Ulica Świętokrzyska w Warszawie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Stanko (dyskusja | edycje)
poprawa linków, WP:SK
int., drobne redakcyjne, wikizacja
Linia 35:
'''Ulica Świętokrzyska''' – ulica w [[Śródmieście (Warszawa)|Śródmieściu]] [[Warszawa|Warszawy]].
 
Ulica ma początek przy ulicy [[Ulica Mikołaja Kopernika w Warszawie|ulicy Mikołaja Kopernika]], skąd biegnie na zachód kończąc bieg na [[Rondo ONZ w Warszawie|rondzie ONZ]].
 
== Historia ==
Jedna z najstarszych dróg narolnych w Warszawie. Rozdzielała grunty książęce od włók [[Kałęczyn (Warszawa)|Kałęczyna]]<ref name="Szwankowski1">{{cytuj książkę | autor = Eugeniusz Szwankowski| tytuł = Ulice i place Warszawy | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | rok = 1970 | strony = 215}}</ref>.
 
Nazwa ulicy, potwierdzona urzędowo w 1770, pochodzi pośrednio od [[Bazylika Świętego Krzyża w Warszawie|kościoła św. Krzyża]]. Działający tam księża [[misjonarze]] założyli wW [[XVIII wiek|XVIII w.]] działający tam księża [[misjonarze]] założyli w pobliżu obecnej ulicy [[Ulica Tadeusza Czackiego w Warszawie|Czackiego]] folwark zwany Świętokrzyskim, przez który biegła dzisiejsza ulica Świętokrzyska<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Handke | imię = Kwiryna | tytuł = Dzieje Warszawy nazwami pisane | wydawca = Muzeum Historyczne m.st. Warszawy | miejsce = Warszawa | data = 2011 | strony = 184 | isbn = 978-83-62189-08-3}}</ref>.
 
Drewniana zabudowa ulicy została zniszczona w 1656 podczas [[Potop szwedzki|potopu szwedzkiego]]<ref name="Szwankowski1"/>.
 
Ulica została wybrukowana wW połowie XVIII wieku ulica została wybrukowana, a w czasach [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwa Polskiego]] została zabudowana dwupiętrowymi kamienicami. W 1828 w rejonie Świętokrzyskiej i ówczesnego placu [[Plac Powstańców Warszawy w Warszawie|placu Dzieciątka Jezus]] postała duża fabryka metalurgiczna [[Karol Fryderyk Minter|Karola Mintera]] wraz z pałacykiem właściciela. W 1868 w zabudowaniach dawnej fabryki uruchomiono pocztę<ref name="Szwankowski2">{{cytuj książkę | autor = Eugeniusz Szwankowski| tytuł = Ulice i place Warszawy | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | rok = 1970 | strony = 216}}</ref>.
 
Od końca XIX wieku do wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] ulica na odcinku pomiędzy Nowym Światem a ulicą [[Ulica Jasna w Warszawie|Jasną]] była znana w Warszawie jako miejsce handlu starymi książkami i drukami,. działałoDziałało tutaj kilkanaście [[antykwariat]]ów<ref>{{cytuj książkę | tytuł = Encyklopedia Warszawy | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | data = 1994 | strony = 861 | isbn = 83-01-08836-2}}</ref>. Właścicielami większości z nich byli warszawscy Żydzi<ref name="Szwankowski2"/>.
 
W latach 1922–1923 na rogu Świętokrzyskiej i Jasnej wzniesiono gmach Pocztowej Kasy Oszczędności zaprojektowany przez Józefa Handzlewicza. Był to jeden z nielicznych budynków wzniesionych w Warszawie bezpośrednio po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918. Gmach został rozbudowany w latach 30. w kierunku ulicy [[Ulica Marszałkowska w Warszawie|Marszałkowskiej]]. W latach 1938–1939 przy skrzyżowaniu z ulicą Marszałkowską wzniesiono kolejny gmach banku zaprojektowany przez B. Szmidta<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Leśniewska | imię = Marta | tytuł = Architektura w Warszawie 1918-1939 | wydawca = Arkada Pracownia Sztuki | miejsce = Warszawa | data = 2006 | strony = 19 | isbn = 83-908950-4-8}}</ref>.
Linia 52:
Duża część zabudowy Świętokrzyskiej została zburzona lub spłonęła we [[Obrona Warszawy (1939)|wrześniu 1939]], kolejne zniszczenia przyniósł rok 1944. W czasie [[Powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]] od 4 sierpnia do 5 września w gmachu PKO mieścił się m.in. Sztab Komendy [[Okręg Warszawa AK|Okręgu Warszawa Armii Krajowej]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Majewski | imię = Jerzy | tytuł = Przewodnik po powstańczej Warszawie | wydawca = Muzeum Powstania Warszawskiego | miejsce = Warszawa | data = 2012 | strony = 57 | isbn = 978-83-273-0091-1 | nazwisko2 = Urzykowski | imię2 = Tomasz}}</ref>.
 
Podczas odbudowy Warszawy zadecydowano się poszerzyć jezdnię ulicy w kierunku północnym i przebić ją przez Nowy Świat do ul. Kopernika, w stronę [[Powiśle (Warszawa)|Powiśla]]. Ze strony zachodniej w 1955 przedłużono ulicę od ulicy [[Ulica Bagno w Warszawie|Bagno]] – gdzie od połowy XVIII wieku kończyła się Świętokrzyska – do ówczesnej ulicy [[Aleja Jana Pawła II w Warszawie|Juliana Marchlewskiego]] (obecnie [[Aleja Jana Pawła II w Warszawie|Aleja Jana Pawła II]]). To sprawiło, że Świętokrzyska stała się jedną z ważniejszych arterii komunikacyjnych w Śródmieściu<ref name="Szwankowski2"/>.
 
W 1948 w rejonie ulic Świętokrzyskiej, Wareckiej i placu Powstańców Warszawy rozpoczęto, prowadzoną etapami, budowę kompleksu budynków [[Narodowy Bank Polski|Narodowego Banku Polskiego]]. W latach 50. po południowej stronie ulicy w rejonie [[Plac Defilad w Warszawie|placu Defilad]] urządzono tereny zielone – obecnie [[Park Świętokrzyski w Warszawie|Park Świętokrzyski]].