Karol III de Bourbon-Montpensier: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m uproszczenie wywołania szablonu {{Kontrola autorytatywna}}
Usunięto kategorię "Zmarli w 1427"; Dodano kategorię "Zmarli w 1527" za pomocą HotCat, usunięcie zbędnych linków do dat, WP:SK
Linia 1:
{{Dopracować|źródła=2010-12 }}
{{Władca kraju infobox
| król = Karol III de Burbon-Montpensier
| tytulatura =
| grafika = [[Plik:Charles III, Duke of Bourbon.jpg|220px]]<br />Karol III, ''konetabl de Burbon''
| herb grafika =
| sygnatura grafika =
| dewiza =
| tytuł = [[Władcy Owernii|Delfin Owernii]]<br />[[Władcy Montpensier|Hrabia Montpensier]]
| data koronacji =
| od = [[1501]]
| do = [[6 maja]] [[1527]]
| poprzednik =
| następca =
| 2 tytuł = [[Władcy Burbonii|Książę Burbon]]
| 2 data koronacji =
| 2 od = [[1521]]
| 2 do = [[6 maja]] [[1527]]
| 2 poprzednik =
| 2 następca =
| dynastia = ród Burbon-Montpensier
| urodzony = [[17 lutego]] [[1490]]
| zmarł = [[6 maja]] [[1527]]<br />[[Rzym]]
| Miejsce pochówku =
| ojciec = [[Gilbert de Burbon-Montpensier]]
| matka = Chiara Gonzaga
| żona = [[Zuzanna de Burbon]]
| dzieci =
| rodzeństwo =
| odznaczenia =
| commons = Category:Charles III, Duke of Bourbon
| source =
| quote =
}}
'''Karol III de Burbon-Montpensier''', '''Książę de Burbon''' (ur. [[17 lutego]] [[1490]], zm. [[6 maja]] [[1527]], w [[Rzym]]ie) – hrabia [[Montpensier]] i [[Delfin (tytuł)|delfin]] [[Owernia|Owernii]].
 
Jego ojcem był [[Gilbert de Burbon-Montpensier|Gilbert I]] (zm. [[1496]]), hrabia Montpensier, a matką Chiara Gonzaga. Starszym bratem Karola był [[Ludwik II de Burbon-Montpensier|Ludwik II]], który po śmierci ojca został jego następcą, ale zmarł bezdzietnie w [[1501]]. Karol odziedziczył rodzinne tytuły po Ludwiku II, a [[10 maja]] [[1505]] poślubił [[Zuzanna de Burbon|Zuzannę]], księżną-dziedziczkę Burbonii - ostatnią z głównego rodu Burbonów. Karol dzięki żonie został księciem Burbonii i głową rodu.
 
== Kariera ==
[[Plik:Blason comte fr Montpensier (Bourbon2).svg|thumb|left|120px|Herb Montpensier]]
[[Plik:Blason duche fr Bourbon (moderne).svg|thumb|left|120px|Herb Burbonii]]
Karol wsławił się jako żołnierz w czasie [[wojny włoskie|wojen włoskich]], i w [[1515]] król [[Francja|Francji]], [[Franciszek I Walezjusz]] mianował go [[konetablowie Francji|konetablem Francji]] oraz gubernatorem [[Mediolan]]u jako nagrodę za zasługi w [[bitwa pod Marignano|bitwie pod Marignano]]. Mimo że Karol był niezwykle bogaty i próżny, co zrażało do niego króla, Franciszek I wezwał go z Mediolanu. Karol był niezadowolony, ponieważ król mianował swojego zięcia - [[Karol IV d'Alençon|Karola IV d'Alencond’Alencon]], dowódcą wojsk podczas wyprawy do [[Niderlandy (region historyczny)|Niderlandów]], a uważał że ten zaszczyt należał się jemu.
 
Żona Karola zmarła w [[1521]]. Zuzanna zostawiła wszystkie swoje ziemie właśnie jemu, ale matka króla - [[Ludwika Sabaudzka]], kuzynka Zuzanny, zgłosiła pretensje do ziem oparte na pierwszeństwie krwi nad więzami małżeńskimi w dziedziczeniu. Ludwika zaproponowała rozwiązanie problemu poprzez ślub jej i Karola, ale ten odmówił. Za karę, za namową matki, król Franciszek skonfiskował część ziemi [[Burbonowie|Burbonów]], zanim jeszcze przejął je Karol. [[Konetabl]] wiedząc że nie ma szans odzyskania ziem, zawarł sekretny sojusz i zdradził swojego króla - ofiarował swoje usługi [[cesarz]]owi [[Karol V Habsburg|Karolowi V Habsburgowi]]. Konetabl, cesarz i król [[Anglia|Anglii]] - [[Henryk VIII Tudor]] wymyślili plan podzielenia Francji na części, którego nigdy nie zrealizowano. Spisek został wykryty w [[1523]] i Karol stracił swój urząd - musiał uciekać do [[Włochy|Włoch]]. W [[1524]] walczył w [[Lombardia|Lombardii]] z Francuzami pod wodzą [[Bonnivet]]a, oraz w [[bitwa pod Pawią|bitwie pod Pawią]].
 
Cesarz dał Karolowi pod dowództwo mieszaną armię [[Hiszpania|hiszpańsko]]-[[Niemcy|niemiecką]] (w której znalazło się wielu [[Luteranizm|luteran]]) i wysłał przeciwko [[papież]]owi [[Klemens VII (papież)|Klemensowi VII]]. Cesarz lekceważył prośby Karola o broń i pożywienie dla armii, Karol utrzymywał żołnierzy w ryzach obiecując złupienie Rzymu. Mimo rozejmu papieża i cesarza, armia doszła do bram Rzymu w maju [[1527]]. Śmierć Karola (źródła podają, że zginął z ręki kowala [[Benvenuto Cellini|Celliniego)]] u bram miasta zmobilizowała żołnierzy i przyczyniła się do rozpoczęcia bezlitosnego oblężenia miasta.
 
== Dziedzictwo ==
Z Zuzanną Karol miał trzech synów:
* Franciszka, hrabiego [[Clermont]] ([[1517]]-[[1518]]),
* bliźniaki (ur. i zm. 1518).
Żadne z jego dzieci nie przeżyło roku i główna linia Burbonów wymarła, podobnie jak męska linia Burbnów-Montpensier. Wszystkie tytuły odziedziczyła młodsza linia Burbonów-La Marche, książąt [[Vendôme]] - po tym jak zezwolił na to król, ponieważ Karol był zdrajcą. Jedynie hrabstwo [[Montpensier]] i [[delfinat]] Owernii zostały zwrócone starszej siostrze Karola - [[Ludwika de Burbon-Montpensier|Ludwice]].
 
{{Poprzednik Następca|urząd=[[Władcy Owernii|Delfin Owernii]]|lata=[[1501]]-[[1527]]|pop=[[Ludwik II de Burbon-Montpensier|Ludwik II]]|nast=[[Ludwika de Burbon-Montpensier|Ludwika (dziedziczka)]]}}
{{Poprzednik Następca|urząd=[[Władcy Montpensier|Hrabia Montpensier]]|lata=[[1501]]-[[1527]]|pop=[[Ludwik II de Burbon-Montpensier|Ludwik II]]|nast=[[Ludwika de Burbon-Montpensier|Ludwika (dziedziczka)]]}}
{{Poprzednik Następca|urząd=[[Władcy Burbonii|Książę Burbon]]|lata=[[1521]]-[[1527]]|pop=[[Zuzanna de Burbon|Zuzanna]]|nast=''włączenie do Francji''}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}
Linia 62:
[[Kategoria:Konetablowie Francji]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1490]]
[[Kategoria:Zmarli w 14271527]]