Sobór św. Izaaka: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne, int.
infobox, int.
Linia 1:
{{Koordynaty|59|56|03.44|N|30|18|24|E|umieść=na górze|zapis=kątowo}}
{{świątynia chrześcijańska infobox
[[Plik:Saint Isaac's Cathedral in SPB.jpeg|240px|right|thumb|<center>Widok ogólny soboru św. Izaaka]]
|kod języka = ru
|nazwa = Sobór św. Izaaka
|nazwa miejscowa = Исаакиевский собор
|funkcja świątyni = [[Sobór (świątynia)|sobór]]
|rejestr =
|nr rej. zabytku =
|data rejestracji =
|grafika = Saint Isaac's Cathedral in SPB.jpeg
|opis grafiki = Widok ogólny
|państwo = RUS
|miejscowość = [[Petersburg]]
|wyznanie = [[Prawosławie|prawosławne]]
|kościół = [[Rosyjski Kościół Prawosławny]]
|administratura typ = [[Eparchia]]
|administratura nazwa = [[Eparchia petersburska|petersburska]]
|tytuł świątyni =
|data nadania =
|nadający tytuł =
|dedykacja świątyni = [[Izaak Dalmatyński|św. Izaaka Dalmatyńskiego]]
|dzień wspomnienia =
|relikwie =
|cudowne wizerunki =
|data powołania =
|data dekretu =
|dekret wydał =
|data rozpoczęcia budowy = 1818
|data zakończenia budowy = 1858
|data konsekracji =
|data zamknięcia = po 1917
|aktualne przeznaczenie = czynna świątynia prawosławna
|data zniszczenia =
|zniszczona przez =
|data odbudowy =
|data reaktywacji = po 1991
|poprzednie wyznanie =
|fundator =
|plan świątyni =
|opis planu =
|styl =
|architekt = [[Auguste de Montferrand]]
|materiał budowlany = [[cegła]]
|powierzchnia =
|wysokość = 101,5
|długość = 111,2
|szerokość = 97,6
|liczba wiernych = 14 000
|liczba wież =
|wysokość wieży =
|liczba kopuł =
|średnica kopuły zew = 22
|wysokość kopuły zew =
|liczba ołtarzy = 3
|wezwania ołtarzy bocznych =
|liczba ikonostasów =
|liczba naw = 3
|szerokość nawy głównej =
|wysokość nawy głównej =
|szerokość nawy bocznej =
|wysokość nawy bocznej =
|szerokość transeptu =
|liczba głosów =
|liczba manuałów =
|typ dzwonnicy =
|nazwa dzwonu =
|commons = Category:Saint Isaac's Cathedral
|www =
}}
 
'''Sobór świętego Izaaka Dalmatyńskiego''' ([[język rosyjski|ros.]] ''Исаакиевский собор'') – największa [[prawosławie|prawosławna]] świątynia w [[Petersburg]]u oraz druga co do wielkości w [[Rosja|Rosji]] (zaraz po [[Cerkiew Chrystusa Zbawiciela|Soborze Chrystusa Zbawiciela]] w [[Moskwa|Moskwie]]), wybudowana z polecenia [[car]]a [[Aleksander I Romanow|Aleksandra I]]; mierzy 97,6 m szerokości, 111,2 m długości oraz 101,5 m wysokości; zwieńczona jest złoconymi kopułami (pokrytymi 100&nbsp;kg czystego złota), z których największa posiada promień ok. 11 m. Może pomieścić 14 tys. wiernych<ref name="www.cathedral.ru/isaac/arch">http://www.cathedral.ru/isaac/arch</ref><ref name="www.jezyk-rosyjski.com">[http://www.jezyk-rosyjski.com/Wyjazdy_na_wschod/Sankt_Petersburg/Sobor_sw._Izaaka.html Sobór św. Izaaka, jezyk-rosyjski.com]</ref>.
 
== Historia ==
[[Plik:St Isaacs cathedral royal doors.jpg|240px|right|thumb|<center>Wnętrze świątyni – [[carskie wrota]]]]
Sobór był budowany 40 lat (1818-1858). Budowla była wznoszona na podmokłym, niełatwym do tego typu inwestycji terenie, co wymagało postawienie konstrukcji na wbitych głęboko w ziemię, drewnianych palach. Koszt budowy oszacowano wówczas na ponad 20 mln rubli<ref name="www.petersburg.ovh.org/turystyka.html#sobor_izaaka">[http://www.petersburg.ovh.org/turystyka.html#sobor_izaaka Cerkwie Sankt Petersburga, Petersburg.ovh.org]</ref>. Od samego początku inwestycja napotykała szereg trudności. Największą przeszkodą było to, że świątynie nie stawiano od zera – z polecenia Aleksandra I musiano zachować już istniejące trzy poświęcone ołtarze oraz ściany starszej, lecz nieudanej świątyni autorstwa [[Antonio Rinaldi]]ego<ref name="Olga Małecka-Malcew">Olga Małecka-Malcew (pod redakcją), ''Petersburg'', seria wydawnicza Miasta Marzeń (Biblioteka Gazety Wyborczej)</ref>. Specjalnia komisja zaaprobowana przez cara wybrała na głównego architekta – [[Francuzi|Francuza]] [[Auguste de Montferrand]]a (1786-1858), który wcześniej pobierał nauki w pracowni nadwornego architekta cesarza [[Napoleon Bonaparte|Napoleona Bonaparte]], [[Charles Percier|Ch. Perciera]]. Z czasem okazało się, że wznoszona budowla nie spełnia oczekiwań. Car nakazał wówczas, powołanej w tym celu specjalnej komisji, korektę projektu przy jednoczesnym poszanowaniu, jeśli to możliwe, istniejących ścian i fundamentów. Ponadto zobowiązał komisję do zachowania głównych cech konstrukcyjnych zaplanowanych przez Montferranda. Poprawianiem projektu zajęli się - oprócz samego Montferranda (który został dopuszczony do prac) – [[Awram Mielnikow]], [[Wasyl Stasow]], A. Michajłow Starszy i inni. Ich nadrzędnym celem stało się zachowanie imponującej pod względem rozmiarów kopuły. W tym celu wzmocniono fundamenty i dodano cztery nowe słupy, na których miała się ona oprzeć. Efektem prac zespołu były nowinki architektoniczne: podwójne sklepienie soboru (konstrukcyjne i dekoracyjne) oraz składająca się z trzech części kopuła (jej wewnętrzna czasza ma kształt [[sfera|sfery]], środkowa – [[Stożek (bryła)|stożka]], a zewnętrzna – [[parabola (matematyka)|paraboli]]). Dzięki zastosowaniu wielu nowatorskich rozwiązań Sobór Świętego Izaaka jest trzecią pod względem wielkości świątynia kopułową [[Europa|Europy]] – wyprzedzają go jedynie [[Bazylika św. Piotra na Watykanie]] oraz [[Katedra św. Pawła w Londynie]]<ref name="Olga Małecka-Malcew" />. Według danych dostępnych w muzeum w soborze<ref name="www.cathedral.ru/isaac/arch">http://www.cathedral.ru/isaac/arch</ref> od tej świątyni większa jest również [[Katedra Santa Maria del Fiore]] we [[Florencja|Florencji]].
 
Po [[rewolucja październikowa|rewolucji październikowej]] budynek został porzucony, a następnie przekształcony w muzeum [[ateizm]]u. Usunięto charakterystyczną rzeźbę gołębicy, która została zastąpiona przez [[wahadło Foucaulta]] o długości 98 m. W czasie istnienia należało do największych na świecie (zostało zlikwidowane w latach 90. XX w.). Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] kopuła została pokryta szarą farbą, aby uniknąć przyciągania uwagi przez wrogie samoloty. Po upadku komunizmu, muzeum zostało zlikwidowane i zezwolono wiernym na udział w praktykach religijnych, jednakże tylko w lewej kaplicy. Nie praktykuje się nabożeństw w nawie głównej. Wyjątki stanowią specjalne okazje oraz święta, takie jak [[Boże Narodzenie]].