Wersja z 09:55, 27 mar 2014 edytuj Sloggi (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 16 795 edycji m dod. kat. ← poprzednia edycja		Wersja z 09:28, 8 kwi 2014 edytuj anuluj edycję AndrzejBełżyński (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 33 253 edycje m WP:SK, drobne redakcyjne następna edycja →
Linia 1: [[Plik:Muzeum czartoryskich.JPG\|thumb\|Gmach Muzeum Czartoryskich w Krakowie, zaprojektowany przez Zygmunta Hendla]] '''Zygmunt Hendel''' (ur. [[25 kwietnia]] [[1862]] w [[Kraków\|Krakowie]], zm. [[28 marca]] [[1929]] tamże) – [[Polska\|polski]] architekt, historyk architektury i konserwator zabytków. Studiował w [[Wiedeń\|Wiedniu]], praktykował w Krakowie i [[Paryż]]u. Po powrocie do Krakowa wykładowca na [[Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie\|Akademii Sztuk Pięknych]]. Jako młody architekt działał pod kierownictwem [[Józef Sare\|Józefa Sarego]] i [[Tadeusz Stryjeński\|Tadeusza Stryjeńskiego]]. W l. 1889-1892, dzięki stypendium im. Ledóchowskiej, podróżował po [[Belgia\|Belgii]], [[Francja\|Francji]], [[Holandia\|Holandii]], [[Niemcy\|Niemczech]] i [[Włochy\|Włoszech]], zapoznając się z zabytkami i nowymi nurtami w architekturze. W latach późniejszych został konserwatorem okręgu tarnowskiego i rzeszowskiego, a następnie członkiem Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej<ref name="Żukow">Marek Żukow-Karczewski, ''Zygmunt Hendel - architekt i konserwator dawnego Krakowa'', "[[Echo Krakowa]]", 29 XI 1989 r., nr 232 (13041).</ref>. Aktywnie rozwijał działalność konserwatorską, biorąc udział w pracach różnych komisji i instytucji (Komisja Historii Sztuki [[Polska Akademia Umiejętności\|Akademii Umiejętności]], Centralna Komisja do Badania i Zachowania Pomników Sztuki i Historii w Wiedniu, [[Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa]]). Prowadził prace konserwatorskie w wielu cennych zabytkach krakowskich (m.in. w [[Bazylika Świętej Trójcy w Krakowie\|kościele i klasztorze dominikanów]], [[Kościół Mariacki w Krakowie\|kościele Mariackim]], [[Synagoga Stara w Krakowie\|Starej Synagodze]], a także w [[bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie\|katedrze wawelskiej]] i [[Zamek Królewski na Wawelu\|zamku królewskim na Wawelu]]) oraz w [[Kościół Świętego Krzyża w Krakowie\|kościele Świętego Krzyża]], [[Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Krakowie\|kościele św.św. Piotra i Pawła]], [[Kościół św. Idziego w Krakowie\|kościele św. Idziego]], [[Kościół św. Wojciecha w Krakowie (Rynek Główny)\|kościele św. Wojciecha]] i w [[Kamienica Straszewska\|kamienicy Straszewskiej]]. Szczególne miejsce w jego pracy konserwatorskiej zajmowała restauracja katedry i zamku na Wawelu. Funkcję pierwszego kierownika tych robót sprawował od sierpnia 1905 do czerwca 1914. Pod kierunkiem Hendla oczyszczono z obmurowań [[Arkada\|arkadowe]] [[Krużganek\|krużganki]] wawelskie oraz przemurowano zwietrzałe fragmenty fundamentów. Ponadto odrestaurowano mury w krużgankach na pierwszym i drugim piętrze, odnowiono [[fryz]] w dziedzińcu arkadowym, położono nowy dach o żelaznej konstrukcji nad całym zamkiem, umieszczono nowy hełm na [[Wieża Jana III Sobieskiego na Wawelu\|wieży Sobieskiego]], odnowiono bramę wjazdową i wykonano nowe obramienia okien I i II piętra na fasadach zewnętrznych. Podczas prac konserwatorskich Hendel osobiście jeździł do kamieniołomów i zebrane próbki kamienia przesyłał do pracowni badawczych, aby wybrać najlepszy materiał. Gromadził również bogatą dokumentację fotograficzną i rysunkową dokonanych robót. Zbierał także fragmenty ocalałych detali architektonicznych, rzeźbiarskich i ceramicznych. Zbiory te uległy zniszczeniu podczas wojny<ref name="Żukow"/>. Prowadził także działalność architektoniczną - zaprojektował m.in. [[Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie\|gmach Muzeum Czartoryskich w Krakowie]]. Wspólnie z [[Władysław Marconi\|Władysławem Marconim]] zaprojektował również [[~~Zespół pałacowo-parkowy w Borkowicach\|~~zespół pałacowo-parkowy w Borkowicach]]. W katedrze na Wawelu znajduje się zaprojektowana przez niego krata w kaplicy Czartoryskich. Był także autorem projektu rekonstrukcji [[Zamek Tenczyn\|zamku Tenczyn]] i wspólnie z T. Stryjeńskim kierował budową gmachu Powiatowej Kasy Oszczędności przy [[Ulica Pijarska w Krakowie\|ul. Pijarskiej]]<ref name="Żukow"/>. == Bibliografia == * ''Encyklopedia Krakowa'', Warszawa–Kraków 2000, s. 283 * Piotr M. Stępień, ''Hendel Zygmunt'', [w:] ''Polski słownik biograficzny konserwatorów zabytków'', red. Henryk Kondziela, Hanna Krzyżanowska, z. 2, Poznań, Wydaw. Poznańskie 2006, ISBN 83-7177-416-8 Linia 20: [[Kategoria:Pochowani na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie]] [[Kategoria:Urodzeni w 1862]] [[Kategoria:Ludzie urodzeni w Krakowie]] [[Kategoria:Zmarli w 1929]] [[Kategoria:Wykładowcy Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie]]

Zygmunt Hendel: Różnice pomiędzy wersjami