Mi-14: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne redakcyjne
m drobne redakcyjne, drobne merytoryczne
Linia 70:
'''Mi-14''' ([[język rosyjski|ros.]] '''Ми-14''', [[Kody NATO samolotów ZSRR|oznaczenie NATO]] ''Haze'') – [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich| radziecki]] wielozadaniowy [[śmigłowiec]] morski.
 
Śmigłowiec morski Mi-14 powstał w latach 60. XX wieku jako następca radzieckich maszyn [[Mi-4]] w wariancie morskim. Jego konstrukcję oparto na średniej maszynie wielozadaniowej [[Mi-8]]. Cechą charakterystyczną śmigłowca Mi-14 jest możliwość wodowania, utrzymywania się na wodzie do 30 minut, a następnie startu z powierzchni morza. Aby osiągnąć tą cechę, dolna część kadłuba śmigłowca została zbudowana jako łódka, a także po bokach zamontowano nadmuchiwane pływaki. Podstawową wersją śmigłowca Mi-14 jest wariant [[zwalczanie okrętów podwodnych|ZOP]] (Mi-14PŁ, od противолодочный, protiwołodocznyj), później w oparciu o niego powstały m.in. wersja [[Search and Rescue|SAR]] (Mi-14PS) i przeciwminowa (Mi-14BT).
 
== Historia ==
Linia 79:
W listopadzie 1959 roku przedstawiciel KC ds. lotnictwa P. W. Dementiew zatwierdził zaprojektowanie kompleksu '''W8-G''' (hydro). Kompleks miał się składać z zespołu dwóch śmigłowców: poszukującego i uderzeniowego. Wymogiem było, aby śmigłowiec poszukujący dał się łatwo przerobić na uderzeniowy i odwrotnie. Prace projektowe rozpoczęto w roku 1962, niezwłocznie po zbudowaniu dwusilnikowego [[prototyp]]u W-8A. Głównym konstruktorem nowego projektu został mianowany L.N. Babuszkin. Kolejnych kilka lat poświęcono na wstępne prace studyjne. W tym czasie przeprowadzono wiele testów i obliczeń, m.in. w Centralnym Instytucie Lotnictwa w Moskwie badaniom [[Hydrodynamika|hydrodynamicznym]] w kanale wodnym poddano [[makieta (lotnictwo)|makietę]] śmigłowca w skali 1:8{{r| hist}}.
 
Po zakończeniu wstępnych badań, 30 kwietnia 1965 roku [[Rada Ministrów ZSRR]] wydała postanowienie o opracowaniu podstawowego śmigłowca-amfibii do celów ZOP (W-14) w dwóch wariantach: poszukiwawczym i uderzeniowym wraz z dokładnymi wymogami ustalonymi przez zamawiającego. Projektanci z biura Mila uznali, że dotąd stosowane w Mi-8 silniki TW2-177 są za słabe, aby spełnić wymagania marynarki wojennej ZSRR i zastąpiono je mocniejszymi TW3-177. We wrześniu 1966 zaprezentowano dwa projekty W-14. Pierwszy – z silnikiem TW2-177 obejmował dwie oddzielne wersje (poszukiwawcza i uderzeniowa), zaś drugi z silnikiem TW3-177M (silnik w wariancie morskim, z pokryciem [[Korozja|antykorozyjnym]]) obejmował jedną wersję poszukiwawczo-uderzeniową. Wybrano drugi projekt i już w październiku 1966 roku przystąpiono do budowy prototypu. Aby przyspieszyć prace zdecydowano [[Unifikacja (maszynoznawstwo)|zunifikować]] konstrukcję z istniejącym już śmigłowcem Mi-8. Jednakże zastosowanie nowych, mocniejszych silników wymusiło zaprojektowanie nowej przekładni głównej WR-14 (powstała ona we współpracy z biurem konstrukcyjnym [[Siergiej Pietrowicz Izotov|Izotowa]]), a także wzmocnienie układu przeniesienia mocy na [[śmigło ogonowe]]. Do [[Rozrusznik silnika spalinowego|rozruchu]] zastosowano silnik pomocniczy [[AI-9]]. Pełnowymiarowa makieta została zbudowana w grudniu 1966. Składała się ona z kadłuba i belki ogonowej seryjnego Mi-8 oraz metalowej makiety łódki (opracowana wraz z pomocą biura konstrukcyjnego [[Berijew|Berijewa]], specjalizującego się w budowie [[Wodnosamolot|samolotów-amfibii]]). Następnie rozpoczęto budowę latającego prototypu, którą ukończono w 1967 roku. Z uwagi na opóźnienia w budowie silników TW3-177M w prototypie zamontowano stare TW2-177A. Śmigłowiec w swój pierwszy lot wzbił się 1 sierpnia 1967 roku, a za jego sterami zasiadł wtedy pilot oblatywacz J.S. Szwaczko. Prototyp nie był wyposażony w całą docelową aparaturę, nie otwierał się także luk bombowy. W celu zatajenia prac nad nową konstrukcją przed wywiadem państw zachodnich prototyp otrzymał malowanie Aerofłotu orazi cywilną rejestrację CCCP-11051. W kolejnych latach prowadzono próby i testy zakładowe, a następnie państwowe. Aby je przyspieszyć, na bazie seryjnych Mi-8 zbudowano kolejne prototypy W-14, w tym wyposażone już w docelowe silniki TW3-177M. Podczas prób państwowych w wyniku awarii stracono jeden śmigłowiec, jednakże załodze nic się nie stało. Wszystkie próby i testy ostatecznie zakończono w roku 1974{{r| hist}}.
 
Seryjna produkcja śmigłowców odbywała się w [[Kazańska Fabryka Śmigłowców|Zakładzie nr 387 w Kazaniu]]. Rozpoczęto ją już w 1973 roku (czyli jeszcze przed zakończeniem testów państwowych), jednakże dostawy do jednostek radzieckiej marynarki wojennej rozpoczęły się dopiero rok później. Zgodnie z postanowieniami [[Komitet Centralny Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego|Komitetu Centralnego KPZR]] i Rady Ministrów ZSRR śmigłowiec oficjalnie przyjęto do uzbrojenie marynarki wojennej ZSRR 11 maja 1976 roku. Nadano mu też oficjalne oznaczenie Mi-14PŁ{{r| hist}}.
Linia 85:
W latach 1973-1986 w sumie wyprodukowano 273 śmigłowce, z czego 105-150 maszyn na [[eksport]]. Sprzedano je m.in. do Bułgarii, NRD, Polski, Syrii, Libii i Południowego Jemenu. Po upadku muru berlińskiego dwa ex-NRD-owskie Mi-14 trafiły, także do USA, gdzie są wykorzystywane przez [[United States Army|US Army]] do testów{{r| hist}}.
 
W oparciu o Mi-14PŁ zbudowano dwie kolejne wersje śmigłowca – ciężki śmigłowiec [[Search and Rescue|SAR]] Mi-14PS orazi Mi-14BT, czyli śmigłowiec holowniczo-trałowy. Poza tym z czasem pojawiły się modernizacje śmigłowców Mi-14 zwiększające ich możliwości bojowe. Przykładem takiej modernizacji jest polski Mi-14PŁMK z przełomu XX i XXI wieku{{r| hist}}{{r|szach}}.
 
== Opis konstrukcji ==
Linia 92:
[[Plik:Mi-14 - kabina nawigatora.jpg|thumb|Kabina nawigatora]]
[[Plik:Mi-14PŁ z napompowanymi pływakami.jpg|thumb|Napompowany pływak Mi-14]]
Mi-14 jest morskim śmigłowcem wielozadaniowym w [[układ Sikorskiego|układzie klasycznym]] z czterołopatowym [[Wirnik nośny|wirnikiem głównym]] i trójłopatowym [[śmigło ogonowe|śmigłem ogonowym]]. Jest to pierwszy radziecki śmigłowiec z całkowicie chowanym podwoziem. Inną ciekawą cechą tej maszyny jest możliwość obsługi głównej przekładni, napędu orazi wszystkich agregatów znajdujących się w górnej części śmigłowca bez użycia drabinek. W tym celu zainstalowano specjalne luki, a także osłony tych elementów wyposażono w stopnie<ref name=tech>{{cytuj pismo | nazwisko =Sałata | imię =Dariusz|nazwisko2=Sałata|imię2=Krzysztof|nazwisko3=Wrona|imię3=Andrzej|tytuł=Opis techniczny śmigłowca Mi-14PŁ – w wariancie fabrycznym| czasopismo =Aeroplan | wolumin =5-6/2008 | strony =24-40 | rok =2008 | wydawca =Agencja Lotnicza Altair sp. z o.o. | miejsce =Warszawa | issn =1232-8839 | język =pl}}</ref>.
 
Kadłub ma [[Konstrukcja półskorupowa|konstrukcję połskorupową]], jest całkowicie metalowy. Składa się on z kilku części: przedniej, środkowej, tylnej, łódki z pływakami, belki ogonowej i belki końcowej. Sztywny szkielet kadłuba tworzą wręgi orazi podłużnice wykonane z [[duraluminium]] D16A.Węzły nośne wykonano zaś z wytrzymałej stali orazi stopu aluminium AK-6. Kadłub zabezpieczono pokryciem antykorozyjnym, co pozwala na wykorzystywanie śmigłowca w warunkach tropikalnych i morskich{{r|tech}}.
 
W przedniej części kadłuba znajduje się [[Kokpit (lotnictwo)|kabina pilotów]]. Oszklenie tej kabiny składa się z wypukłych szyb. Przednie szyby pilotów wykonano ze [[Szkło kwarcowe|szkła kwarcowego]], mają one ponadto elektryczne ogrzewanie i umieszczone po zewnętrznej stronie [[Wycieraczka|wycieraczki]]. Pozostałe są ze [[Szkło akrylowe|szkła organicznego]]. Po bokach kabiny pilotów umieszczone są hermetyzowane okna odsuwane w kierunku przeciwnym do lotu. Otwarcie ich jest możliwe tylko od wewnątrz, a w sytuacji awaryjnej można je odrzucić i w ten sposób piloci mogą opuścić kabinę. W suficie kabiny umieszczono mały, otwierany na zewnątrz [[luk]]. Umożliwia on dostęp do przedziałów zespołu napędowego. Luk ten umożliwia także ewakuację załogi w sytuacji awaryjnej. W kabinie pilotów znajdują się miejsca dla dwóch pilotów orazi technika pokładowego. [[Fotel]]e pilotów są regulowane w zakresie wzdłużnego i pionowego przemieszczenia. Oparcia ich są również regulowane. Obok otworu drzwiowego zasłanianego roletą znajduje się fotel technika pokładowego, który w razie potrzeby jest podnoszony na bok, aby ułatwić wyjście z kabiny. W kabinie pilotów znajdują się urządzenia sterowania śmigłowcem i silnikami, przyrządy, pulpity elektryczne i pulpit układu automatycznego sterowania, a także wyposażenie radioelektroniczne i elektryczne. Kabina pilotów pokryta jest [[Izolator ciepła|izolacją cieplną]] i dźwiękoszczelną{{r|tech}}.
 
Pomiędzy kabiną pilotów, a częścią ładunkową umiejscowiono stanowisko [[Nawigacja|nawigatora]]. Znajdują się tu pulpity aparatury ZOP, wyposażenie radiowe, obrotowy fotel nawigatora, a także trzylitrowy [[termos]] na chłodną wodę, uchwyt na ręczną [[gaśnica|gaśnicę]] OU-2 i [[apteczka]]. Śmigłowce Mi-14PS nie mają kabiny nawigatora, zamiast tego powiększono część ładunkową. Niezbędne wskaźniki aparatury przeniesiono do kabiny pilotów{{r|tech}}{{r|skrzydla}}.