Brus (Łódź): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne, ilustracja |
m drobne merytoryczne |
||
Linia 40:
'''Brus''' – dawne podłódzkie [[miasto]], po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] włączone w obręb miasta [[Łódź|Łodzi]], obecnie [[Podział administracyjny Łodzi|osiedle]] w zachodniej części miasta, w dawnej dzielnicy [[Polesie (dzielnica Łodzi)|Polesie]]. Do 1946 miejscowość była siedzibą [[gmina Brus|gminy Brus]].
==Charakterystyka==
Tereny te leżą na peryferiach miasta, w pobliżu granicy [[Konstantynów Łódzki|Konstantynowa Łódzkiego]]. Przez osiedle przebiega trasa jednej z ważniejszych łódzkich ulic – Konstantynowskiej, będącej częścią [[Drogi wojewódzkie w Polsce|drogi wojewódzkiej]] {{AS-droga|W|710}}. Wzdłuż tej ulicy znajdują się tory [[tramwaje w Łodzi|tramwajowe]] linii '''9''' i '''43''', które łączą z jednej strony Brus z Łodzią, a z drugiej – z Konstantynowem Łódzkim i [[Lutomiersk]]iem.
Okolicę osiedla stanowią głównie [[pole (rolnictwo)|pola uprawne]] i [[łąka|łąki]] (w części nie wykorzystywane rolniczo) oraz [[nieużytek|nieużytki]]. Znajdują się tu także niewielkie [[las]]y oraz ogródki działkowe. W pobliżu osiedla przepływa rzeka [[łódka (rzeka)|Łódka]].
==Etymologia==
Nazwa Brus oznacza kamień, osełkę, a także urządzenie do mielenia zbóż. Niewykluczone, że jeszcze przed XVI wiekiem istniał tu młyn, który dotrwał przynajmniej do początku XVII wieku<ref name=sam/>.
==Historia==
Tereny dzisiejszego osiedla Brus należały w XVI wieku do [[Kapituła krakowska|Kapituły katedralnej krakowskiej]]. W okresie tym nastąpił znaczny rozwój okolicznych dóbr kapitulnych. Powstało wówczas 17 osad, z których Brus przeznaczony był na nowe miasto, mające stanowić konkurencję dla Łodzi, należącej do do biskupów kujawskich. W 1542 roku przybyli do Brusa pierwsi mieszczanie, którym przekazano wytyczone place miejskie. Gdzieniegdzie rozpoczęła się budowa domów. Miasto jednak nie rozwinęło się. W 1550 roku, mieszkańcy utrzymywali się nadal z rolnictwa. Brusowianie prosili kapitułę o przysłanie doświadczonego wójta, który ożywiłby młode miasto. Również i to działanie nie przyniosło rezultatu. W 1576, Brus występuje już jako wieś, zaś 30 lat później był tutaj już tylko folwark z czterema zagrodnikami. Działał młyn, niewykluczone, że zbudowany dużo wcześniej. Po drugim rozbiorze Polski, władze pruskie dokonały sekularyzacji dóbr kościelnych i Brus został upaństwowiony<ref name=sam>{{cytuj pismo |nazwisko = Machlański|imię = Piotr|czasopismo = Pismo samorządowe województwa łódzkiego|tytuł = Dawne miasto Brus|data = |rok = |wydawca =}}</ref>.
Brus w XIX wieku należał do rodziny Nenckich, a pod koniec XIX wieku do [[Ludwik Meyer|Ludwika Meyera]], który wybudował fabrykę oraz utworzył gospodarstwo rolne. Meyer zmarł w 1911, zaś dobra na Brusie otrzymała jego córka, Zofia, która wniosła je w wianie [[Alfred Biedermann|Alfredowi Biedermannowi]]. Biedermann dzierżawił folwark Czesławowi Silewiczowi, a następnie, gdy ten nie wywiązywał się z obowiązków - wojsku. W 1927 sprowadził się tu z Ameryki młodszy z Biedermannów - Helmut. Z czasów Meyera zachowały się zabudowania folwarku z zabytkową drewnianą rezydencją. Po 1945 gospodarstwo zostało znacjonalizowane i przekształcone w [[Państwowe Gospodarstwo Rolne]]. W latach 50-60 wyrabiano tutaj sery a także masło i śmietanę. Obecnie właścicielem zabudowań jest firma, spółka-córka firmy państwowej, zaś dzierżawcą przedsiębiorca ze [[Rzgów|Rzgowa]], który próbuje wykupić zabudowania na własność. Rezydencja Meyera jest nadal zamieszkana, ale budynki gospodarcze stoją puste i niszczeją<ref>{{cytuj pismo |nazwisko = Bonisławski|imię = Ryszard|czasopismo = Z biegiem łódzkich rzek|tytuł = Rzeka Łódka|data = |rok = 2008|wydawca = UM Łodzi}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.dzienniklodzki.pl/artykul/471669,wiejska-arkadia-meyera-na-brusie,2,id,t,sa.html|tytuł=Wiejska arkadia Meyera na Brusie}}</ref>.
==Poligon i inne instalacje wojskowe==
Na Brusie znajduje się [[poligon wojskowy]], na którym w czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] [[Okupacja niemiecka w Polsce 1939-1945|niemieccy okupanci]] chowali ciała pomordowanych [[Polacy|Polaków]]. [[Instytut Pamięci Narodowej|IPN]] podejrzewa, że na przełomie lat 40. i 50. poligon ten był także miejsce pochówku ofiar [[Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego|Urzędu Bezpieczeństwa]].
Do czerwca 2011r. na dawnym poligonie odnaleziono siedem masowych mogił. Wszystkie, poza jedną, pochodzą z lat 1939-45. Jeden grób powstał po wojnie. Dotychczas we wszystkich siedmiu archeolodzy doliczyli się łącznie około 120 czaszek. Przypuszcza się, że mogił i ofiar jest prawdopodobnie znacznie więcej, gdyż dotąd zbadano tylko niewielką część poligonu<ref>{{cytuj stronę| url = http://lodz.gazeta.pl/lodz/1,35153,9730881,Ludzkie_szczatki_na_Brusie__Odkryto_kolejny_masowy.html |tytuł = Ludzkie szczątki na Brusie. Odkryto kolejny masowy grób |data dostępu = 2011.06.05 |język = pl}}</ref>).
W skład wojskowego kompleksu na Brusie wchodziły także koszary i strzelnica, zaś w 1937 zbudowano tu schron, pełniący prawdopodobnie funkcję pomocniczej składnicy uzbrojenia Garnizonu Łódź. Schron ma 175 metrów kwadratowych powierzchni i jest jednym z lepiej zachowanych w województwie. Używano go jeszcze w latach 80 XX wieku. Od 2012 schron przystosowano do zwiedzania (adres ul. Konstantynowska 98)<ref>[http://www.brus.ugu.pl/portal.php Kompania Brus]</ref>.
==Plany zagospodarowania==
26 stycznia 2009 miasto za 73 mln zł kupiło 146 hektarów gruntu na Brusie, należącego do Wojskowej Agencji Mieszkaniowej. Akt notarialny podpisali prezydent Łodzi [[Jerzy Kropiwnicki]] oraz Jan Moś, przedstawiciel WAM. Zgodnie z przeznaczeniem teren ma służyć wypoczynkowi i rekreacji (być może powstanie tu [[Ogród zoologiczny|zoo]]-[[Park safari|safari]] – filia [[Miejski Ogród Zoologiczny w Łodzi|Miejskiego Ogrodu Zoologicznego]], pole golfowe lub centrum sportowe<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.uml.lodz.pl/?str=1732&id=15449| tytuł = Tereny na Brusie już miejskie |data dostępu = 28.01.2009| autor = Joanna Czekalska | język = pl}}</ref>).
{{Przypisy}}
{{Osiedla SIM w Łodzi}}
| |||