Ariusz: Różnice pomiędzy wersjami

Od czasu zdławienia [[arianizm]]u Ariusz jest uznawany niemalże za symbol niewiary w [[Bóg|boskość]] [[Jezus Chrystus|Jezusa Chrystusa]] lub wiary w Jego niepełną boskość, a nawet wiary w Jezusa będącego pierwszym stworzeniem Boga. Na Ariusza powoływali się [[bracia polscy]] i inni [[Unitarianizm|unitarianie]]. Współcześnie całokształt poglądów Ariusza na temat [[Bóg Ojciec|Boga Ojca]] i [[Syn Boży|Syna Bożego]] zbudowany jest na podstawie zachowanych pism jego przeciwników z czasów [[Sobór nicejski I|kontrowersji]]. Dzieła samego Ariusza prawie w całości zostały zniszczone. Niemniej zachowały się pewne źródła, na podstawie których niektórzy dzisiejsi badacze twierdzą, że wiara Ariusza była inna niż to, w jaki sposób ją rozumieli jego przeciwnicy. Poglądy tego typu wpisują się w szeroki nurt odbiegających od Tradycji poglądów wyznawanych w wielu kręgach teologicznych po II Soborze Watykańskim, nacechowanych rewizjonistycznym i irenistycznym podejściem do wszystkich niemal bez wyjątku poglądów teologicznych, uznawanych w Kościele katolickim przez wieki aż do ostatniego soboru, za błędne i przeciwne wierze katolickiej. Przykładem współczesnych prób rehabilitacji Ariusza jest podawanie wraz odpowiednią interpretacją zachowanych wypowiedzi herezjarchy, których przykładem jest jeden z jego listów do [[Euzebiusz z Nikomedii|Euzebiusza z Nikomedii]]:

{{Cytat|Lecz my mówimy i wierzymy, wcześniej zdeklarowani i teraz deklarujący, że Syn nie jest niezrodzony, ani w żaden sposób częścią niezrodzonego; oraz że nie wywodzi swojego istnienia od żadnej materii; lecz że przez wolę i zamysł istniał przed czasem i przed wiekami, jako doskonały Bóg, jednorodzony i niezmienny; oraz że nie było Go, zanim został zrodzony, lub stworzony, lub przeznaczony, lub ustanowiony, ponieważ nie był niezrodzony. Jesteśmy prześladowani, ponieważ mówimy, że Syn ma początek, podczas gdy Bóg jest bez początku<ref>''List Ariusza do Euzebiusza, biskupa Nikomedii'' [w:] Isaac Boyle, ''A Historical View of the Council of Nice'', 1836, str 42-43)</ref>.}}

 

Od [[Goci|Gotów]], już po śmierci [[Wulfila|Wulfili]] (w roku 383), arianizm przejęły kolejne plemiona [[Germanie|germańskie]]: [[Gepidowie]] i [[Wandalowie]]. Później [[Alamanowie]], [[Turyngowie]] i [[Longobardowie]]. Jedynie [[Frankowie]] pozostali [[poganie|poganami]]. W [[V w.]] ludy germańskie wtargnęły do [[Imperium rzymskie|imperium rzymskiego]]. Władcy germańscy mianowali ariańskich biskupów i osadzali ich na biskupstwach. Zatem chrześcijaństwo ariańskie było w pełni kontrolowane przez książąt, mocodawców ariańskich biskupów. Dlatego germańscy władcy wspierali arianizm i zwalczali chrześcijaństwo nicejskie, trudne do kontrolowania przez władców. Wielu z nich siłą nawracało na arianizm swych nowych, katolickich poddanych w [[Galia|Galii]], Hiszpanii i Afryce północnej. [[Wizygoci]] w 415 r. podbili [[Akwitania|Akwitanię]] i [[Prowansja|Prowansję]]. Ich król [[Euryk]] przepędził z podległego mu terytorium biskupów katolickich i osadził na ich miejscu podległych mu biskupów ariańskich. Podbiwszy w Hiszpanii germańskich [[Swebowie|Swebów]], zmusił ich do przyjęcia arianizmu. W Afryce Wandalowie założyli własne państwo. Wandalscy królowie [[Genzeryk]] i [[Huneryk]] wypędzali katolickich biskupów, a nawet skazywali na śmierć za odmowę przejścia na arianizm. Dochodziło do mordowania przez żołnierzy Huneryka ludności miejscowej (niegermańskiej) zgromadzonej na nabożeństwach nieariańskich. W wyniku tej polityki wszystkie miejsca kultu w królestwie Wizygotów przeszły w ręce arian. Zmuszano ludzi do [[apostazja|apostazji]]. Zerwał z tą praktyką król [[Hilderyk]], ale został pozbawiony władzy w roku [[532]], a jego następca [[Gelimer]] powrócił do starych praktyk. Działo się tak dlatego, że arianizm był wyznaniem Germanów. Ludność miejscowa (rzymska w Italii, galorzymska w Galii, mieszkańcy Hiszpanii i Afryki Północnej) była wyznania katolickiego. Zatem konflikt religijny nakładał się na niechęć ludności rzymskiej do najeźdźców, obcych kulturowo i religijnie. Gwałty władców germańskich jedynie pogłębiały te różnice.