Wikipedia

Radogoszcz (obóz przesiedleńczy): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
drobne redakcyjne
m -podwójne spacje, WP:SK, drobne redakcyjne
Linia 1:
[[Plik:Radogoszcz mauzoleum.jpg|thumb|200px|right|[[Radogoszcz (więzienie)|Mauzoleum na Radogoszczu, b. f-ka S. Abbego, b. obóz przesiedleńczy]]]]
[[Plik:Kraków, ul. Wąska 7 1.jpg|thumb|200px|Kraków-Kazimierz, ul. Wąska 7]]
'''Obóz przesiedleńczy ''Radogoszcz''''' – powstał w dużej fabryce włókienniczej [[Samuel Abbe|Samuela Abbego]], u zbiegu ulic Zgierskiej i gen. J. Sowińskiego na początku października 1939 r., na potrzeby [[Wysiedlenia Polaków podczas II wojny światowej dokonane przez Niemców|pierwszej, tzw. "dzikiej", akcji wysiedleńczej]] mieszkańców Łodzi i okolic<ref>Bojanowski Tadeusz Bojanowski, ''Łódź pod okupacją niemiecką w latach II wojny światowej (1939–1945)'', Łódź 1992, s. 158.</ref>, która trwała do stycznia-lutego 1940 roku. Od 1 lipca 1940 r. w tym miejscu powstało [[Radogoszcz (więzienie)|tzw. Rozszerzone więzienie policyjne, Radogoszcz]].
 
== Historia ==
Linia 7 ⟶ 8:
W okresie funkcjonowania tego obozu nie odnotowano żadnego przypadku śmierci uwięzionych, chociaż miejsce to nie było w najmniejszym stopniu przystosowane do pobytu tu większej liczby ludzi. Nie odnotowano też specjalnego dręczenia wysiedleńców. Jedyną udręką był los wysiedleńca i nieznane im dalsze jego koleje.
 
Nie zachowały się żadne dokumenty tego obozu -– a tym samym nie jest możliwa do ustalenia pełna liczba osób, które przez niego przeszły -– poza aktualnie tylko trzema obecnie znanymi (2013 r.) tzw. "Kartami Uchodźcy" (Flüchtlingsschein), na których pod nazwiskiem "głowy rodziny" wpisywano pozostałych członków jego rodziny, wydawanych w momencie opuszczenia obozu<ref>Kłamliwa nazwa "Karta Uchodźcy" miała na celu ukrycie rzeczywistej przyczyny opuszczenia dotychczasowego miejsca zamieszkania. Wszystkie (ksero) w zbiorach Dz. Okupacji w oddz. "Radogoszcz" MTN-Łódź.</ref>. Najwyższy numer ze wspomnianych wyżej "Kart" to 806, co orientacyjnie daje liczbę co najmniej 3224 osób (806 x 4), które mogły przejść przez ten obóz. W oddziale "Radogoszcz" [[Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi]], prowadzona jest "Kartoteka Wysiedleńców", przede wszystkim na podstawie ich osobistych zgłoszeń, obejmująca obecnie tylko kilkaset nazwisk<ref>Kontakt w tej sprawie z oddz. "Radogoszcz": (42) 655 36 66 lub (42) 657 93 34; również w celu ustalenia następnych nazwisk przesiedleńców.</ref>.
 
[[Plik:Karta Uchodzcy, Łódź - Krakow SMOLSKI Leon 1939.jpg|100px200px|thumb|"Karta Uchodźcy" przymusowego przesiedleńca z Łodzi do Krakowa, ul. Wąska 7; 13 XII 1939.]]▼
Między innymi przez radogoski obóz przesiedleńczy przeszła wraz z rodziną (ojciec, matka, rodzeństwo, mąż) [[Michalina Wisłocka|Michalina Wisłocka z d. Braun]]. Wszyscy, po spędzonej tu nocy, wywiezieni zostali do Krakowa<ref>Wisłocka Michalina Wisłocka, Malinka, Bratek i Jaś. Warszawa 1998. (s. 47–48: rozdział pt. „Dziennik wojenny i wyjazd w nieznane”).</ref>.
 
Część (większość ?) łódzkich wysiedleńców w Krakowie lokowano w podobnych obozach przesiedleńczych przy ul. Wąskiej 7 lub {{fakt|data=2014-02|Sokolskiej|2014-02}}, w dzielnicy [[Kazimierz (Kraków)|"Kazimierz"]]<ref group="uwaga">"Kazimierz" przed wojną stanowił główne miejsce zamieszkania miejscowej ludności żydowskiej. Budynek jest położony obok dawnej zajezdni tramwajowej na ul. św. Wawrzyńca. W okresie międzywojennym budynek mieścił żydowską Szkołę Powszechną nr 22 oraz Szkołę Specjalną Nr 46. Po rozpoczęciu okupacji niemieckiej w Krakowie budynek został przejęty przez okupanta i zamieniony na obóz przesiedleńczo-przejściowy m.in. dla ludzi wywożonych na roboty przymusowe do Niemiec. Fakt ten upamiętnia pamiątkowa tablica. Od 1992 r. jedną połowę gmachu zajmuje VI L.O. im. A. Mickiewicza, zaś drugą (od 2003 r.) Gimnazjum nr 3 im. Króla Kazimierza Wielkiego.</ref>. Na pewno na ul. Wąską trafili przesiedleńcy z II transportu (13-1413–14 grudnia 1939; por. "Karta Uchodźcy" obok). ▼
[[Plik:Kraków, ul. Wąska 7 1.jpg|thumb|100px|Kraków-Kazimierz, ul. Wąska 7 (por. tabl. pamiątk. na tym budynku z 1946 r.)[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Krakow,_ul._W%C4%85ska_7_-_tablica_pami%C4%85tkowa.jpg].]]
▲[[Plik:Karta Uchodzcy, Łódź - Krakow SMOLSKI Leon 1939.jpg|100px|thumb|"Karta Uchodźcy" przymusowego przesiedleńca z Łodzi do Krakowa, ul. Wąska 7; 13 XII 1939.]]
▲Część (większość ?) łódzkich wysiedleńców w Krakowie lokowano w podobnych obozach przesiedleńczych przy ul. Wąskiej 7 lub {{fakt|data=2014-02|Sokolskiej|2014-02}}, w dzielnicy [[Kazimierz (Kraków)|"Kazimierz"]]<ref>"Kazimierz" przed wojną stanowił główne miejsce zamieszkania miejscowej ludności żydowskiej. Budynek jest położony obok dawnej zajezdni tramwajowej na ul. św. Wawrzyńca. W okresie międzywojennym budynek mieścił żydowską Szkołę Powszechną nr 22 oraz Szkołę Specjalną Nr 46. Po rozpoczęciu okupacji niemieckiej w Krakowie budynek został przejęty przez okupanta i zamieniony na obóz przesiedleńczo-przejściowy m.in. dla ludzi wywożonych na roboty przymusowe do Niemiec. Fakt ten upamiętnia pamiątkowa tablica. Od 1992 r. jedną połowę gmachu zajmuje VI L.O. im. A. Mickiewicza, zaś drugą (od 2003 r.) Gimnazjum nr 3 im. Króla Kazimierza Wielkiego.</ref>. Na pewno na ul. Wąską trafili przesiedleńcy z II transportu (13-14 grudnia 1939; por. "Karta Uchodźcy" obok).
 
Radogoski obóz przesiedleńczy funkcjonował nie później niż do końca czerwca 1940 roku. W międzyczasie, od końca grudnia 1939 r., Niemcy zaczęli tu przenosić więźniów z [[Radogoszcz (obóz przejściowy)|obozu przejściowego w fabryce Michała Glazera]], położonego niedaleko, przy obecnej ul. Liściastej. Byli oni umieszczani w głównym, 3-piętrowym budynku byłej przędzalni, podczas gdy przesiedleńcy koczowali w położonej obok parterowej hali byłej tkalni, nakrytej szedowym dachem. Akcja ta zakończyła się 5 stycznia 1940 roku. Z dniem 1 lipca 1940 r. na bazie obozu przejściowego, a z likwidacją funkcji obozu przesiedleńczego, Niemcy utworzyli tu tzw. [[Radogoszcz (więzienie)|Rozszerzone więzienie policyjne]], które funkcjonowało do tragicznego końca – [[Masakra w więzieniu na Radogoszczu|masakry więźniów i pożaru]] głównego budynku więziennego w nocy z 17 na 18 stycznia 1945 roku.▼
 
{{Uwagi}}
 
▲Radogoski obóz przesiedleńczy funkcjonował nie później niż do końca czerwca 1940 roku. W międzyczasie, od końca grudnia 1939 r., Niemcy zaczęli tu przenosić więźniów z [[Radogoszcz (obóz przejściowy)|obozu przejściowego w fabryce Michała Glazera]], położonego niedaleko, przy obecnej ul. Liściastej. Byli oni umieszczani w głównym, 3-piętrowym budynku byłej przędzalni, podczas gdy przesiedleńcy koczowali w położonej obok parterowej hali byłej tkalni, nakrytej szedowym dachem. Akcja ta zakończyła się 5 stycznia 1940 roku. Z dniem 1 lipca 1940 r. na bazie obozu przejściowego, a z likwidacją funkcji obozu przesiedleńczego, Niemcy utworzyli tu tzw. [[Radogoszcz (więzienie)|Rozszerzone więzienie policyjne]], które funkcjonowało do tragicznego końca – [[Masakra w więzieniu na Radogoszczu|masakry więźniów i pożaru]] głównego budynku więziennego w nocy z 17 na 18 stycznia 1945 roku.
 
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
# Wisłocka Michalina, Malinka, Bratek i Jaś. Warszawa 1998. (s. 47–48: rozdział pt. „Dziennik wojenny i wyjazd w nieznane”).
 
[[Kategoria:Historia Łodzi w czasie II wojny światowej]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Radogoszcz_(obóz_przesiedleńczy)”