Wola Filipowska: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m zamiana szablonu "źródła" na "dopracować" |
historia, ilustracja |
||
Linia 1:
{{Wieś infobox
|nazwa = Wola Filipowska
Linia 27 ⟶ 26:
|www = http://wola-filipowska.blog.onet.pl/
}}
{{Galeria
[[Plik:Wola Filipowska Stacja PKP.jpg|thumb|240px|[[Wola Filipowska (przystanek kolejowy)|Przystanek kolejowy Wola Filipowska]]]]▼
|Nazwa = Wola Filipowska
|wielkość = 243
|pozycja = right
|margines_lewy = 1em
▲
|Plik:Wolanka.Wola Filipowska.jpg|Boisko
|Plik:OSP Wola Filipowska.jpg|Remiza
}}
'''Wola Filipowska''' – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo małopolskie|województwie małopolskim]], w [[powiat krakowski|powiecie krakowskim]], w [[Krzeszowice (gmina)|gminie Krzeszowice]].
== Części wsi ==
* [[Białka (powiat krakowski)|Białka]]
* [[Borek (część wsi Wola Filipowska)|Borek]]
* [[Pasternik (część wsi Wola Filipowska)|Pasternik]]
* [[Stara Wola (gmina Krzeszowice)|Stara Wola]]
* [[Za Białką]]
== Przynależność terytorialna==
Do 1795 wieś wchodziła w skład powiatu krakowskiego i województwa krakowskiego, a od lipca 1796 do 15 lipca 1809 w skład [[cyrkuł krakowski|cyrkułu krakowskiego]] [[Nowa Galicja|Galicji Zachodniej]]. W latach 1815-1846 wieś położona była na terenie [[Wolne Miasto Kraków|Wolnego Miasta Krakowa]], potem w [[Zabór austriacki|zaborze austriackim]]. W latach 1846-1853 wchodziła w skład powiatu krakowskiego. W latach 1815-1846 wieś położona była na terenie [[Wolne Miasto Kraków|Wolnego Miasta Krakowa]], potem w [[Zabór austriacki|zaborze austriackim]]. W latach 1846-1853 wchodziła w skład powiatu krakowskiego. Od [[26 października]] [[1939]] do [[18 stycznia]] [[1945]] wieś należała do gminy [[Krzeszowice|Kressendorf]] w [[Landkreis Krakau]], [[dystrykt krakowski|dystryktu krakowskiego]] w [[Generalne Gubernatorstwo|Generalnym Gubernatorstwie]]. W latach 1954-1972 wieś była siedzibą [[Gromada Wola Filipowska|gromady Wola Filipowska]], w skład jednostki weszły obszary dotychczasowych gromad Wola Filipowska (bez przysiółka Dulowa (Białka)) ze zniesionej gminy Tenczynek i Filipowice ze zniesionej gminy Nowa Góra w powiecie chrzanowskim. W latach [[1973]]–[[1976]] miejscowość należała do [[gmina Tenczynek|gminy Tenczynek]] w powiecie chrzanowskim. [[podział administracyjny Polski 1975-1998|W latach 1975−1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[Województwo krakowskie (1975-1998)|województwa krakowskiego]].
== Położenie ==
Wieś położona głównie w [[Rów Krzeszowicki|Rowie Krzeszowickim]], a południowe krańce wsi na [[Grzbiet Tenczyński|Grzbiecie Teńczyńskim]]. Od południa i południowego zachodu otoczona [[Puszcza Dulowska|Puszczą Dulowską]].
Przez miejscowość przebiega linia kolejowa {{LK-linia|133}} Kraków – Katowice (przystanek [[Wola Filipowska (przystanek kolejowy)|Wola Filipowska]]) oraz Droga Krajowa {{AS-droga|K|79}} (odcinek tej drogi w Woli Filipowskiej jest na 18 miejscu w Małopolsce miejsc szczególnie niebezpiecznych na drogach krajowych). Przez wieś przepływa [[Dulówka]] i [[Filipówka (potok)|Filipówka]]
Wola Filipowska składa się z części o nazwach: Borek, Pasternik, [[Stara Wola (gmina Krzeszowice)|Stara Wola]] i Zielona oraz przysiółka [[Białka (powiat krakowski)|Białka]].
Wieś graniczy od północy z [[Filipowice (powiat krakowski}|Filipowicami]], ze wschodu z [[Krzeszowice|Krzeszowicami]], od południowego wschodu z [[Tenczynek|Tenczynkiem]], od południowego zachodu) z [[Rudno (województwo małopolskie)|Rudnem]], od zachodu z [[Dulowa|Dulową]].
== Informacje ==
Linia 52 ⟶ 71:
Pierwotna Wola znajdowała się na miejscu obecnego przysiółka Stara Wola, położonego wśród [[Puszcza Dulowska|Puszczy Dulowskiej]] w kierunku [[Rudno (województwo małopolskie)|Rudna]]. Mieszkańcy wsi początkowo zajmowali się pędzeniem smoły i wypalaniem węgla drzewnego dla pobliskiego [[zamek Tenczyn|zamku Tenczyn]].
W XVIII w. należała do okręgu parafialnego w Tenczynku. W poł. XIX w. na wschodnim skraju wsi, na pograniczu z [[Krzeszowice|Krzeszowicami]] (obecnie teren administracyjny tego miasta), umieszczono [[cegielnia|cegielnię]], przeniesioną przez [[Potoccy|Potockich]] z [[Tenczynek|Tenczynka]]. Produkowane tu z ogniotrwałej glinki [[Mirów|mirowskiej]] i [[Grojec (powiat chrzanowski)|grojeckiej]] piece i kuchnie kaflowe stały się znane także zagranicą (np. na [[Bukowina (kraina historyczna)|Bukowinie]] i na [[Węgry|Węgrzech]]).
Na pocz. XX w. we wsi działała kuźnia kowalska oraz warsztat powroźniczy.
Przy granicy z Krzeszowicami stoi głaz, upamiętniający miejsce rozstrzelania 23 listopada [[1943]] przez Niemców 42 zakładników z więzienia [[Gestapo]] przy ul. [[Więzienie Montelupich|Montelupich]] w [[Kraków|Krakowie]]. Trzy dni wcześniej (20 listopada 1943) gestapowiec i niemiecki strażnik kolejowy (''[[Bahnschutz]]'') ulegli w wsi wypadkowi podczas rozminowania torów. Strażnik zmarł. Niemcy nie wykryli sprawców podłożenia dynamitu, mimo to dokonali odwetu.
Pod koniec lat 90. XX w. od Woli Filipowskiej odłączono wschodnie tereny wsi (tzw. ''Zielona'') przyłączając je do miasta Krzeszowice. W późniejszym okresie nadano nazwy ulic, dwa razy zmieniane. W [[2010]] wzdłuż każdej z ulic wprowadzono nową uporządkowaną numerację domów.
Linia 64 ⟶ 85:
* [[Wola Filipowska (przystanek kolejowy)]]
== Bibliografia ==
* [[Julian Zinkow]], ''Krzeszowice i okolice'', W-wa Kraków: PTTK Kraj, 1988
* Zdzisław Noga ''Osadnictwo i krajobraz'', ZZJPK, Kraków 1997, s. 19, 21, 40, 62-64, ISBN 83-9001471-7-3
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.przelom.pl/web/php/show_photo.php?foto=/media/online/onl_1633.jpg Zdjęcie płonącego samochodu na DK 79 - 2 osoby spłonęły]
| |||