurze zasłyszeli [[Rosjanie]] po raz pierwszy w [[1636]] roku. W trzy lata później rozpoczęli penetrację doliny [[Witimu]], na wschód od jeziora [[Bajkał]], po czym podjęli próby znalezienia drogi do Amuru. Pierwsi [[Rosjanie]] pojawili się nad Amurem w roku [[1644]], kiedy z [[Jakuck]]a na polecenie gubernatora irkuckiego wyruszył oddział [[Kozacy|Kozaków]]. Źle zorganizowana wyprawa poniosła poważne straty. Tylko jej część pod dowództwem Pojarkowa przedostała się rzeką [[Ałdan]] do [[Góry Stanowe|Gór Stanowych]], gdzie natrafiła na źródła [[Zeja (rzeka)|Zei]], a potem płynąc nią, dotarła w końcu do brzegów Amuru. Stąd [[Kozacy]] pożeglowali w dół rzeki, aż do jej ujścia. Posuwając się wzdłuż wybrzeża [[Morze Ochockie|Morza Ochockiego]] przybyli do [[Ochock]]a. Następcy Pojarkowa, zachęceni jego odkryciem, znaleźli dogodniejszą drogę wzdłuż rzek [[Olekma|Olekmy]] i [[Uran]]u. W latach [[1650]]-[[1653]] [[Jerofiej Chabarow]] na czele małego oddziału przedarł się aż nad dolny Amur.
[[Plik:Heilongjiang (Amur) shore.jpg|thumb|230px|Statki na rzece Amur]]
W kilku punktach założył forty i obsadził je [[Kozacy|Kozakami]]. Malowniczy widok, roztaczający się ze szczytów górskich w okolicy ujścia rzeki [[Ussuri]] do Amuru, zachwycił [[Jerofiej Chabarow|Chabarowa]]. Pasmo gór [[Sichote Aliń]], biegnące w [[Kraj Ussuryjski|Kraju Ussuryjskim]] z południa na północ i oddzielające wybrzeże morskie od [[Dorzecze|dorzecza]] rzeki [[Ussuri]], w [[północ]]nej swej partii stopniowo zniżało się ku [[Zachód|zachodowi]] i ostatnią skalistą wyniosłością, dotykało bezpośrednio brzegów Amuru i [[Ussuri]]. Wyniosłość ta tarasami zniżała się ku nabrzeżu, otwierając wspaniałą panoramę na doliny obydwóch rzek. W tym miejscu dwieście lat później [[Nikołaj Murawiow]] założył osadę Chabarówkę, przemianowaną na [[Chabarowsk]] na cześć zdobywcy tego kraju. Do oddziału [[Jerofiej Chabarow|Chabarowa]] przyłączyły się grupy awanturników, grasujące nad [[Zeja (rzeka)|Zeją]] i [[Ussuri]]. Krajowcy oraz sąsiadujący przez rzekę [[Mandżurowie]] stawiali zacięty opór żywiołowej brutalności awanturników. [[Chińczycy]] zaczęli wnosić skargi na grabieże [[Kozacy|Kozaków]] nad dolnym Amurem.
Do [[Nerczyńsk]]a przybył poseł chiński. Potem do [[Chiny|Chin]] udały się dwa kolejne poselstwa rosyjskie. [[Chiny]], pod pretekstem, iż otrzymały zezwolenie [[Rosja|Rosji]], siłą przepędziły [[Kozacy|Kozaków]] znad dolnego i środkowego Amuru. [[Kozacy]] ustąpili aż nad górny bieg rzeki. Tutaj ufortyfikowali się w [[Ałbazin]]ie, który w 1685 roku posiadał już około 40 domów i klasztor. [[Chińczycy]], zachęceni dość łatwym zwycięstwem, niebawem uderzyli na [[Ałbazin]]. [[Kozacy]] zostali wyparci dalej na zachód, lecz gdy wojska chińskie odeszły, znów powrócili do [[Ałbazin]]u. W roku [[1686]] [[Chińczycy]] po raz drugi oblegli fortecę. Jej obrońca, naczelnik Tołbuzin, długo wytrzymywał ataki, w końcu jednak, z powodu braku amunicji i [[szkorbut]]u szerzącego się wśród żołnierzy, musiał skapitulować.
[[Chińczycy]] zniszczyli fort, [[Rosjanie]] odeszli znad Amuru.
W [[1689]] na mocy [[traktat nerczyński|traktatu]] w [[Nerczyńsk]]u rzeka stała się częścią terytorium Chin.
W dwieście lat później gubernator Wschodniej [[Syberia|Syberii]], słynny [[Nikołaj Murawiow]], po raz drugi rozpoczął podbój bogatej, pięknej Krainy Nadamurskiej.
W [[1849]] [[Rosjanie]] odkryli ujście Amuru. W [[1854]] roku [[wojna krymska]] spowodowała konieczność szybkiego zaopatrzenia w żywność i amunicję rosyjskiej floty na [[Ocean Spokojny|Oceanie Spokojnym]]. Droga wodna – Amurem – była najtańsza i najdogodniejsza, dlatego [[Nikołaj Murawiow|Murawiow]] postanowił zdobyć krainy leżące nad rzeką. Przewieziony w częściach parowiec montuje na [[Szyłka (rzeka)|Szyłce]], każe zbijać setki promów, na których rusza z tysiącem [[Kozacy|Kozaków]] w dół rzeki. Buduje liczne stanice, zakłada [[Błagowieszczeńsk (obwód amurski)|Błagowieszczeńsk]] i [[Chabarowsk]], rozpoczyna systematyczną kolonizację.
W roku [[1860]], na mocy [[traktat pekiński|traktatu pekińskiego]], dolny bieg i ujście Amuru znalazło się w granicach [[Imperium Rosyjskie]]go.
{{wikisłownik|Amur}}
| |||