Intelligenzaktion: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
źródła/przypisy, drobne merytoryczne
Monument przeniosłem na koniec art. (z oczywistych powodów), poza tym Plan Wschodni do Genezy planu itp. , usunąłem powtórzenia
Linia 4:
[[Plik:Piaśnica execution.jpg|thumb|[[Zbrodnia w Piaśnicy]] przeprowadzana przez ''[[Volksdeutscher Selbstschutz]]'']]
[[Plik:Sonderfahndungsbuch Polen.jpg|thumb|[[Sonderfahndungsbuch Polen]] – „Specjalna księga Polaków ściganych listem gończym” – lista nazwisk Polaków przeznaczonych do eliminacji przygotowana przez SS.]]
'''Intelligenzaktion''' (pol. akcja „Inteligencja”) zwana także ''Flurbereiningung'' („Akcja Oczyszczenia Gruntu”) lub ''Direkteaktion'' (pol. „akcja bezpośrednia”) – kryptonim akcji fizycznej likwidacji polskiej [[Inteligencja (społeczeństwo)|inteligencji]] oraz polskich warstw kierowniczych na terenie okupowanej Polski przeprowadzonej od września 1939 do kwietnia 1940 roku. Akcja była częścią wielkiego [[Generalny Plan Wschodni|Generalnego Planu Wschodniego]]. W sumie, w różnychtrakcie regionach Polski do 1940 rokuktórej rozstrzelano około 50 tys. przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, nauczycieli, księży, działaczy społecznych i politycznych oraz emerytowanych wojskowych. Kolejnych 50 tys. deportowano do [[Obozy niemieckie 1933-1945|obozów koncentracyjnych]], gdzie przeżył tylko znikomy procent{{r|Maria Wardzyńska Był rok}}. Egzekucje wykonywano od września 1939 do kwietnia 1940 roku w różnych regionach Polski.
Monument w [[Lućmierz-Las|lasach lućmierskich]] upamiętniający ofiary Intelligenzaktion Litzmannstadt]]
'''Intelligenzaktion''' (pol. akcja „Inteligencja”) zwana także ''Flurbereiningung'' („Akcja Oczyszczenia Gruntu”) lub ''Direkteaktion'' (pol. „akcja bezpośrednia”) – kryptonim akcji fizycznej likwidacji polskiej [[Inteligencja (społeczeństwo)|inteligencji]] oraz polskich warstw kierowniczych na terenie okupowanej Polski przeprowadzonej od września 1939 do kwietnia 1940 roku. Akcja była częścią wielkiego [[Generalny Plan Wschodni|Generalnego Planu Wschodniego]]. W sumie w różnych regionach Polski do 1940 roku rozstrzelano około 50 tys. przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, nauczycieli, księży, działaczy społecznych i politycznych oraz emerytowanych wojskowych. Kolejnych 50 tys. deportowano do [[Obozy niemieckie 1933-1945|obozów koncentracyjnych]], gdzie przeżył tylko znikomy procent{{r|Maria Wardzyńska Był rok}}.
 
== Geneza planu ==
::: ''„Tylko naród, którego warstwy kierownicze zostaną zniszczone, da się zepchnąć do roli niewolników”'' [[Adolf Hitler]], 1939{{r|Człowiek człowiekowi Niszczenie}}
 
Intelligenzaktion był jedynie małą częścią wielkiego planu [[germanizacja|germanizacyjnego]] przygotowanego m.in. dla terenów okupowanej Polski zwanego przez Niemców „Generalplan Ost” ([[Generalny Plan Wschodni]]). Żeby w łatwiejszy sposób przejąć kontrolę nad podbitym terytorium oraz osłabić lub całkowicie ustrzec się w przyszłości przed ewentualną działalnością konspiracyjną opracowano plan zniszczenia i eksterminacji polskiej warstwy przywódczej, inteligencji, elity kulturalnej, politycznej, religijnej oraz warstwy posiadaczy i kapitalistów polskich. Dla Polski nie przewidywano w niemieckich planach żadnej formy ustanowienia protektoratu lub rządu satelickiego wobec III Rzeszy złożonego z Polaków, a jedynie niemiecki zarząd. Potwierdzenie tego znajduje się w protokole pierwszej narady szefów głównych urzędów policyjnych i dowódców operacyjnych z dnia 7.09.1939 roku, które odbyło się w [[Berlin]]ie. ''„Dla Polski nie jest przewidziany żaden rząd protektoratu, lecz całkowicie niemiecki zarząd(...) Przywódcza warstwa ludności w Polsce powinna zostać w takim stopniu, jak to jest możliwe, unieszkodliwiona”{{r|Człowiek człowiekowi Niszczenie}}.'' W ten sposób cała wyższa warstwa społeczeństwa polskiego stała się zbędna dla nazistów i postanowili się jej pozbyć. Najbardziej wprost określił to [[Martin Bormann]] w swoich tajnych notatkach ze spotkania z Hitlerem, które odbyło się w 1940 roku z udziałem gubernatora [[Hans Frank|Hansa Franka]]:
 
::: ''„...Generalne Gubernatorstwo jest naszym rezerwuarem siły roboczej do prostych prac (cegielnie, budowa dróg, itd., itp.) (...) Należy bezwarunkowo zwrócić uwagę na to, że nie może być żadnych „polskich panów”; gdzie są tacy polscy panowie, mają być oni, choćby nie wiem jak twardo to zabrzmiało, zabici(...) Führer musi podkreślić jeszcze raz, że dla Polaków może być tylko jeden pan i jest nim Niemiec, dwóch panów obok siebie nie może być i nie ma na to zgody, dlatego wszyscy przedstawiciele polskiej inteligencji mają zostać zabici. To brzmi twardo, ale takie jest prawo życia.”'' [[Martin Bormann]], 2.10.1940{{r|Człowiek człowiekowi Niszczenie}}
Linia 34 ⟶ 33:
* '''[[Sonderaktion Lublin]]''' – akcja specjalna, wymordowano 2000 osób, w tym wielu [[Duchowieństwo|duchownych]].
* '''[[Sonderaktion Bürgerbräukeller]]''' – listopad 1939, akcja specjalna masowych aresztowań polskiej inteligencji w całym kraju, zatrzymano kilkaset osób.
 
Monument wW [[Lućmierz-Las|lasach lućmierskich]] istnieje monument upamiętniający ofiary Intelligenzaktion Litzmannstadt]].
 
== Zobacz też ==