I wojna czeczeńska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
uściślające
m WP:SK, lit.
Linia 49:
9) odzyskanie kontroli nad Groznym przez separatystów, likwidacja Dżochara Dudajewa, rozejm w Chasawjurcie, wycofanie się wojsk rosyjskich z republiki (1995-1996), odłożenie kwestii statusu republiki na okres 5 lat; chaos prawny, polityczny i zbrojny w Czeczenii, którego eskalacja doprowadziła do wybuchu [[II wojna czeczeńska|II wojny czeczeńskiej]].
 
== Przebieg ==
11 grudnia 1994 do republiki Czeczeni wkroczyły wojska rosyjskie, chcące przywrócić porządek konstytucyjny i zapobiec postępującym, nielegalnym z punktu widzenia prawa federalnego, działaniom separatystycznym na jej terenie. Pomimo początkowych niepowodzeń - jak podjęta na rozkaz ówczesnego ministra obrony Rosji [[Paweł Graczow|Pawła Graczowa]] [[Szturm Groznego (1994-1995)|próba zdobycia Groznego]] na Nowy Rok wyłącznie przez nieosłaniane jednostki pancerne – Rosjanie zajęli stolicę Czeczenii (luty [[1995]]). Dowódcą wojsk rosyjskich, które zdobyły Grozny był gen. [[Lew Rochlin]], który odmówił przyjęcia za zdobycie Groznego tytułu Bohatera Rosji, gdyż nie uznał za zaszczytne zwycięstwa odniesionego nad własnymi obywatelami.
 
Od tego momentu rozpoczęła się walka z oddziałami separatystów, którym udało się wycofać i przegrupować w górskich rejonach republiki. W walkach tych Rosjanie zaczęli ponosić istotne straty w ludziach. Problemem dla sił rosyjskich były zwłaszcza walki w miastach, do których dowódcy i żołnierze rosyjscy byli nieprzygotowani, jak też ataki terrorystyczne poza terytorium Czeczenii. W czerwcu [[1995]] r. [[Szamil Basajew]] przeprowadził atak terrorystyczny na szpital cywiliny w [[Budionnowsk]]u, a w styczniu [[1996]] r. akcję o takim samym charakterze na szpital w [[Kizlar]]ze przeprowadził inny dowódca separatystów – [[Salman Radujew]]. W grudniu [[1995]] roku separatyści odzyskali chwilowo kontrolę nad drugim co do wielkości mieście republiki [[Gudermes|Gudermesem]]em, jednak po kilku dniach walk zostali zmuszeni do ustąpienia. [[21 kwietnia]] [[1996]] r. po namierzeniu jego telefonu satelitarnego i przeprowadzeniu rosyjskiego ataku rakietowego zginął [[Dżochar Dudajew]], a władzę po nim przejął [[Zelimchan Jandarbijew]]. Po zaskakującym dla wojsk rosyjskich letnim ataku bojowników w sierpniu [[1996]] r. separatystom udało się odbić [[Grozny]].
 
Przejście konfliktu w stan przewlekły, spektakularne akcje separatystów, a także okres wyborów prezydenta Rosji (czerwiec-lipiec [[1996]] r.) zaktywizowały działania polityczne, w których wielką rolę odegrał generał [[Aleksandr Lebied´|Aleksander Lebied']] (Lebiedź), krótkotrwały sekretarz Rady Bezpieczeństwa Rosji – w ich wyniku [[31 sierpnia]] [[1996]] r. w [[Chasawjurt|Chasawjurcie]] podpisano [[Rozejm w Chasawjurcie|rozejm kończący pierwszą wojnę czeczeńską]]. Na jego mocy m.in. problem statusu republiki został odłożony na 5 lat.
 
== Straty wojenne ==
Wg danych strony rosyjskiej, w wojnie zginęło 17391 żołnierzy i bojowników walczących po stronie separatystów oraz 5552 żołnierzy wojsk federalnych (poległych i zaginionych). Wg separatystów w wojnie poległo ok. 3000 żołnierzy i bojowników czeczeńskich oraz ponad 14 tys. Rosjan. Nie są znane dokładne straty ludności cywilnej. Szacunki wahają się od 30 tys. do 100 tys. cywili zabitych na terytorium Czeczenii oraz 161 cywili zabitych poza terytorium Czeczenii. Generalicja rosyjska szacuje straty w ludności cywilnej na ok. 50-80 tys. osób. Problemy z oszacowaniem strat wojennych wynikają z charakteru konfliktu, do którego doszodoszło w trakcie trwania czeczeńskiej wojny domowej. Wielu cywili było w obawie o własne bezpieczeństwo uzbrojonych, a bojownicy bez trudu mogli maskować się wsródwśród cywili. Część żołnierzy i bojowników w trakcie działań wojennych zmieniała strony konfliktu, co dodatkowo utrudniało ustalenie strat walczących ze sobą stron. Nieznana jest również dokładna liczba uchodźców wojennych (ok. 500 tys. osób).
 
== Zobacz też ==
Linia 63:
* [[obozy filtracyjne w Czeczenii]]
 
=={{Przypisy==}}
 
<references />
== Linki zewnętrzne ==
* Marcin Dyś, [http://histmag.org/?id=3097 ''Military and strategic issues of the conflicts in Chechnya (1994-2008)''], "Histmag.org", 25 czerwca 2009.