Ofiara (religia): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Addbot (dyskusja | edycje)
m Bot: Przenoszę 42 linków interwiki do Wikidata, znajdziesz je teraz w zasobie d:q179723
m +
Linia 2:
[[Plik:Sacrifice boar Louvre G112.jpg|thumb|200px|Przedstawienie ofiary z dzika na greckim tondzie z VI wieku p.n.e.]]
 
'''Ofiara''' – podstawowa, obok [[modlitwa|modlitwy]], forma [[kult religijny|kultu religijnego]]<ref> B. Walendowska, ''Słownik etnologiczny. Terminy oglneogólne'', Warszawa-Poznań 1987 , s. 266 .</ref>,
występująca we wszystkich [[religia]]ch, począwszy od pierwotnych do najbardziej rozwiniętych. Polega na składaniu darów [[Bóg|bóstwu]]. Często łączona z [[Uczta religijna|ucztą religijną]].
 
Ofiara jest typowym elementem kultu, polega na wymienności. Celem ofiarodawcy jest uzyskanie od ofiarobiorcy przychylności w swoich poczynaniach, wyproszenie łaski, złagodzenie gniewu itd. Wysokość i wartość składanej ofiary jest uznaniowa, subiektywna i uwarunkowana trybem życia ofiarodawców. Za najbardziej cenny dar dla bóstwa uważano ofiary krwawe z ludzi i zwierząt (ale także z dzieci<ref>''Ofiary z najbliższych. Początki życia osiadłego. Bóg dzikiej przyrody i ofiary z dzieci'', w: G. Baudler, ''Bóg i kobieta. historia przemocy, seksualizmu i religii'', s. 81, 124–134.</ref> i władców<ref>''Ofiary z najbliższych. Początki życia osiadłego. Bóg dzikiej przyrody i ofiary z dzieci'', w: G. Baudler, ''Bóg i kobieta. historia przemocy, seksualizmu i religii'', s. 78.</ref>), dorosłe osoby, zwierzęta). Z czasem ofiary z ludzi zastąpiono ofiarami ze zwierząt lub ofiarą symboliczną ([[Kukła|kukły]], na które upuszczano kilka kropel krwi). Społeczności rolnicze obok krwawych ofiar praktykowały ofiary z plonów. Rozwój kultu religijnego spowodował ustalenie określonych pór i miejsc na składanie poszczególnych ofiar. W ten sposób rozwijała się siatka stałych miejsc świętych (gaje, jaskinie, kamienie, rzeki). Z czasem w miejscach świętych na wzór pałaców królewskich zaczęto wznosić przybytki bóstwom ze służącymi-kapłanami. Te z kolei przekształciły się w [[Świątynia|świątynie]], których okazałość zależała od potęgi danego kultu.
== Intencja ==
Celem ofiary jest wykonanie zobowiązania wobec bóstwa, przebłaganie i zapewnienie sobie przychylności, pomocy lub złagodzenie gniewu.
 
Krwawe ofiary przygotowywała do składania określona i znająca się na przypisach religijnych osoba. Dokonywała czynności rzeźniczych sama bądź nadzorowała poprawność ich wykonywania przez swoich pomocników. Gdy rozwinął się stan [[Kapłan|kapłański]], ofiarnik-rzeźnik stał na straży ceremonii zabicia i rozdzielenia mięsa ofiarnego. Początkowo mięso palono lub opiekano nad świętym ogniskiem, z czasem święte miejsce przekształciło się w [[ołtarz]], przed którym wznoszono świątynię. Później ołtarze zaczęto umieszczać w obrębie murów świątynnych.
== Dary ofiarne ==
Przedmiot ofiary był uzależniony od trybu życia ludności.
W kulturze myśliwskiej i hodowlanej składano w ofierze przeważnie [[zwierzęta]].
W kulturze rolniczej obok zwierząt, ofiarowano płody ziemi: zboże, mąkę, placki, oliwę, wino, owoce, [[kwiaty]].
 
Rodzajem ofiary religijnej było także palenie [[Kadzidło|kadzidła]] i okadzanie dymem miejsc świętych. Okadzanie miejsc świętych wywodzi się ze wschodnich tradycji świeckich, zgodnie z którymi dym kadzidła wdychano po ucztach<ref>J. Keller, ''Religia'', w: ''Zarys dziejów religii'', red. J. Keller, s. 20.</ref>.
Ofiarę z człowieka – formę [[mord rytualny|mordu rytualnego]] praktykowano w wielu starożytnych kulturach, zwłaszcza w [[Mezoameryka|Mezoameryce]] i na [[Bliski Wschód|Bliskim Wschodzie]]. Odmianami ofiary z człowieka są:
*ofiary z dzieci <ref>{{cytuj książkę
|nazwisko=Baudler |imię= Georg|autor link= Georg Baudler |inni= Antoni Baniukiewicz (tł.)
|tytuł= Bóg i kobieta. historia przemocy, seksualizmu i religii
|url= |wydanie= 1|wydawca= [[Wydawnictwo Uraeus]]|miejsce= Łódź|rok= 1995
|strony= s124-134 , s.81 |rozdział= 2.3 Ofiary z najbliższych.: początki życia osiadłego, Bóg dzikiej przyrody i ofiary z dzieci
|seria= Biblioteka Club Voltaire |isbn= 83-85732-25-X|cytat= |data dostępu = }} </ref>
*ofiary z władców (np. królów) <ref>{{cytuj książkę
|nazwisko=Baudler |imię= Georg|autor link= Georg Baudler |inni= Antoni Baniukiewicz (tł.)
|tytuł= Bóg i kobieta. historia przemocy, seksualizmu i religii
|url= |wydanie= 1|wydawca= [[Wydawnictwo Uraeus]]|miejsce= Łódź|rok= 1995
|strony= 78|rozdział=
|seria= Biblioteka Club Voltaire |isbn= 83-85732-25-X|cytat= |data dostępu = }} </ref> .
 
W [[hinduizm]]ie od czasów [[Upaniszady|upaniszad]] popularyzowano [[Interioryzacja|interioryzację]] ofiary w procesie indywidualnej [[sadhana|sadhany]]. W [[Religia Słowian|wierzeniach]] [[Słowianie|Słowian]] zwana [[Obiata|obiatą]], trzebą lub [[żertwa|żertwą]]. W religii chrześcijańskiej składanie starotestamentowe ofiar zostało zastąpione przez jednorazową doskonałą ofiarę [[Jezus Chrystus|Jezusa Chrystusa]], który umarł na krzyżu za grzechy ludzkości. W [[katolicyzm]]ie i [[KościółCerkiew prawosławnyprawosławna|prawosławiu]] ofiara Chrystusa jest sakramentalnie uobecniana podczas [[Eucharystia (sakrament)|Eucharystii]]. Zobacz też: [[Baranek Boży]]{{fakt}}.
== Hinduizm ==
Od czasów [[Upaniszady|upaniszad]] popularyzowano [[Interioryzacja|interioryzację]] ofiary w procesie indywidualnej [[sadhana|sadhany]].
 
{{Przypisy}}
== Chrzescijaństwo ==
W religii chrześcijańskiej składanie starotestamentowe ofiar zostało zastąpione przez jednorazową doskonałą ofiarę [[Jezus Chrystus|Jezusa Chrystusa]], który umarł na krzyżu za grzechy ludzkości. W [[katolicyzm]]ie i [[Kościół prawosławny|prawosławiu]] ofiara Chrystusa jest sakramentalnie uobecniana podczas [[Eucharystia (sakrament)|Eucharystii]]. Zobacz też: [[Baranek Boży]].
 
== Religie słowiańskieBibliografia ==
|tytuł=* Baudler G., ''Bóg i kobieta. historia przemocy, seksualizmu i religii'', Łódź 1995. ISBN 83-85732-25-X.
W [[Mitologia Słowian|wierzeniach]] [[Słowianie|Słowian]] zwana [[Obiata|obiatą]], trzebą lub [[żertwa|żertwą]].
* ''Zarys dziejów religii'', red. J. Keller, Warszawa 1986. ISBN 83-207-0849-4.
 
== Zobacz też ==
* [[całopalenie]]
* [[hekatomba]]
* [[kozioł ofiarny]]
* [[Wickerman]]
* [[korban]]
 
{{Przypisy}}
 
{{Religioznawstwo}}