Siunjata: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m popr.
Linia 22:
 
== Pomyłki w interpretacji pojęcia ==
Przez ludzi zachodu pustka często mylnie rozumiana jako "pusta przestrzeń", próżnia, [[nicość]] – przez co często odnoszono buddyzm do [[nihilizm]]u. Tymczasem w kontekście [[dharma|dharmy]] oznacza ona [[anatman|bezjaźniowość]], bez-esencjonalność, brak trwałej [[istota bytu|istoty rzeczy]]. Innymi słowy cecha jaką jest ''pustość'' oznaczaOznacza nietrwałą (pali. [[anicca]]) naturę wszystkich zjawisk. Zjawiska nie istnieją niezależnie, ale pojawiają się współzależnie od siebie jako skutki pewnych przyczyn. Przejawiają się, ale nie istnieją niezależnie i samowystarczalnie. Inaczej termin "pustka" oznacza brak cech, brak własnej natury. Ponieważ nieNie istnieje również oddzielnie od zjawisk ich obserwator, tj. jego oddzielna od wszystkiego indywidualność. Jest to wgląd we współzależne przejawianie się zjawisk, które prowadzi do mądrości wykraczającej poza zasłaniającymi ją wrażeniami [[byt|istnienia]] i [[niebyt|nieistnienia]], poza wszelkimi skrajnościami takimi jak [[realizm]] i [[nihilizm]] lub [[optymizm]] i [[pesymizm]], poza wszystkimi punktami odniesienia takimi jak pojęcia "skrajności" i "środka poza skrajnościami" czy takimi które wynikają z dualizmu "subiekt-obiekt".
 
== Tradycje nauk o siunjacie w buddyzmie tybetańskim ==
Linia 41:
zanegowane jest to, gdyż nie byłoby zagrożenia zniszczeniem przez samego siebie lub kogoś (czegoś) innego ze względu na brak wielości komponentów tego siebie (pojedynczość) oraz gdyż takie "ja" nie odróżniałoby doświadczeń pomiędzy różnymi [[pięć skupisk|pięciu skupiskami]],
* że jest trwała nieprzerwanie istniejąca,
zanegowane jest to, gdyż nie byłoby obaw, że coś mogłoby się stać tej tożsamości w następnych momentach jej trwania, tym bardziej, że wszystko się zmienia (pali. [[anicca]]), również [[pięć skupisk]], nawet wiele razy w ciągu życia,
* że jest niezależna,
zanegowane jest to, gdyż nie byłoby obaw, że ta tożsamość „ja” mogłaby być zagrożona przez „innych” bądź nie musiałaby zależeć od otoczenia,
Linia 66:
Ponadto istnieje wiele innych dowodzeń, które umożliwiają obalanie wszelkich "skrajności" innych systemów buddyjskich bądź nie-buddyjskich, np. przyjmujących błędy czterech rodzajów (inherentnie wrodzonego) powstawania (powstawania z siebie, z czegoś innego, z tych obu, z żadnych z nich) opisanych w dowodzeniu "Wadżra-iskier" Nagardżuny. Zebrane są one np. w dziele Nagardżuny "Mula-madhyamaka-karika".
 
Madhjamaka tłumaczy jak konwencjonalnie jakiekolwiek zjawisko wyodrębniane jest jako istniejące niezależne. Przytacza się m.in. przykład kwiatu. Pomimo że takie zjawisko, które identyfikujemy konceptualnie jako kwiat, można ujrzeć i zerwać, jednak ostatecznie nie jest to "kwiat" jako taki, ale niepowtarzalne zjawisko, składające się z niepoliczalnych części, całkowicie współzależne od swego otoczenia oraz całkowicie różne od pozostałych "kwiatów". Ze względu na niewystarczalność wszelkich konceptualnych założeń na temat zjawisk dowodzi się, że pełne zrozumienie zjawisk, tj. siunjata, możliwe jest tylko poza konceptualnymi wytworami. Dotyczy to również wyodrębniania indywidualnej tożsamości "ja" na tle [[pięć skupisk|pięciu skupisk]]. [[Śrawaka|Śrawakowie]] ([[hinajana w buddyzmie tybetańskim|hinajany]]) realizują brak tożsamości "ja" dopóty nie zostaną usunięte ich [[splamienia (buddyzm)|splamienia]] umysłu. Kiedy ich splamienia są usunięte, osiągają stan wyzwolenia "bez powrotu" po całkowitym wygaśnięciu pięciu skupisk z cyklu narodzin w [[Sansara|samsarze]]. Tym czasem [[Bodhisattwa|Bodhisattwowiebodhisattwowie]] (mahajany), w przeciwieństwie do śrawaków kontynuują dalszy rozwój, aż do stanu [[trzy ciała Buddy|trzech ciał Buddy]], by być dalej użytecznymi dla czujących istot<ref>Tsong-kha-pa: "The Great Treatise On The Stages Of The Path To Enlightenment", Vol. 3, page. 322, Snow Lion, ISBN 1-55939-166-9 </ref>.
 
Madhjamaka to "Droga Środka", która udowadnia, że teoria "pustości" przekracza błędy wszystkich skrajnych poglądów, takich jak np. [[nihilizm]] (że nic nie istnieje i nie podlega się żadnym konsekwencjom swoich czynów) oraz [[eternalizm]] (wszystko istnieje, tak jak się wydaje być, jako z góry ustalone, realne w sposób inherentny i niezmienny oraz nie ma możliwości osiągnięcia "[[transcendencja|transcendencji]]" np. wyobrażenie doskonałości jako nieosiągalnego absolutu).
Linia 109:
:::''"Kiedy fizycy mówią o [[Pole kwantowe|polu kwantowym]], zazwyczaj zawiera to całkowicie przestrzeń i jakąś energię, nawet nie cząstki. Oni mogą mówić o "cząstkach", jednak ten termin nie dotyczy jakiegoś rodzaju substancji, po prostu to statystyczne [[prawdopodobieństwo]] zależności. To jest bardzo podobne do tego co określa "pustość", wykazując że nie ma pojedynczego zjawiska ([[język angielski|ang]]. phenomenon) jakiegokolwiek istniejącego niezależnie tylko w sobie. Opis "pola kwantowego" jest bardzo podobny to tego co opisuje formuła z Sutry Serca "Forma jest pustką. Pustka jest formą. Pustka nie jest niczym innym jak formą, i forma nie jest niczym innym jak pustką". Wszystko jest współzależne i ciągle zmienne w każdym momencie, jednak całkowicie nieuchwytne<ref>Karl Brunnhölzl "The Heart Attack Sutra. A New Commentary on the Heart Sutra", s.15, Snow Lion Publications, New York, 2012, ISBN-10 1-55939-391-2, </ref>".''
''
 
== Zobacz też ==
 
{{Wikicytaty|strona=Sunjata|dopełniacz=z Sunjaty}}
* [[nicość]]
* [[jaźń]]
* [[podział szkół Madhjamiki wg Gelug i Kagyu|podział szkół madhjamaki według gelug i kagyu]]
* [[Pogląd szkoły gelug w praktyce tantr wadżrajany]]
* [[Sakja|Wielka madhjamaka szkoły sakja]]
* [[Prawdziwa pustka i subtelna rzeczywistość]]
 
{{Przypisy}}
Linia 132 ⟶ 122:
 
== Linki zewnętrzne ==
* Archiwa dr. Alexa Berzina o pustce -- [http://www.berzinarchives.com/web/x/nav/group.html_112079276.html]
* Siunjata -- [http://www.zbigniew-modrzejewski.webs.com/LAMPA/Lampa_10.htm ROZDZIAŁ X. Doskonałość mądrości]
* [http://www.buddyzm.edu.pl/cybersangha/page.php?id=107 Dalaj Lama o Siunjacie w magazynie Cyber Sangha]
* [http://www.zbigniew-modrzejewski.webs.com/teksty/LY_Kim_jestes.htm "Kim jesteś? Gdzie można cię znaleźć?" -- Lama Thubten Yeshe ]
* [http://mahajana.net/teksty/sutra_serca/index.php Sutra Serca w języku polskim]
 
* [http://www.buddyzm.edu.pl/cybersangha/page.php?id=809 "Buddyzm i fizyka", René Staritzbichler]
{{Wikicytaty|strona=Sunjata|dopełniacz=z Sunjaty}}
* Anglojęzyczne archiwa dr. Alexa Berzina, [http://www.berzinarchives.com] - Fundamentals of Tibetan Buddhism, Level 5: Analysis of the Mind and Reality
* [http://www.buddyzm.edu.pl/cybersangha/page.php?id=916 "Różaniec Klejnotów Mądrości", I Dalajlama Gendun Drubpa]
 
[[Kategoria:Filozofia buddyjska]]