Leonard Zub-Zdanowicz: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m dodanie daty do szablonu fakt na podstawie http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Leonard%20Zub-Zdanowicz&diff=prev&oldid=38960244
Linia 38:
 
== Udział w walkach przeciwko Niemcom w Norwegii i Francji oraz pobyt w Anglii ==
[[Plik:Dekoracja cichociemnych.jpg|thumb|upright=1.4|Gen. [[Władysław Sikorski]] w ośrodku szkoleniowym cichociemnych w [[Audley End (Essex)|Audley End]] dekoruje ppor. [[Michał Fijałka|Michała Fijałkę]] Orderem Virtuti Militari. W pierwszym szeregu stoją od lewej po cywilnemu: ppor. Jan Woźniak, por. [[Bolesław Kontrym]], por. [[Tadeusz Gaworski]], por. [[Hieronim Łagoda]], za nim ppor. [[Władysław Kochański (oficer AK)|Władysław Kochański]], por. Leonard Zub-Zdanowicz, por. [[Stanisław Winter]] (28 sierpnia 1942).]]
W połowie grudnia 1939 ppor. L. Zub-Zdanowicz opuścił [[Polska|Polskę]] i poprzez [[Węgry]] (gdzie został na pewien czas aresztowany i internowany), [[Jugosławia|Jugosławię]] oraz prawdopodobnie [[Włochy]] dotarł 27 stycznia 1940 do [[Francja|Francji]], gdzie przyłączył się do odradzającej się Armii Polskiej. Pod koniec lutego 1940 roku wstąpił jako ochotnik do [[Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich|Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich]] pod dowództwem gen. bryg. [[Zygmunt Bohusz-Szyszko|Zygmunta Bohusza-Szyszko]], w której zorganizował 15 Pluton Żandarmerii Polowej. Od 24 kwietnia do 14 czerwca 1940 walczył w [[Norwegia|Norwegii]] pod [[Narwik|Narvikiem]], a następnie we Francji (w okolicach [[Rennes]]) w składzie I półbrygady płk. [[Benedykt Chlusewicz|Benedykta Chlusewicza]]. Z tą jednostką został ewakuowany pod koniec czerwca 1940 do [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]. Stacjonował w [[Szkocja|Szkocji]] w 3 Brygadzie Kadrowej Strzelców gen. bryg. [[Władysław Langner|Władysława Langnera]] jako dowódca 2 Plutonu Żandarmerii Polowej. Na początku 1941 został przeniesiony do 7 Brygady Kadrowej Strzelców, a potem do oddziału rozpoznawczego 8 Brygady Kadrowej Strzelców. W końcu kwietniu 1941 został awansowany do stopnia porucznika ze starszeństwem od 20 marca tego roku. Ostatecznie trafił na początku lata 1941 do [[1 Samodzielna Brygada Spadochronowa|1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej]] pod dowództwem gen. bryg. [[Stanisław Sosabowski|Stanisława Sosabowskiego]]. Przeszedł w niej regulaminowe szkolenie spadochronowe. Wkrótce zgłosił się na ochotnika, żeby zostać wysłanym do Polski jako "cichociemny". Po serii różnych szkoleń został zaprzysiężony 7 kwietnia 1942 jako żołnierz konspiracji. W nocy z 1 na 2 września 1942 został zrzucony do okupowanego kraju w ramach operacji "Smallpox" (ekipa 11). W składzie tej grupy "cichociemnych" byli także: por. [[Bolesław Kontrym]] ps. "Żmudzin", "Baca", por. [[Mieczysław Hugo Eckhardt]] ps. "Bocian", ppor. [[Hieronim Łagoda]] ps. "Lak", [[Michał Fijałka]] ps. "Kawa" oraz [[Wacław Kopisto]] ps. "Kra".
 
== Przybycie do kraju jako "cichociemny" i działalność w AK ==
Podczas lądowania na placówkę odbiorczą "Rogi", położoną w okolicach [[Grójec|Grójca]], rtm. L. Zub-Zdanowicz złamał nogę i przez 2 tygodnie ukrywał się w kryjówce w [[Zalesie Dolne|Zalesiu Dolnym]], znalezionej przez komendanta placówki AK w [[Prażmów (województwo mazowieckie)|Prażmowie]], a które należało do członków NSZ. 17 września 1942 został przewieziony potajemnie do [[Warszawa|Warszawy]], gdzie – po tygodniowym pobycie w szpitalu Ducha Świętego – został zaangażowany w październiku 1942 do biernej pracy konspiracyjnej w ramach III Odcinka ([[Polesie]]) organizacji dywersyjno-sabotażowej AK pod nazwą [[Wachlarz (organizacja zbrojna)|Wachlarz]]. Z powodu chorej nogi jego rola sprowadzała się tylko do użyczania swojej kryjówki na odprawy i jako skrzynki kontaktowej. Jego bezpośrednim przełożonym został kpt. [[Bolesław Kontrym]]. Po rozbiciu Wachlarza na początku 1943 przez [[gestapo]] zdrowy już Zdanowicz złożył wniosek o przydział do oddziału leśnego, ale KG AK odmówiła. 26 lutego tego roku został on na papierze przekazany pod komendę szefa Okręgu [[Brześć]] AK ppłk. [[Stanisław Dobrski|Stanisława Dobrskiego]] ps. "Żuk". Wciąż jednak pozostawał bez konkretnych zadań<ref name=NSZZPDW54-67>{{cytuj książkę | autor = [[Marek Jan Chodakiewicz]] | tytuł = Narodowe Siły Zbrojne. "Ząb" przeciw dwu wrogom | wydanie = II | miejsce = Warszawa | data = 2005 | strony = 54-67 | isbn = 83-911097-1-2}}</ref>.
 
== Przejście i walki w ramach NSZ ==
Linia 49:
W lipcu 1943 otrzymał awans na stopień rotmistrza (kapitana) NSZ. W tym czasie napisał meldunek o przejściu do NSZ i przekazał go kpt. B. Kontrymowi. 5 lipca dotarł on do oddziału partyzanckiego – tzw. "Aleksandrówki", dowodzonego przez ppor./kpt. NSZ [[Henryk Figuro-Podhorski|Henryka Figuro-Podhorskiego]] ps. "Step", który działał w rejonie Lasów Janowskich. Rtm./kpt. NSZ L. Zub-Zdanowicz jako kierownik AS współpracował z następującymi oddziałami NSZ: "Stepa", "Jacka", "Cichego", "Znicza" i "Dymszy". Spośród lokalnych oddziałów AK współdziałał z kpt. Tadeuszem Wingertem ps. "Warta", kpt. Tadeuszem Stumberk-Rychterem ps. "Żegota" i por. Stanisławem Łokuciewskim ps. "Mały".
 
Walczył on wówczas z polskimi (GL, później AL) i radzieckimi partyzantami. 9 sierpnia doszło do otoczenia i rozstrzelania oddziału [[Gwardia Ludowa|GL]] im. [[Jan Kiliński|Jana Kilińskiego]] Stefana Skrzypka ps. "Słowik", które to wydarzenie przeszło do historii jako "[[Mord pod Borowem|mord pod Borowem]]". W wyniku pacyfikacji oddziału zginęło 26 gwardzistów i 4 mieszkańców okolicznych wsi. Do najgłośniejszych akcji zbrojnych przeciwko Niemcom należała wspólna akcja z AK 24 września 1943, podczas której całkowicie rozbito oddziały żandarmerii niemieckiej pod Ujściem, co umożliwiło rozbicie więzienia w [[Biłgoraj]]u przez oddział AK kpt. T. Sztumberk-Rychtera ps. "Żegota". W tym czasie pod komendą rtm./kpt. NSZ L. Zub-Zdanowicza walczyło ok. 120 ludzi, osiągając na początku listopada tego roku liczbę 300-400 partyzantów. Jesienią 1943 z miejscowych oddziałów NSZ został utworzony 1 Pułk Legii Nadwiślańskiej Ziemi Lubelskiej. 16 listopada rtm./kpt. NSZ L. Zub-Zdanowicz zameldował mjr. [[Zygmunt Broniewski|Zygmuntowi Broniewskiemu]], komendantowi Okręgu III Lubelskiego NSZ, o osiągnięciu gotowości bojowej przez pułk. W tym okresie wzmogły się walki w Lubelskiem między organizacjami niepodległościowymi (AK, NSZ) a partyzantką komunistyczną reprezentowaną przez [[Armia Ludowa|AL]]. Ich rezultatem było m.in. największe na tym terenie starcie 22 kwietnia 1944 pod Marynopolem między oddziałami NSZ "Znicza" i "Cichego" dowodzonymi przez rtm./kpt. NSZ L. Zub-Zdanowicza i oddziałami AL. "Cienia", "Zbyszka" i "Przepiórki". W marcu 1944, po podpisaniu umowy scaleniowej między NSZ i AK, wykonał rozkaz dowódcy Okręgu III Lubelskiego NSZ i zameldował się u komendanta Okręgu Lublin AK płk. [[Kazimierz Tumidajski|Kazimierza Tumidajskiego]] ps. "Marcin", oddając swoje siły do jego dyspozycji. W tym czasie współdziałał m.in. z oddziałem por. [[Hieronim Dekutowski|Hieronima Dekutowskiego]] ps. "Zapora". Wobec zarządzenia koncentracji oddziałów NSZ w Kieleckiem zdecydował się tam udać, wobec czego faktycznie przeszedł pod zwierzchnictwo samodzielnego NSZ. Pod koniec marca 1944 oddziały "Stepa" i "Dymszy" wraz z mjr. NSZ L. Zub-Zdanowiczem odeszły ze składu 1 Pułku Legii Nadwiślanskiej Ziemi Lubelskiej i przeszły za [[Wisła|Wisłę]], wchodząc później w skład [[Brygada Świętokrzyska|Brygady Świętokrzyskiej]] NSZ.
 
== Służba w Brygadzie Świętokrzyskiej NSZ ==