Olimpias: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
JarektBot (dyskusja | edycje)
Robot skopiował szablon {{Kontrola autorytatywna}} z de:Olympias von Epirus.; zmiany kosmetyczne
Linia 47:
Ta decyzja, dotycząca sojuszu z Macedonią, była dla króla [[Epir]]u początkiem kłopotów, bowiem [[Filip II Macedoński|Filip]] postanowił przejąć kontrolę nad jego krajem. Ok. r [[350 p.n.e.]] Arybbas musiał uznać zależność od [[Starożytna Macedonia|Macedonii]]. Filip zabrał na swój dwór brata żony Olimpias, [[Aleksander I z Epiru|Aleksandra]]. W r. [[342 p.n.e.]] doszło do zmiany na tronie [[Epir]]u, kiedy to [[Arybbas z Epiru|Arybbas]] został usunięty przez Macedończyka na rzecz dwudziestoletniego szwagra [[Aleksander I z Epiru|Aleksandra I]].
 
Małżeństwo ich było bardzo burzliwe, bowiem wielożeństwo [[Filip II Macedoński|Filipa]] oraz zazdrosne usposobienie Olimpias prowadziło do stopniowego odsuwania się od siebie. Gdy zmarła królowa matka [[Eurydyka I z Macedonii|Eurydyka I]] (ok. r. [[340 p.n.e.]]), Olimpias, jako matka następcy tronu zajęła przypuszczalnie miejsce teściowej. Otrzymała także, pomimo oziębienia małżeńskiego, honorowe przywileje jako przyszła królowa matka i jej posąg był jednym z pięciu wystawionych w olimpijskim ''Filippeion''. W r. [[337 p.n.e.]] doszło jednak do ostatecznego zerwania małżeństwa, gdy [[Filip II Macedoński|Filip]] postanowił poślubić Macedonkę, [[Kleopatra (żona Filipa)|Kleopatrę]], która była podopieczną Attalosa. Dał jej na ślubie tradycyjne imię rodowe, Eurydyka, co spowodowało podejrzenia, że zostałaby królową matką, gdyby urodziła syna. Doszło z tego powodu do wielkiego napięcia między Filipem, Olimpias i [[Aleksander Macedoński|Aleksandrem]]. Olimpias będąc wściekła, zaatakowała go. Z tego powodu król postanowił się z nią rozwieść. [[Aleksander Macedoński|Aleksander]] stanął po jej stronie. Olimpias postanowiła wyjechać z synem do [[Epir]]u, gdzie próbowała namówić swego brata [[Aleksander I z Epiru|Aleksandra I]], by wypowiedział wojnę [[Filip II Macedoński|Filipowi II]] i [[Starożytna Macedonia|Macedonii]]. Jednak były mąż był szybszy od niej, bowiem dał szwagrowi [[Kleopatra z Macedonii|Kleopatrę]], swą córkę z żony Olimpias, za żonę. W r. [[336 p.n.e.]], podczas wielkiego październikowego święta w [[Wergina|Ajgaj]], doszło do ślubu między [[Kleopatra z Macedonii|Kleopatrą]], a jej wujem Aleksandrem I. Macedończyk zaprosił wielu wybitnych przedstawicieli państw greckich, arystokratów bałkańskich oraz ważnych rodaków. W czasie trwania ślubu [[Filip II Macedoński]] został zamordowany przez [[Pauzaniasz z Orestis|Pauzaniasza z Orestis]]. Jego następcą na tronie macedońskim został syn z małżeństwa z Olimpias, [[Aleksander Macedoński]]. Podejrzewano ją, iż uknuła spisek, który doprowadził do morderstwa króla. Chciała w ten sposób zachować wpływy i zapewnić sukcesję Aleksandrowi.
 
== Czasy panowania Aleksandra ==
W r. [[334 p.n.e.]], kiedy [[Aleksander Macedoński|Aleksander]] wyruszał do [[Azja MniejszaAnatolia|Azji]], przekazał matce troskę i straż nad królestwem, czyli spełnianie funkcji króla podczas jego nieobecności. „Strażnik” (''prostasia'') cieszył się „najwyższym poważaniem u Macedończyków”. Osoba z tym urzędem miała obowiązek m in. codziennego składania ofiar do bogów za bezpieczeństwo i pomyślność króla i państwa, przewodniczenia dworowi, zarządzania dobrami i mennicami królewskimi oraz podejmowania kroków dyplomatycznych. Reprezentowała wówczas Macedonię, przyjmując transporty zboża z [[Cyrena|Cyreny]]. Na czele wojska Aleksander postawił [[Antypater (wódz macedoński)|Antypatra]], który współdziałał także w niektórych sprawach dyplomatycznych z Olimpias. Ta podczas kampanii syna na Wschodzie, regularnie z nim korespondowała i być może potwierdziła jego żądanie, gdy przebywał w [[Starożytny Egipt|Egipcie]], że jego ojcem nie był [[Filip II Macedoński|Filip]], ale bóg [[Zeus]].
 
W r. [[325 p.n.e.]] syn [[Aleksander Macedoński]] postanowił, że matka Olimpias ma przejąć rolę siostry [[Kleopatra z Macedonii|Kleopatry]] w [[Epir]]ze. Kleopatra zaś miała przybyć do [[Starożytna Macedonia|Macedonii]], by objąć po matce urząd „strażnika” (''prostasia''). Chciał w ten sposób uhonorować matkę, że w nagrodę za jej pośrednictwo w stosunkach z bogami ma otrzymać po śmierci kult boski. Olimpias, po przybyciu do [[Epir]]u, przejęła regencję nad nieletnim królem i wnukiem [[Neoptolemos I z Epiru|Neoptolemosem I]]. Potajemnie wezwała z wygnania [[Arybbas z Epiru|Arybbasa]], byłego króla [[Epir]]u.
Linia 57:
W r. [[323 p.n.e.]], po śmierci syna [[Aleksander Macedoński|Aleksandra III Wielkiego]] w [[Babilon]]ie, Olimpias wykorzystując swą pozycję w [[Epir]]ze, wdała się w intrygi. [[Poliperchon]] namówił ją, by stanęła po jego stronie w wojnie domowej przeciw [[Kassander|Kassandrowi]]. Gdy koalicja państw greckich rozpoczęła [[Wojna lamijska|wojnę lamijską]] ([[323 p.n.e.|323]]-[[322 p.n.e.]]) Olimpias namówiła stryja [[Arybbas z Epiru|Arybbasa]] do przyłączenia się do nich przeciw [[Antypater (wódz macedoński)|Antypatrowi]]. [[Molossowie]] wnet jednak przeszli na stronę przeciwnika. Olimpias obawiając się kary ze strony [[Antypater (wódz macedoński)|Antypatra]], zapewniła sobie pomoc córki [[Kleopatra z Macedonii|Kleopatry]], która przebywała w [[Pella (starożytna Macedonia)|Pelli]]. Obie postanowiły zmienić decyzje z r. [[323 p.n.e.|323]], osadzając swego kandydata na tronie macedońskim. Pierwszym ich kandydaten był [[Leonnatos]], należący do rodu królewskiego, potem [[Perdikkas]]owi, także należącemu do rodu królewskiego. Zimą [[322 p.n.e.|322]]/[[321 p.n.e.]] przybyła z błogosławieństwem matki do [[Sardes]], by w tajemnicy złożyć mu swą propozycję, ale bez rezultatu.
 
Gdy w r. [[319 p.n.e.]] [[Antypater (wódz macedoński)|Antypater]] upadł na zdrowiu, wezwał syna [[Kassander|Kassandra]] oraz ogłosił [[PolyperchonPoliperchon|Polyperchonta]]ta „strażnikiem królów” (''epimeletes''), a syn jego zastępcą, po czym zaapelował żeby nie pozwolili kobiecie stanąć na czele państwa (chodziło mu o Olimpias). Latem tego roku, po jego śmierci, zgromadzenie Macedończyków obrało [[Poliperchon]]ta na regenta. [[Kassander]] postanowił siłą zając jego miejsce. Doszło do wojny domowej w [[Europa|Europie]]. [[Poliperchon]] postanowił przekonać zgromadzenie, by przywołać z [[Epir]]u Olimpias i jako królową matkę mianować regentką [[Aleksander IV Macedoński|Aleksandra IV]]. Ta nie przybyła, ponieważ obawiała się [[Kassander|Kassandra]] i [[Eurydyka III z Macedonii|Eurydyki III]]. Jednak poparła [[Poliperchon]]ta. Ten w czasie wyprawy na południe w r. [[317 p.n.e.]], wysłał [[Aleksander IV Macedoński|Aleksandra IV]] i [[Roksana (żona Aleksandra)|Roksanę]] do niej, do [[Epir]]u. Olimpias, jako królowa matka, wydawała rozkazy w imieniu „domu i rodu Filipa oraz dzieci Aleksandra” oraz „w imieniu królów [Filipa III i Aleksandra IV] i swym własnym”. Dowódcy przebywający w Azji podporządkowali się jej rozkazom, a niektóre oddziały wojskowe tam przebywające złożyły jej przysięgę wierności. Jednak doszło do kryzysu w łonie dynastii, ponieważ król [[Filip Arrhidaeus|Filip III Arridajos]] z żoną przeszedł na stronę [[Kassander|Kassandra]].
 
[[Eurydyka III z Macedonii|Eurydyka III]], wykorzystując popularność u części weteranów i pomoc zwolenników Kassandra, dokonała zamachu stanu. Wezwała [[Kassander|Kassandra]], by przyłączył się do niej, po czym kazała w imieniu męża rozwiązać armie [[Poliperchon]]towi i [[Antygon I Jednooki|Antygonowi]] oraz oddać wojsko [[Kassander|Kassandrowi]], któremu król [[Filip Arrhidaeus|Filip III]] przekazał administrację państwa. Z tego powodu Olimpias została zmuszona natychmiast zareagować. Po zabraniu [[Aleksander IV Macedoński|Aleksandra IV]], wojska [[Poliperchon]]ta oraz gwardii [[Molossowie|Molossów]], przybyła do granicy macedońskiej zwanym Euja, gdzie stawiła czoło wrogom. Macedończycy uciekli, pozostawiając [[Eurydyka III z Macedonii|Eurydykę]] i [[Filip Arrhidaeus|Filipa III Arridajosa]]. Olimpias kazała ich uwięzić, po czym kazała zasztyletować króla, a [[Eurydyka III z Macedonii|Eurydyce]] popełnić samobójstwo. Następnie wybrała sto osób uważanych za zwolenników [[Kassander|Kassandra]] i kazała ich stracić, zapewne po procesie przed zgromadzeniem. Postanowiła także zniszczyć grób Jollasa, brata [[Kassander|Kassandra]], jako podejrzanego o podanie trucizny [[Aleksander Macedoński|Aleksandrowi]].
W r. [[317 p.n.e.]] [[Kassander]] postanowił zaatakować Olimpias w [[Pydna|Pydnie]], po czym zmusił ją do kapitulacji. Po daniu jej gwarancji zachowania życia, postanowił jednak zmienić decyzję. Oskarżył ją przed sądem o zorganizowanie mordu na [[Filip Arrhidaeus|Filipie III]], [[Kleopatra (żona Filipa)|Kleopatrze]] i jej dziecku. Był on prawdopodobnie oskarżycielem, bowiem był opiekunem (''epimeletes'') [[Aleksander IV Macedoński|Aleksandra IV]]. Sprawa odbywała się przed zgromadzeniem Macedończyków bez jej udziału. W r. [[316 p.n.e.]] wydano na niej zaocznie wyrok śmierci. Gdy otrzymała wyrok zażądała procesu „przed wszystkimi Macedończykami”. [[Kassander]], obawiając się spełnienia tego żądania, wysłał wówczas dwustu żołnierzy, celem zgładzenia Olimpias. Żaden z nich nie miał odwagi tego uczynić. Wówczas [[Kassander]] namówił do dokonania zabójstwa na niej krewnych tych, których kazała stracić. Po pewnym czasie stronnicy Olimpias zorganizowali w okolicach Pydny pogrzeb oraz wznieśli nad jej zwłokami wysoki [[Kurhan|tumulus]].
 
== Olimpias we współczesności ==