Wersja z 02:02, 29 mar 2014 edytuj Ketu (dyskusja \| edycje) 382 edycje drobne redakcyjne ← poprzednia edycja		Wersja z 14:19, 18 kwi 2014 edytuj anuluj edycję Ałiku (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 17 266 edycji uzup. następna edycja →
Linia 1: {{Inne znaczenia\|postaci mitologicznej\|[[Atalanta (ujednoznacznienie)\|inne znaczenia tego słowa]]}} [[Plik:Guido_Reni_-_Atalanta_e_Ippomene_(Napoli).jpg\|thumb\|200px\|''Atalanta i Hippomenes'', [[Guido Reni]]]]▼ [[Plik:Atalante 1 Lepautre Louvre MR 1804.jpg\|mały\|Atalanta dłuta Piere'a Lepautre'a]] '''Atalanta''' ([[język grecki\|gr.]] {{grc\|Ἀταλάντη}} Atalántē) – w [[mitologia grecka\|mitologii greckiej]] piękna uczestniczka [[Dzik kalidoński\|łowów kalidońskich]], której [[Meleager]] przyznał głowę dzika. Bywa nazywana '''Dziewicą [[sitowie\|Sitowia]]''' (lub [[Sit (roślina)\|Situ]]), ponieważ jako łowczyni tworzyła strzały z sitowia lub z [[trzcina\|trzciny]] (zobacz też: [[Syrinks (mitologia)\|Syrinks]] – [[hamadriady\|hamadriada]] zamieniona w trzcinę). == Pochodzenie == ~~Atalanta jest córką (według trzech wersji):~~ Atalanta pojawia się zarówno w mitach [[Arkadia (kraina historyczna)\|arkadyjskich]] jak i [[Beocja\|beockich]]. W zależności też od tradycji jest przedstawiana jako: * [[Jasus]]a (króla Tegaea lub króla Maenalus) i [[Klimene (okeanida)\|Klimeny]] (wersja z [[Arkadia (kraina historyczna)\|Arkadii]]), * córka [[Iasos (syn Likurga)\|Iasosa]], syna króla [[Tegea\|Tegei]] [[Likurg (syn Aleosa)\|Likurga]] i [[Klimene (córka Minyasa)\|Klimeny]], córki orchomeńskiego [[Minyas]]a (wersja arkadyjska); * córka [[Schojneus]]a, jednego z synów Atamasa i [[Temisto (mitologia)\|Temisto]] (wersja z [[~~Beocja~~Hezjod\|~~Beocji~~Hezjoda]] - beocka),; * [[Maenalus]]a i nieznanej matki. * a u Eurypidesa jako córka [[Majnalos (syn Likaona)\|Majnalosa]]{{odn\|Grimal\|1987\|s=46}}. Według arkadyjskiego mitu Iasos ojciec Atalanty chciał mieć tylko synów, rozczarowany narodzeniem się dziewczynki, porzucił ją więc na [[Góra Partenion\|górze Partenion]]. Niemowlę wykarmiła niedźwiedzica, zesłana przez boginię [[Artemida\|Artemidę]]. Znaleźli ją potem myśliwi, którzy ją przygarnęli i wychowali. Po dojściu do pełnoletności Atalanta, wzorem swej ulubionej bogini, wędrowała po lasach, polując. Pewnego razu w Kifanta, omdlewając z pragnienia, wezwawszy Artemidę, uderzyła ostrzem dzidy w skałę i natychmiast wypłynęła z niej woda{{odn\|Grimal\|1987\|s=46}}{{odn\|Graves\|1974\|s=249}}. Atalanta była królewną. Lecz król chciał tylko męskich potomków, więc porzucił dziewczynkę. Nad królewną Atalantą ulitowała się [[Artemida]], córka [[Zeus]]a i [[Leto (mitologia)\|Leto]] (Latony). Zesłała niedźwiedzicę, która wykarmiła królewnę. Królewna przyrzekła sobie, że zachowa do końca życia dziewictwo, tak jak jej ulubione bóstwo Artemida. == Łowy kalidońskie == Niechętna małżeństwu, Atalanta kandydatom do swej ręki stawiała warunek, aby zwyciężyli ją w biegu. Atalantę zwyciężył [[Hippomenes]] (w micie arkadyjskim – [[Melanion]]). Atalanta dała mu się wyprzedzić, gdyż zbierała rzucone złote jabłka, które otrzymał od [[Afrodyta\|Afrodyty]]. Małżonkowie narazili się bogini [[Demeter]] i zostali przemienieni w parę lwów. [[Plik:Giulio Romano - Meleager et Atalanta.jpg\|mały\|Meleager i Atalanta. [[Giulio Romano]]]] Kiedy król Kalidonu w [[Etolia\|Etolii]] [[Ojneus]] zapomniał złożyć ofiary Artemidzie, zagniewana bogini zesłała na jego królestwo olbrzymiego dzika, by pustoszył jego ziemie. Król rozesłał heroldów zapraszając najdzielniejszych wojowników na polowanie na dzika i obiecując skórę zwierzęcia temu, kto go zabije. Wraz ze swymi stryjami [[Ankajos]]em i [[Cefeusz (syn Aleosa)\|Cefeuszem]] przybyła też do Kalidonu Atalanta. Stryjowie nie chcieli się początkowo zgodzić, by ich bratanica wzięła udział w polowaniu, syn królewski, Meleager ogłosił jednak w imieniu króla, że jeśli nie zmienią zdania, odwoła w ogóle polowanie. Meleager, chociaż był już wówczas żonaty z Kleopatrą, córką Idasa, zakochał się nagle w Atlancie i starał się jej przypodobać. Jego wujowie, słysząc jak wzdycha: ''Jakże szczęśliwy będzie ten, którego ona poślubi'', poczuli antypatię do dziewczyny. Podobno sama Artemida postarała się o to, by wśród myśliwych pojawiły się niesnaski{{odn\|Graves\|1974\|s=249}}. Pierwszą krew przelała podczas łowów właśnie Atlanta. Uzbrojona w łuk i strzały, zajęła miejsce na lewym skrzydle tyraliery myśliwych. Kiedy nieco się od nich oddaliła zaatakowały ją dwa centaury, Hylajos i Rajakos, pragnąc ją zgwałcić po kolei. Gdy biegły ku niej, Atalanta zastrzeliła je z łuku. Po tym wydarzeniu polowała już jednak u boku Meleagra{{odn\|Graves\|1974\|s=249}}. Dzik wypłoszony ze strumienia zabił dwóch myśliwych, przewrócił trzeciego, a młodego Nestora zapędził na drzewo. Oszczepy wyrzucone przez Jazona i kilku innych myśliwych chybiły celu. W pewnym momencie walczący wspólnie z Peleusem, Telamon potknął się i gdy przyjaciel pomagał mu wstać, zaatakował ich dzik. Strzała z łuku wypuszczona przez Atalantę, zmusiła go jednak do ucieczki{{odn\|Graves\|1974\|s=249}}. Wkrótce potem dzik stratował Ankajosa, Peleus w zamieszaniu zabił Eurytiona, wreszcie Meleager przebił wyrzuconą dzidą prawy bok dzika, a gdy zwierzę zaczęło kręcić się w kółko próbując wyrwać oszczep, dobił go drugą dzidą. Zdjąwszy skórę z dzika Meleager ofiarował ją Atalancie twierdząc, że słusznie się jej ona należy, skoro to ona pierwsza zadała zwierzęciu ranę i gdyby inni jej nie przeszkodzili, niechybnie by go zabiła. Czyn ten wzburzył wujów Meleagra, który doprowadził do rodowej waśni, śmierci dwóch wujów z ręki zakochanego w Atalancie Meleagra, a wreszcie do śmierci samego Meleagra{{odn\|Graves\|1974\|s=250}}. == Małżeństwo == ▲[[Plik:Guido_Reni_-_Atalanta_e_Ippomene_(Napoli).jpg\|thumb\|200px\|''Atalanta i Hippomenes'', [[Guido Reni]]]] Podobno po zwycięstwie Atalanty w łowach kalidońskich Iasos uznał w niej wreszcie swoją córkę i zapragnął ją wydać za mąż. Atalanta jednak nie chciała wyjść za mąż, bądź to z wierności Artemidzie, bądź to dlatego że usłyszała wyrocznię, że po ślubie zostanie przemieniona w zwierzę. Oświadczyła więc, że poślubi tylko tego mężczyznę, który pokona ją w biegu. Jeśli natomiast ona zwycięży w biegu, zabije zalotnika. Atalanta była bardzo lekka i biegała nadzwyczaj szybko. Na początku dawała się wyprzedzić konkurentowi, gdy go jednak następnie doganiała przebijała go włócznią trzymaną w ręku. Zdarzyło się pewnego dnia, że zakochał się w niej [[Melanion]], jej kuzyn. Melanion, świadom przewagi dziewczyny, postanowił użyć podstępu. Stawił się na start ze złotymi jabłkami, które otrzymał od Afrodyty z jej ogrodu na Cyprze albo z ogrodu Hesperyd. W czasie biegu, gdy Atalanta go doganiała, młodzieniec rzucał jej pod nogi jeden po drugim złote owoce. Atalanta, zaciekawiona lub zakochana w zalotniku i zbyt szczęśliwa, by nie chcieć dać się oszukać, zatrzymywała się by pozbierać owoce i w ten sposób Melanion zwyciężył i otrzymał obiecaną nagrodę{{odn\|Grimal\|1987\|s=46}}. Gdy jakiś czas później, małżonkowie podczas polowania weszli do świątyni [[Zeus]]a i tam oddawali się miłości, zgorszony świętokradztwem bóg zamienił oboje w lwy. Kara miała im uniemożliwić obcowanie ze sobą, w starożytności panowało bowiem przekonanie, że lwy nie mają ze sobą potomstwa, lecz łączą się z lampartami{{odn\|Grimal\|1987\|s=46}}. W innej wersji mitu mężem Atalanty został [[Hippomenes]], syn Megareusa i Meropy, a boginią która zamieniła małżonków w lwy była [[Kybele]], która w dodatku wprzęgła ich do swojego rydwanu{{odn\|Grimal\|1987\|s=146}}. {{commonscat\|Atalanta}} == Przypisy == {{Przypisy-lista\|l. kolumn=2\| }} == Bibliografia == * [http://www.mythindex.com/greek-mythology/A/Atalanta.html Atalanta]. W: ''Greek Mythology Names Index''. [dostęp 2011-01-23]. {{lang\|en}} * {{Cytuj książkę \|nazwisko= Graves \|imię=Robert \|autor link= Robert Graves \|tytuł= Mity greckie \|data=1974 \|wydawca=Państwowe Wydawnictwo Naukowe \|miejsce=Warszawa \|isbn=\|odn=tak}} * {{cytuj książkę\|nazwisko=Grimal\|imię=Pierre\|autor link=Pierre Grimal\|tytuł=Słownik mitologii greckiej i rzymskiej\|wydawca=[[Zakład Narodowy im. Ossolińskich]]\|miejsce=Wrocław\|data=1987\|strony=\|isbn=83-04-01069-0 \|odn=tak}} {{Argonauci}} [[Kategoria:Postaci mitologiczne związane z Arkadią]] [[Kategoria:Postaci mitologiczne związane z Beocją]] [[Kategoria:Aleadzi]] [[Kategoria:Argonauci]] [[Kategoria:Lew w mitologii greckiej]] [[Kategoria:Niedźwiedź w mitologii greckiej]] [[Kategoria:Jabłko w mitologii greckiej]]

Atalanta: Różnice pomiędzy wersjami