Florian Marciniak: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m uproszczenie wywołania szablonu {{Kontrola autorytatywna}}
Linia 1:
{{Harcerz infobox
|imię i nazwisko = Florian Marciniak
|przydomek = Jerzy Nowak, Nowak, J.Krzemień, Szary, Flo
|zdjęcie = Florian Marciniak.jpg
|opis zdjęcia =
|data urodzenia = [[4 maja]] [[1915]]
|miejsce urodzenia = [[Gorzyce (powiat kościański)|Gorzyce]]
|data śmierci = [[20 lutego]] [[1944]]
|miejsce śmierci = [[Groß-Rosen|Gross-Rosen]]
|stopień harcerski = [[harcmistrz]]
|stopień instruktorski =
|data przyrzeczenia harcerskiego =
|nr krzyża harcerskiego =
|mianowanie instruktorskie =
|nr lilijki instruktorskiej =
|organizacja = [[Związek Harcerstwa Polskiego|ZHP]]
|funkcja = naczelnik [[Szare Szeregi|Szarych Szeregów]]
|od = [[27 września]] [[1939]]
|do = [[6 maja]] [[1943]]
|poprzednik = [[Lechosław Domański]]
|następca = [[Stanisław Broniewski]]
|odznaczenia = [[Plik:POL Polonia Restituta Wielki BAR.svg|40px|link=Order Odrodzenia Polski]]
|commons =
|wikiźródła =
|wikicytaty =
|wikinews =
}}
 
[[Plik:2007-06-27 Florian Marciniak - informacja przy ul. Mysiej w Warszawie.jpg|thumb|180px|Florian Marciniak – informacja przy ul. Mysiej w Warszawie]]
'''Florian Marciniak''' ps. ''Jerzy Nowak, Nowak, J. Krzemień, Szary, Flo'' (ur. [[4 maja]] [[1915]] w [[Gorzyce (powiat kościański)|Gorzycach]], zm. [[20 lutego]] [[1944]] w [[Groß-Rosen|Gross-Rosen]]) – [[instruktor harcerski]], [[harcmistrz]], pierwszy [[Naczelnik ZHP|naczelnik]] [[Szare Szeregi|Szarych Szeregów]]. Przybrane nazwiska: Jerzy Grzegorzewski, Mieczysław Kujawski.
 
== Życiorys ==
Urodził się 4 maja 1915 w [[Gorzyce (powiat kościański)|Gorzycach]] pod [[Czempiń|Czempiniem]] w chłopskiej rodzinie, jako szóste z dziesięciorga dzieci Pawła i Wiktorii z Szajków. W 1926 roku wyjechał do [[Poznań|Poznania]], gdzie podjął naukę w [[III Liceum Ogólnokształcące im. św. Jana Kantego w Poznaniu|Państwowym Gimnazjum im. św. Jana Kantego]]. Po zdaniu matury w 1934 rozpoczął studia prawnicze na [[Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Uniwersytecie Poznańskim]]. Później pracował w Banku Związku Spółek Zarobkowych w Poznaniu.
 
Od młodych lat należał do [[harcerstwo|harcerstwa]], w którym był drużynowym 21. Poznańskiej Drużyny Harcerzy im. [[Tadeusz Reytan|Tadeusza Reytana]], wiceprezesem Akademickiego Koła Harcerskiego im. Heliodora Święcickiego w Poznaniu, kierownikiem Wydziału Młodzieży w Wielkopolskiej Komendzie Chorągwi Harcerzy. Był najmłodszym harcmistrzem w [[Związek Harcerstwa Polskiego|ZHP]] (stopień uzyskał 10 maja 1938). W latach 1937-1938 pełnił funkcję zastępcy komendanta Harcerskiej Szkoły Instruktorskiej w [[Górki Wielkie|Górkach Wielkich]] koło Skoczowa (jej komendantem był [[Aleksander Kamiński]]).
 
Z chwilą wybuchu wojny pracował w Pogotowiu Harcerzy w Poznaniu. Wraz z Franciszkiem Firlikiem, m.in. kierował akcjami przeciwpożarowymi i zabezpieczał urzędy państwowe. Po ewakuacji wojska i władz z miasta, przedostał się 8 września 1939 do [[Warszawa|Warszawy]] i razem z wielkopolskimi instruktorami zorganizował Pogotowie Harcerzy, po czym został mianowany jego komendantem.
 
Tuż przed kapitulacją stolicy, 27 września 1939, otrzymał nominację na naczelnika [[Szare Szeregi|Szarych Szeregów]] i był nim aż do aresztowania. Pod koniec września 1939 roku wziął udział w spotkaniu instruktorów harcerskich, na którym postanowiono o przejściu harcerstwa do podziemia. Wywarł duży wpływ na program wychowawczy i plany działania tajnej organizacji. Wprowadził w Szarych Szeregach zasadę "[[wychowanie|wychowania]] przez [[walka (wojsko)|walkę]]" w ramach programu "[[Dziś, jutro, pojutrze]]". W marcu 1943 brał udział w przygotowaniach odbicia z rąk Gestapo [[Jan Bytnar|Janka Bytnara]] "Rudego"„Rudego” ("[[Akcja pod Arsenałem]]").
 
26 września 1942 w [[Bazylika Świętego Krzyża w Warszawie|kościele św. Krzyża]] przy Krakowskim Przedmieściu poślubił Zofię Broniewską, siostrę [[Stanisław Broniewski|Stanisława Broniewskiego]] ps."Orsza" „Orsza” – późniejszego następcy na funkcji naczelnika "Szarych„Szarych Szeregów"Szeregów”. Zofia Marciniak w styczniu 1945 została aresztowana, następnie wywieziona do [[Bergen-Belsen|obozu koncentracyjnego Bergen-Belsen]], gdzie w kwietniu tego roku zmarła.
 
6 maja 1943, po wpadce Wielkopolskiej Chorągwi Harcerzy, został aresztowany w Warszawie przez funkcjonariuszy poznańskiego [[Gestapo]]. Podczas przesłuchań w siedzibie KdS w [[Mauzoleum Walki i Męczeństwa w Warszawie|Alei Szucha]] nie wydał swoich współpracowników.</br> />
Od razu powstał plan uwolnienia Marciniaka. Pierwsza próba została odwołana, gdyż trasa więźniarki nie wiodła przez ul. Koszykową, gdzie specjalna grupa miała dokonać odbicia naczelnika Szarych Szeregów. Ponadto pojawiła się informacja, iż Marciniak nie był transportowany.
Wkrótce okazało się, że Gestapo woziło Marciniaka po mieście i wystawiało na tzw. "wabia"„wabia”, by złapać również jego współpracowników. W tej sytuacji dowództwo podjęło decyzję o podzieleniu harcerzy na dwie grupy. Zadaniem pierwszej, pod dowództwem [[Władysław Cieplak|Giewonta]], było śledzenie wozu z Marciniakiem. Druga zaś, którą dowodził [[Sławomir Bittner|Maciek]], miała odebrać sygnał od patrolu rozpoznawczego. W następnych dniach nadal trwały poszukiwania, które odwołane zostały wieczorem 11 maja, po otrzymaniu wiadomości o wywiezieniu naczelnika ze stolicy (akcja ''Chicago'').
 
W czasie transportu do Poznania Florian usiłował uciec, skacząc z pędzącego samochodu w okolicach [[Sochaczew]]a – niestety bez powodzenia. Straszliwie zmaltretowany został umieszczony w osławionej katowni poznańskiej – [[Fort VII w Poznaniu (obóz zagłady)|Forcie VII]] w celi nr 66. W celu odbicia Floriana zostało powołane [[stowarzyszenie]] "Białej„Białej Róży"Róży”, w którego skład weszli, m.in. [[Stanisław Broniewski]] – "Orsza"„Orsza”, [[Eugeniusz Stasiecki]] – "Piotr"„Piotr”, [[Edward Zürn]] – "Jacek"„Jacek”, [[Zygmunt Kaczyński (harcmistrz)|Zygmunt Kaczyński]] – "Wesoły"„Wesoły”, [[Adam Borys]] – "Pług"„Pług”, Władysław Cieplak – "Giewont"„Giewont”, [[Tadeusz Zawadzki (harcmistrz)|Tadeusz Zawadzki]] – "Zośka"„Zośka” oraz specjalnie dobrany oddział z [[Grupy Szturmowe|Grup Szturmowych]].
 
Harcerzom nie udało się odbić swojego przywódcy – [[18 lutego]] 1944 Florian Marciniak został wywieziony do [[obóz karno-śledczy w Żabikowie|obozu w Żabikowie]] pod Poznaniem, następnie do [[obóz koncentracyjny|obozu koncentracyjnego]] w [[Groß-Rosen|Gross-Rosen]], w którym prawdopodobnie dnia 20 lutego 1944 roku został zamordowany. Ciała nigdy nie odnaleziono. We wrześniu 2010 roku do Krypty Zasłużonych Wielkopolan w [[Kościół św. Wojciecha w Poznaniu|kościele św. Wojciecha w Poznaniu]], złożono urnę z ziemią, na której został zamordowany<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.swietywojciech.archpoznan.pl/krypta/marciniak.html| tytuł = Florian Marciniak| data dostępu = 2013-03-30 | autor = | opublikowany = Parafia św. Wojciecha w Poznaniu | praca = | data = | język = }}</ref>.
 
== Order ==
Pośmiertnie, postanowieniem prezydenta [[Lech Kaczyński|Lecha Kaczyńskiego]] z 11 listopada 2006 "za„za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność na rzecz przemian demokratycznych w kraju, za upowszechnianie wiedzy o dziejach Narodu Polskiego"Polskiego” został odznaczony Krzyżem Wielkim [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]]<ref>{{Monitor Polski|2007|18|208}}</ref>.
 
{{Przypisy}}