Człekokształtne: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
usuwam fragment oparty nie na biologicznym źródle a na książce politologa. Przypadkowy wybór naczelnych, wybiórcze argumenty wyrwane z kontekstu, pawian jako naczelny |
Natalia Zamora |
||
Linia 19:
|commons = Category:Hominoidea
}}
'''Człekokształtne''' (Hominoidea) – [[rodzina (biologia)|nadrodzina]] [[naczelne|naczelnych]], w której skład wchodzą [[człowiekowate]] (hominidy)<ref name="BRIT">{{Cytuj książkę | rozdział = Primates | tytuł = Encyclopaedia Britannica | tom = 18 | strony = 490C}}</ref> oraz [[gibonowate]].▼
▲== ''
Według obecnych przypuszczeń ostatni wspólny przodek tej grupy żył 15-20 mln lat temu, kiedy to linia ewolucyjna prowadząca do gibonowatych oddzieliły się od linii człowiekowatych<ref name="dawkins-tale">Dawkins R. (2004) ''The Ancestor's Tale''.</ref>.▼
▲== '''''Według obecnych przypuszczeń ostatni wspólny przodek tej grupy żył 15-20 mln lat temu, kiedy to linia ewolucyjna prowadząca do gibonowatych oddzieliły się od linii człowiekowatych<ref name="dawkins-tale">Dawkins R. (2004) ''The Ancestor's Tale''.</ref>.''''' ==
== Systematyka ==▼
Zgodnie ze współczesną klasyfikacją, do tej grupy należą dwie [[Rodzina (biologia)|rodziny]]:▼
▲=== '''''<u>Zgodnie ze współczesną klasyfikacją, do tej grupy należą dwie [[Rodzina (biologia)|rodziny]]:</u>''''' ===
* rodzina [[Gibonowate|gibonów]] (Hylobatidae) składająca się z czterech rodzajów i 14 gatunków,
* rodzina [[Człowiekowate|człowiekowatych]] (Hominidae), w skład której zalicza się [[goryl]]e, [[orangutan]]y, [[szympans]]y i [[Homo|ludzi]]<ref name="MSW3">{{cytuj książkę | autor = C. Groves | inni = D. E. Wilson, & Reeder, D. M. (red.) |tytuł = Mammal Species of the World | strony= 178–184}}</ref>.
=== '''''<u>Oprócz tych dwóch rodzin, do człekokształtnych zalicza się następujące wymarłe rodziny:</u>''''' ===
* [[propliopiteki]] (†Propliopithecidae)
* [[pliopiteki]] (†Pliopithecidae)
Linia 33 ⟶ 36:
* [[oreopiteki]] (†Oreopithecidae)
=== '''''<u>Spośród najwcześniejszych człekokształtnych warto wymienić rodzaje:</u>''''' ''[[propliopitek|Propliopithecus]]'', ''[[egiptopitek|Aegyptopithecus]]'', ''[[oligopitek|Oligopithecus]]'', ''[[Pliopitek|Pliopithecus]]'', ''[[prokonsul (małpa)|Proconsul]]'', ''[[ramapitek|Ramapithecus]]'', ''[[Kenyapithecus]]'', ''[[driopitek|Dryopithecus]]''. ===
==== Małpy człekokształtne różnią się od innych gatunków naczelnych brakiem ogona, większą długością kończyn przednich w porównaniu do tylnych oraz bardzo ruchliwymi dłońmi i ramionami. Jest dla nich charakterystyczny także duży, o złożonej strukturze mózg. Czaszka małpy człekokształtnej ma wydatne wały nadoczodołowe<ref>{{cytuj książkę | inni = Czesław Jura, Jacek Godula (redaktorzy) | tytuł = Biologia | wydanie = VII (przekład) | strony = 411 | wydawca = MULTICO Oficyna Wydawnicza | miejsce = Warszawa | rok=2007|isbn=978-83-7073-412-1}}</ref>. Oprócz ludzi, wszystkie inne rodzaje z nadrodziny człekokształtnych mają jedynie częściową umiejętność stania na dwóch nogach, budowa poszczególnych kości kręgosłupa sprawia, że nie jest to ich normalna postawa. ====
{{Zobacz też|dwunożność}}
Gatunki żyjące częściowo na ziemi, jak szympansy, lub całkowicie na ziemi, jak goryle, także ze względu na długość kończyn górnych chodzą zwykle na czterech kończynach, opierając się na kostkach zgiętych palców<ref name="BRIT"/>.▼
▲==== Gatunki żyjące częściowo na ziemi, jak szympansy, lub całkowicie na ziemi, jak goryle, także ze względu na długość kończyn górnych chodzą zwykle na czterech kończynach, opierając się na kostkach zgiętych palców<ref name="BRIT" />. ====
== Matka i dzieci ==▼
U małp człekokształtnych dzieci rodzą się całkowicie bezradne, potrzebna jest im długa opieka. Okres ten może trwać miesiące, a nawet kilka lat. Nawet jeśli młode będą w stanie zadbać o siebie same, pozostają w bliskim kontakcie z matką. W ciągu kilku lat, w zależności od gatunku, młode naczelne nie tylko znajdują się pod opieką matki, ale także przechodzą u niej kurs nauki życia.▼
▲==== U małp człekokształtnych dzieci rodzą się całkowicie bezradne, potrzebna jest im długa opieka. Okres ten może trwać miesiące, a nawet kilka lat. Nawet jeśli młode będą w stanie zadbać o siebie same, pozostają w bliskim kontakcie z matką. W ciągu kilku lat, w zależności od gatunku, młode naczelne nie tylko znajdują się pod opieką matki, ale także przechodzą u niej kurs nauki życia. ====
{{Przypisy}}
| |||