|
[[Plik:Ocean surface currents.jpg|thumb|350px|Aktualna mapa prądów morskich (źródło: [[Narodowa Administracja Oceanu i Atmosfery USA|NOAA]])]]
[[Plik:Ocean currents 1943 (borderless)3.png|thumb|right|350px|Mapa prądów morskich ([[1943]])]]
*
[[Plik:Ocean currents 1911.jpg|thumb|right|350px|Prądy morskie ([[1911]])]]
[[Plik:Currents.svg|Prądy świata na ciągłej mapie oceanu|thumb|350px|right]]
'''Prąd morski''' – duże i niemal niezmienne ruchy wody w oceanach wywołane przede wszystkim występowaniem [[wiatr]]ów stałych oraz różnicami temperatur, bądź [[zasolenie|zasolenia]], a także [[ruch obrotowy Ziemi|ruchem obrotowym Ziemi]], który modyfikuje ich kierunek.
Na poszczególnych [[ocean]]ach tworzą one 5 wielkich kręgów cyrkulacji wody morskiej. W pobliżu brzegów układ prądów modyfikowany jest przez [[pływy morskie]], spływ wód [[rzeka|rzecznych]] i ukształtowanie [[linia brzegowa|linii brzegowej]].
Średnia prędkość powierzchniowych prądów morskich wynosi około 10 km na [[doba|dobę]], ale niektóre z nich mogą osiągnąć prędkość nawet 100–150 km na dobę.
== Rodzaje prądów morskich ==
Ze względu na temperaturę wody niesionej prądem morskim w stosunku do otaczających wód oceanu wyróżnia się '''prądy ciepłe''' (niosące wodę cieplejszą niż otaczająca) i '''prądy zimne''' (niosące wodę chłodniejszą niż otaczająca). Prądy te mają duży wpływ na kształtowanie [[klimat]]u niektórych regionów kuli ziemskiej, np. ciepły [[Prąd Północnoatlantycki]], stanowiący przedłużenie [[Prąd Zatokowy|Golfsztromu]], przyczynia się do ocieplenia klimatu [[Skandynawia|Skandynawii]], a zimny [[Prąd Benguelski]] występujący u południowo-zachodnich [[wybrzeże|wybrzeży]] [[Afryka|Afryki]] przyczynił się do powstania [[pustynia|pustyni]] [[Namib]].
Ze względu na genezę, prądy morskie można podzielić na:
* '''wiatrowe''' – związane z działalnością silnych [[wiatr]]ów,
* '''gęstościowe''' – wynikające z różnic ciężaru objętościowego wód w różnych miejscach. Bardzo często tworzą się pod powierzchnią wody, rzadziej na jej powierzchni,
* '''spływowe''' – powstające wskutek wyrównywania poziomu [[woda|wód]] w różnych miejscach. Pośrednią ich przyczyną jest dopływ wód słodkowodnych do mórz i oceanów, a także zwiększone parowanie,
* '''kompensacyjne''' – przywracające równowagę hydrostatyczną, naruszoną przez różne siły, np. przez wiatry stałe.
== Ważniejsze prądy morskie ==
* [[Ocean Atlantycki]]:<br />[[Prąd Antylski|Antylski]], [[Prąd Benguelski|Benguelski]], [[Prąd Brazylijski|Brazylijski]], [[Prąd Falklandzki|Falklandzki]], [[Prąd Florydzki|Florydzki]], [[Prąd Gujański|Gujański]], [[Prąd Gwinejski|Gwinejski]], [[Prąd Irmingera|Irmingera]], [[Prąd Kanaryjski|Kanaryjski]], [[Prąd Karaibski|Karaibski]], [[Prąd Labradorski|Labradorski]], [[Prąd Łomonosowa|Łomonosowa]], [[Malstrom]], [[Prąd Norweski|Norweski]], [[Prąd Południoworównikowy|Południoworównikowy]], [[Prąd Północnoatlantycki|Północnoatlantycki]], [[Prąd Północnorównikowy|Północnorównikowy]], [[Prąd Wiatrów Zachodnich|Wiatrów Zachodnich]], [[Prąd Wschodniogrenlandzki|Wschodniogrenlandzki]], [[Prąd Zachodniogrenlandzki|Zachodniogrenlandzki]], [[Prąd Zatokowy|Zatokowy (Golfsztrom)]];
* [[Ocean Indyjski]]:<br />[[Prąd Agulhas|Agulhas]], [[Prąd Madagaskarski|Madagaskarski]], [[Prąd Monsunowy|Monsunowy]], [[Prąd Mozambicki|Mozambicki]], [[Prąd Południoworównikowy|Południoworównikowy]], [[Równikowy Prąd Wsteczny]], [[Prąd Somalijski|Somalijski]], [[Prąd Wiatrów Zachodnich|Wiatrów Zachodnich]], [[Prąd Zachodnioaustralijski|Zachodnioaustralijski]];
* [[Ocean Spokojny]]:<br />[[Prąd Alaski|Alaskański]], [[Prąd Aleucki|Aleucki]], [[Prąd Cromwella|Cromwella]], [[Prąd Kalifornijski|Kalifornijski]], [[Kuro Siwo]], [[Oja Siwo]] (Kurylski), [[Prąd Peruwiański|Peruwiański]], [[Prąd Południoworównikowy|Południoworównikowy]], [[Prąd Północnorównikowy|Północnorównikowy]], [[Równikowy Prąd Wsteczny]], [[Prąd Wiatrów Zachodnich|Wiatrów Zachodnich]], [[Prąd Wschodnioaustralijski|Wschodnioaustralijski]].
== Zobacz też ==
* [[prąd głębinowy]]
* [[prąd powierzchniowy]]
* [[prąd wiatrowy]]
== Linki zewnętrzne ==
* [http://oceanmotion.org/html/resources/oscar.htm Wizualizacja na OceanMotion] {{lang|en}}
* [http://www.oscar.noaa.gov/ NOAA Ocean Surface Current Analyses – Realtime (OSCAR)] {{lang|en}}
{{Prądy morskie}}
[[Kategoria:Prądy morskie| ]]
| 