Wikipedia

Radogoszcz (obóz przejściowy): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Anulowanie wersji 37900938 autora Ented (dyskusja)
Anulowanie wersji 37913918 autora Lodz (dyskusja) proszę powstrzymać się od dublowania bibliografią przypisów - wyjaśnienie w dyskusji wikipedysty
Linia 21:
Nie jest znana pełna lista osób tu więzionych. Nie zachowały się żadne dokumenty. Jedynym źródłem konkretnych informacji jest "Aneks, Lista więźniów Radogoszcza (niepełna)" - do drugiego i trzeciego wydania wspomnień Stanisława Rapalskiego<ref>Z treści odsyłacza do tej listy: ''Lista obejmuje osoby więzione w budynku fabryki Glazera i jest w wysokim stopniu niekompletna: zupełnie brak spisu więźniów przebywających na sali nr 5, zaś spis więźniów z sal nr 3, 4 i 6 jest zaledwie drobnym fragmentem; należy ponadto przypuszczać, że również spis więźniów z sal nr 1 i 2 jest niepełny. Spisy te opierają się częściowo na oryginalnych spisach niemieckich, skopiowanych i przechowywanych przez Karola Pietrasiaka oraz pastora Henryka Wendta z Wielunia.'' (Rapalski Stanisław, op. cit. wyd 2, s. 154-168).</ref>. Są na niej nazwiska głównie przedstawicieli polskiej oraz żydowskiej inteligencja z Łodzi, Wielunia, Łasku itp., działacze społeczni, przemysłowcy, osoby związane z aparatem państwowym II Rzeczypospolitej, dziennikarze, księża, szlachta, członkowie organizacji patriotycznych, weterani powstań z okresu wojen o granice 1919–1920, duża ilość członków Związku Zachodniego. Wśród nich: [[Aleksy Rżewski]] (pierwszy prezydent Łodzi niepodległej Polski od 1918 r.), [[Edward Dutkiewicz]] (prezes Zarządu Oddziału Grodzkiego Związku Nauczycielstwa Polskiego (ZNP)), [[Stefan Kulczyński]] (prezes Polskiego Związku Zawodowego Dziewiarzy), [[Aleksander Margolis]] (lekarz, działacz Bundu), [[Józef Wolczyński]] (dyrektor fabryki Poznańskiego w Łodzi, członek BBWR), [[Zygmunt Wronowski]] (ksiądz, dziekan powiatu Brzeziny), inż. [[Jan Ring]] (prezes oddz. łódzkiego Związku Zachodniego), [[Janusz Szweycer]] (dziedzic dóbr łaskich) i wielu innych.
 
Jednymi z pierwszych więźniów było 31 członków 1. Żydowskiej Rady Starszych powołanych do niej przymusowo z dniem 5 listopada 1939 na polecenie Niemców przez Przełożonego Starszeństwa Żydów w Łodzi – [[Chaim Rumkowski|Chaima Rumkowskiego]]. Byli to: Fiszel Liberman, dr Jakub Schlosser, Abram Ajzner, W[łodzimierz ?] Glass, dr Dawid Helman, Dawid Windeman, Izydor Weinstein, [[Henryk Akawie]], [[Mieczysław Hertz]], Dawid Stahl, Jakub Gutman, Edward Biabiacki, Leon Mokrski, Szmul Hochenberg, Jonas Rozen, Jakub Leszczyński, Ignacy Jaszuński, Szmul Faust, dr A. Damm, Maks Wyszewiański, Jakub Lando, Chil Majer Pick, adw. dr Leon Rubin, dr Zygmunt Warszawski, Jakub Hertz, adw. Stanisław Glatter, dyr. Artur Frankfurt, Pinechas Gierszowski, [[Dawid Warszawski]], Markus Bender i Robert Switgal. Zostali oni aresztowani na 1. posiedzeniu Rady w dniu 11 listopadalistpada i od razu osadzeni w obozie radogoskim. Część z nich po jakimś czasie została zwolniona (D. Helman, A. Damm, D. Warszawski, Ch. M. Pick, P. Gierszowski, A. Frankfurt, L. Mokrski, M. Wyszewiański i J. Lando). Natomiast losy pozostałych są nieznane. Najprawdopodobniej zostali wywiezieni do jakiegoś (jakiś ?) obozu koncentracyjnego w Niemczech i tam ślad po nich zaginął<ref>Icchak Rubin, Żydzi w Łodzi pod niemiecką okupacją, 1939-1945. Londyn 1988, ss. 171-175.</ref>.
 
Szacuje się, że przez obóz przeszło około 2000 osób, kobiet i mężczyzn. Bezpośrednio na miejscu zginęło 20–25, zadręczonych przez wachmanów. Przez obóz przeszła również bliżej nie ustalona liczba Żydów obojga płci, prawdopodobnie tych wysiedlonych z domów przy ul. Nowomiejskiej<ref>Rapalaski Stanisław, op. cit.</ref>. Po zamknięciu łódzkiego getta z ostatnim dniem kwietnia 1940 r. wszyscy oni zostali tam przeniesieni.
Linia 43:
 
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
=== źródła ===
* "''Liste der in Radogosch befindlichen Geistlichen, 13 I 1940'' (Lista księży znajdujących się [w obozie] na Radogoszczu), '''[w:]''' Archiwum Państwowe w Łodzi, sygn. 575/485.
* Monografia Wytwórni Sprzętu Mechanicznego "Delta" w Łodzi, Łódź 1971 <small>(maszynopis; jedyny znany egzemplarz zaginął na początku lat 90-tych XX w.)</small>
* "Dziennik Ustaw", 29 IX 2001, nr. ...., poz. .... (Rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z 20 września 2001 "o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego").
 
=== publikacje ===
* Rapalski Stanisław, Byłem w piekle. Wspomnienia z Radogoszcza. Łódź '''1960''' (wyd. 1), '''1963''' (wyd. 2), '''1969''' (wyd. 3).
* Icchak Rubin, Żydzi w Łodzi pod niemiecką okupacją, 1939-1945. Londyn '''1988''', wyd. "Kontra", ss. 171-175.
* Eksterminacja inteligencji Łodzi i okręgu łódzkiego, 1939-1940. Pod red. A. Galińskiego i [[Marek Budziarek|Marka Budziarka]]; Łódź '''1992''', IPN-Łódź.
 
=== artykuły ===
* Źródlak Wojciech, Obóz przejściowy na Radogoszczu. [w:] Obozy hitlerowskie w Łodzi. Pod red. A. Głowackiego i S. Abramowicza. Łódź '''1998''', ss. 59–100 <small>(podstawowe, choć jeszcze pozostaje wiele do uzupełnienia, historyczne opracowanie tego tematu)</small>.
 
 
* (Ika) [Marzanna Iwonna Knypl], ''Kto ma historyczne narty? „Express” poszukuje „glazerówek” dla muzeum'', '''[w:]''' „Express Ilustrowany”, 31 I 1997, nr 20539, s. 47; (Ika) [Marzanna Iwonna Knypl], ''Znaleźliśmy zabytkowe narty! Po 50 latach...'', '''[w:]''' „Express Ilustrowany”, 3 II 1997, nr 20540, s. 1 i 2; (IKA) [Marzanna Iwonna Knypl], ''Szusem na „glazerówkach”. W komórkach, garażach, na strychach...'', '''[w:]''' „Express Ilustrowany”, 7 II 1997, nr 20544, s. 7.
* „Migacz” [Czesław Molenda], ''Sursum Corda'', [Część 1] '''[w:]''' „Odwet. Biuletyn Informacyjny”, '''1940''' (oryginał w zbiorach Muzeum w Pabianicach, sygn. 369/4).
* , „Migacz”, ''Sursum Corda'', [Część 2] '''[w:]''' „Odwet”. Biuletyn Informacyjny, 1 XI '''1940''', nr 31, ss. 1–3 (oryginał w zbiorach Muzeum w Pabianicach, sygn. 369/5'''.
* „Migacz”, ''Sursum Corda'', [Część 3], '''[w:]''' „Odwet”. Biuletyn Informacyjny, '''1940''', nr 32 lub 33.
* „Migacz”, ''Sursum Corda'', [Część 4], '''[w:]''' „Odwet”. Biuletyn Informacyjny, 22 XII '''1940''', nr 34, ss. 2–3 (oryginał zbiorach Biblioteki Sejmowej w Warszawie, sygn. P–261.
* „Migacz” , ''Sursum Corda'', [Część 5], '''[w:]''' „Odwet”. Biuletyn Informacyjny, 29 XII 1940, nr 35, ss. 1–3, (kserokopia z kserokopii w zbiorach Muzeum w Tarnobrzegu, sygn. MP–86).
* Tablice pamiątkowe w miejscach straceń; '''[w:]''' "Dziennik Łódzki", 2 IX 1969, nr 208, s. 3; W pamiętną rocznicę. Odsłonięcie tablic. '''[w:]''' "Głos Robotniczy", wyd. A, 2 IX 1969, nr 208, s. 6.
 
 
[[Kategoria:Łódzkie fabryki]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Radogoszcz_(obóz_przejściowy)”