Język irlandzki: Różnice pomiędzy wersjami

Z języka irlandzkiego wywodzi się [[język gaelicki szkocki]] oraz [[język shelta]].

 

Historia języka irlandzkiego sięga 2500 lat. Najstarsze zapisy zachowały się na grobowcach w [[pismo ogamiczne|piśmie ogamicznym]]. O [[język staroirlandzki|języku staroirlandzkim]] można mówić dopiero począwszy od [[VII wiek|VII]] wieku n.e. Był to język bogatej [[literatura irlandzka|literatury]], głównie [[poezja|poezji]] i [[epika|epiki]]. Język ten przetrwał do [[X wiek|X]] wieku, kiedy to na tyle różnił się już od języka mówionego niższych warstw społecznych, że poza tworzoną w ośrodkach monastycznych literaturą, był już praktycznie językiem martwym. Na bazie dialektów mówionych rozwinął się wówczas [[język średnioirlandzki]], istniejący aż do [[XIII wiek|XIII]] wieku.

 

Od 1 stycznia 2007 roku język irlandzki jest także jednym z [[Języki w Unii Europejskiej|23 oficjalnych języków]] [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]].

 

[[Plik:Sign-Irish-English-PS01.jpg|thumb|240px|Tablica informacyjna w języku irlandzkim (sprzed reformy) i angielskim.]]

[[Plik:Aire-leanai.jpg|thumb|240px|Współczesny znak drogowy "Uwaga dzieci".]]

19 grudnia 2006 rząd irlandzki przyjął 13-punktową strategię, która ma w ciągu 20 lat uczynić Irlandię krajem całkowicie dwujęzycznym.

 

Język irlandzki dzieli się obecnie na 3 podstawowe dialekty: munsterski (''Cúige Mumhan''), Connacht (''Cúige Chonnacht'') i ulsterski (''Cúige Uladh''). Występują między nimi znaczne różnice w [[Syntaktyka (językoznawstwo)|składni]], [[morfologia (językoznawstwo)|morfologii]] i [[Słownictwo|leksyce]]. Czwarty dialekt, leinsterski, wymarł na początku XX wieku.

 

W latach 50. [[XX wiek]]u opracowano standardową formę literacką irlandzkiego (''An Caighdeán Oifigiúil''), opartą głównie na dialekcie Connacht.

 

Zwrot "jak się masz":

* Dialekt ulsterski: ''Cad é mar atá tú?''

* Forma standardowa: ''Conas atá tú?''

 

* [[Alfabet irlandzki]]

* [[Język Yola]]

* [[Irlandzka Wikipedia]]

 

 

* Doyle Aidan i [[Edmund Gussmann|Gussmann Edmund]], ''An Ghaeilge. Podręcznik języka irlandzkiego'', Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1997

* Gołąb Zbigniew, Heinz Adam i Polański Kazimierz, ''Słownik terminologii językoznawczej'', Państwowe Wydawnictwa Naukowe, Warszawa 1970

 

* [http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32005R0920:PL:HTML Rozporządzenie Rady (WE) nr 920/2005 z dnia 13 czerwca 2005 r. zmieniające (inne akty normatywne) – w sprawie nadania statusu języka urzędowego językowi irlandzkiemu od dnia 1 stycznia 2007 r.] (Dz. Urz. UE L 156 z 18.06.2005, s. 3-4)