Fan Noli: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
m int.
Linia 20:
'''Theofan''' ('''Fan''') '''Stilian Noli''' (ur. 6 stycznia 1882 w [[Ibrik-Tepese]] we wschodniej [[Tracja|Tracji]], zm. 13 marca 1965 w [[Fort Lauderdale]]) – [[Albania|albański]] polityk, prawosławny biskup, działacz niepodległościowy, tłumacz, dziennikarz, kompozytor. Ukończył greckie gimnazjum. W 1906 przyjechał do [[Stany Zjednoczone|USA]], gdzie w 1912 ukończył studia na [[Harvard University|Uniwersytecie Harvarda]]. Studiował także w Konserwatorium w Nowej Anglii i na uniwersytecie [[Boston|bostońskim]].
 
Od 1906 działał w albańskiej diasporze w [[Boston]]ie. Tam też wydawał jedno z pierwszych pism albańskiego ruchu narodowego - ''Kombi'' (''Naród''). W 1908 został wyświęcony na pierwszego biskupa Albańskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego w Ameryce. W Bostonie zakładał jedną z najważniejszych organizacji kulturalnych Albańczyków w USA - Pan-Albańską Federację [[Vatra]]. Przyjechał do [[Albania|Albanii]] w 1920 jako przedstawiciel diaspory amerykańskiej w parlamencie albańskim. W latach 1920-1921 wielokrotnie występował na forum [[Liga Narodów|Ligi Narodów]] broniąc interesów albańskich. W 1924 dokonał zamachu stanu, w wyniku którego przejął na krótko władzę w kraju, tworząc tzw. rząd rewolucyjny. Obalił go [[Ahmed Zogu]], jego główny przeciwnik polityczny. Okres 1925-1930 Noli spędził głównie w [[Austria|Austrii]] i we [[Włochy|Włoszech]], tworząc największą wówczas organizację albańskiej emigracji politycznej, [[KONARE]]. W 1930 opuścił Europę powracając do [[Boston]]u. W 1945 odrzucił propozycję [[Enver Hodża|Envera Hodży]] objęcia stanowiska przewodniczącego parlamentu albańskiego. Od 1950 pochłaniał go spór z bp Markiem Lipą, skierowanym do USA przez patriarchę Konstantynopola z zadaniem przejęcia kontroli nad Albańskim Kościołem Prawosławnym i odsunięcia Nolego, uważanego za heretyka.
 
Działalność literacką rozpoczął w 1907 roku od dramatu „[[Żydzi|Izraelici]] i [[Filistyni]]” (''Israilitë e Filistinë''), pisał także poezję o tematyce biblijnej. Jego dziełem są tłumaczenia [[William Szekspir|Szekspira]], [[Henrik Ibsen|Ibsena]], [[Miguel de Cervantes|Cervantesa]] a także [[Edgar Allan Poe|Edgara Alana Poe]] na język albański. Komponował muzykę cerkiewną, a także rapsodię poświęconą [[Skanderbeg]]owi. Pochowany na cmentarzu Forest Hill w [[Boston]]ie.