Grażdanka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m błąd językowy |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 4:
W czasach [[Katarzyna II Wielka|Katarzyny II]] przeprowadzono pierwszą reformę grażdanki, aby dostosować ją w pełni do zapisu tekstów rosyjskich (cyrylica pierwotnie służyła do zapisu tekstów w [[język cerkiewnosłowiański|języku cerkiewnosłowiańskim]]). Zmiany te polegały na:
* usunięciu liter oznaczających [[głoska|głoski]] występujące pierwotnie w języku cerkiewnosłowiańskim, a niewystępujących w języku rosyjskim — np. dawne samogłoski nosowe (wymawiane wtedy już jako głoska 'u') zapisywane były w tekstach cerkiewnosłowiańskich ''jusami'', których nie stosowano do zapisu słów rosyjskich (z powodu braku w języku rosyjskim samogłosek nosowych);
* usunięciu liter (jak np. ''[[omega]]'' i ''dzelo'') niestosowanych do zapisu słów, a tylko do tradycyjnego zapisu liczb (w [[Język staro-cerkiewno-słowiański|języku staro-cerkiewno-słowiańskim]] liczby zapisywano pisząc obok siebie litery, z których każdej przypisywano określoną wartość liczbową — suma tych wartości oznaczała zapisaną liczbę; nad pierwszą i ostatnią literą tak przedstawionej liczby pisano znak ''[[tytło]]'' podobny graficznie do [[tylda|tyldy]]);
* dodaniu litery Э, aby lepiej zapisywać wyrazy zapożyczone z innych języków (litera E w zależności od sąsiednich liter mogła być czytana jako 'je' lub 'e', ale reguły te dotyczyły wyłącznie słów rosyjskich, podczas gdy w wyrazach zapożyczonych wymowa mogła być inna — literę Э stosowano wtedy, kiedy w takim wyrazie w języku pochodzenia wymawiano 'e', a gdyby stosować tradycyjne sposoby odczytu, literę E czytano by jako 'je'). Jednakże w tej reformie nie zmieniono utrwalonej pisowni wyrazów rosyjskich opartej często na naśladownictwie pisowni wyrazów staro-cerkiewno-słowiańskich (dlatego np. 'je' w zależności od wyrazu zapisywano literą E lub Ѣ).
Po [[1917]] r. dokonano ostatecznej reformy pisowni, usuwając kolejne zbędne litery, aby uprościć i ujednolicić pisownię (np. odtąd 'je' jest zapisywane wyłącznie jako E).
Na podstawie w ten sposób zmodyfikowanego alfabetu rosyjskiego zmodyfikowano w [[XVIII wiek|XVIII]]-[[XIX wiek|XIX w.]] inne alfabety cyryliczne, zarówno stare (w [[Bułgaria|Bułgarii]] i [[Serbia|Serbii]]) jak i nowe (na [[Ukraina|Ukrainie]], [[Białoruś|Białorusi]], w [[Mołdawia|Mołdawii]], [[Macedonia|Macedonii]] oraz [[Laponia|Laponii]]). W XX w. alfabet ten zaadaptowany został do zapisu licznych języków na terenie [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] oraz w [[Mongolia|Mongolii]]. Sytuacja taka utrzymuje się w zasadzie do dziś, aczkolwiek niektóre z tych języków porzuciły grażdankę na rzecz [[alfabet łaciński|alfabetu łacińskiego]]. W większości tych lokalnych odmian grażdanki dodane zostały dodatkowe litery dla oddania dźwięków nie występujących w języku rosyjskim.
| |||