William Donovan: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m uproszczenie wywołania szablonu {{Kontrola autorytatywna}} |
poprawa linków do przek., WP:SK, drobne redakcyjne |
||
Linia 19:
|wojny i bitwy = [[I wojna światowa]],<br />[[II wojna światowa]]
|późniejsza praca = United States Attorney, [[Wall Street]]
|odznaczenia = {{order|MH}} {{order|DSCUSA|1}} [[Plik:Distinguished Service Medal ribbon.svg|40px|Distinguished Service Medal (trzykrotnie)]] {{order|PS}} [[Plik:USA National Security Medal Ribbon.png|40px|National Security Medal]] [[Plik:Mexican Border Service Medal ribbon.svg|40px|Mexican Border Service Medal]] [[Plik:World War I Victory Medal ribbon.svg |40px|World War I Victory Medal]] [[Plik:Army of Occupation of Germany ribbon.svg|40px|Army of Occupation of Germany Medal]] [[Plik:American Defense Service ribbon.svg|40px|American Defense Service Medal]] [[Plik:American Campaign Medal ribbon.svg|40px|American Campaign Medal]] [[Plik:Asiatic-Pacific Campaign ribbon.svg|40px|Asiatic-Pacific Campaign Medal]] [[Plik:European-African-Middle Eastern Campaign ribbon.svg|40px|European-African-Middle Eastern Campaign Medal]] [[Plik:World War II Victory Medal ribbon.svg|40px|World War II Victory Medal]] [[Plik:Army of Occupation ribbon.svg|40px|Army of Occupation Medal]] {{order|OL|WO}} {{order|CKW|1}} {{order|LH|K}} {{order|LH}} {{order|KWF|I}} {{order|OON|WO}} {{order|OŚO|KW}} {{order|OOP|KKG}} [[Plik:Order of the White Elephant - 1st Class (Thailand) ribbon.png|40px|Krzyż Wielki Orderu Białego Słonia (Tajlandia)]]
|commons = Category:William Joseph Donovan
}}
Linia 41:
=== II wojna światowa ===
W lipcu 1940 udał się z misją do [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]], oficjalnie w celu oceny brytyjskiego potencjału obronnego. Za wszelką cenę starał się storpedować tę wizytę przekonany o nieuchronnym zwycięstwie [[Niemcy|Niemiec]] [[ambasador]] [[Stany Zjednoczone|USA]] [[Joseph P. Kennedy, Sr.|Joseph P. Kennedy]]. Donovan spotkał się w [[Londyn]]ie z dyrektorem Wywiadu Marynarki Wojennej, kontradmirałem Johnem Godfreyem, szefem Tajnej Służby Wywiadowczej [[Secret Intelligence Service|MI6]], gen. mjr sir [[Stewart Menzies|Stewartem Menziesem]] oraz innymi wysokimi oficerami wywiadu brytyjskiego. Nie został jednak oficjalnie powiadomiony o powołaniu nowej brytyjskiej agencji prowadzącej wojnę sabotażową, Kierownictwie Operacji Specjalnych [[Special Operations Executive|SOE]]. Przyjęta z entuzjazmem przez brytyjskie koła oficjalna wizyta przekonała Donovana, że z pomocą USA Wielka Brytania zdoła odeprzeć napór niemiecki.
W końcu 1940 wraz z szefem operacji wywiadu brytyjskiego Williamem Stephensonem udał się w niebezpieczną, liczącą ponad 40 tysięcy kilometrów trasę po frontach wojny i głównych ośrodkach działalności szpiegowskiej na kontynencie europejskim i w [[Afryka|Afryce]]. Odwiedził Wielką Brytanię, [[Gibraltar]], [[Malta|Maltę]], [[Egipt]], [[Grecja|Grecję]], [[Jugosławia|Jugosławię]], [[Turcja|Turcję]], [[Portugalia|Potrugalię]] i Hiszpanię. ''Miał okazję ujrzeć'', jak to ujął jego biograf, Anthony Cave Brown – (...) ''niekończącą się procesję generałów, admiarłów, marszałków lotnictwa, szpiegów, polityków, szejków, księży, mułłów, książąt, pułkowników i królów''. Zabiegający o wciągnięcie Stanów Zjednoczonych do wojny [[Premierzy Wielkiej Brytanii|premier Wielkiej Brytanii]] [[Winston Churchill]] był nim zachwycony.
Linia 48:
{{CytatD|width=670px|''..Wiele przemawia za tym, że płk Donovan zmierza do powołania superagencji, kontrolującej cały wywiad, co mogło się okazać wysoce niekorzystne, o ile nie wręcz katastrofalne w skutkach.''}}
W tym samym czasie dyrektor Federalnego Biura Śledczego – [[Federal Bureau of Investigation|FBI]], [[John Edgar Hoover]], zabiegał o rozszerzenie zasięgu działań swojej Specjalnej Służby Wywiadowczej (Special Intelligence Service) na kraje obce, od [[Ameryka Łacińska|Ameryki Łacińskiej]] po Europę i [[Azja|Azję]]. Niechęć Milesa i Hoovera do Donovana była tym silniejsza, że obydwaj mieli innego jeszcze konkurenta [[Vincent Astor|Vincenta Astora]], którego prezydent mianował niedawno kontrolerem wywiadu [[United States Army|US Army]], i Biura Wywiadu Marynarki Wojennej ([[Office of Naval Intelligence]] – [[Office of Naval Intelligence|ONI]]) i FBI w okręgu nowojorskim, a którego według krążących pogłosek miał w najbliższym czasie zamiar postawić na czele nowej superagencji wywiadowczej. 10 czerwca, zachęcany usilnie przez sekretarza marynarki wojennej [[Frank Knox|Franka Knoxa]]. Donovan wystosował memoriał, w którym uzasadniał konieczność utworzenia tajnej służby. Agencją taka winien według niego kierować koordynator informacji strategicznych, mianowany przez prezydenta i odpowiedzialny bezpośrednio przed nim i nikim innym. Budżet agencji miał poochodzić z tajnego funduszu, kontrolowanego według uznania prezydenta. Donovan zgodził się, że nowa agencja nie powinna przejąć wewnątrzkrajowych kompetencji FBI, ani dublować obowiązków służb wywiadu US Army i [[United States Navy|US Navy]]. Miała za to koordynować, podporządkować i interpretować całość informacji pochodzących z wszelkiego rodzaju źródeł.
Brytyjczycy, którzy widzieli w Donovanie herolda sprawy czynnego poparcia ich wysiłku zbrojnego przez Stany Zjednoczone, podjęli, jak to później określano, „próbę przyśpieszenia sprawy”. Z misją do Waszyngtonu przyjechał ówczesny DNI ([[Director of Navy Intelligence]]) Godfrey, któremu towarzyszył kmdr por. [[Ian Fleming]]. Najbliższe dni spędzili upewniając prezydenta USA, że Stany Zjednoczone potrzebują agencji, na czele której powinien stanąć Donovan.
Linia 67:
Donovan występował jako oskarżyciel pomocniczy w kilku procesach przed [[Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze|Trybunałem Norymberskim]]. W latach 1949–1952 był członkiem [[Amerykański Komitet do Zbadania Zbrodni Katyńskiej|Amerykańskiego Komitetu do Zbadania Zbrodni Katyńskiej]]. W sierpniu 1953 został mianowany [[ambasador]]em USA w [[Tajlandia|Tajlandii]], wycofał się 18 miesięcy później ze względu na zły stan zdrowia.
Zmarł 8 lutego 1959 w sanatorium wojskowym w [[Waszyngton]]ie. Gdy ówczesny [[Prezydenci Stanów Zjednoczonych|prezydent USA]] [[Dwight Eisenhower]], dowiedział się o jego śmierci, krzyknął – ''Cóż to był za człowiek! Straciliśmy ostatniego bohatera!'' Został pochowany na [[
== Odznaczenia ==
* [[Medal Honoru (USA)|Medal Honoru]] ([[Stany Zjednoczone|USA]])
* [[Krzyż za Wybitną Służbę (USA)|Krzyż za Wybitną Służbę]] (''Distinguished Service Cross'', USA)
*
* [[Purple Heart|Purpurowe Serce]] – dwukrotnie (''Purple Hart'', USA)
* ''National Security Medal'' (USA)
Linia 88:
* [[Czechosłowacki Krzyż Walecznych 1939]] ([[Czechosłowacja]])
* [[Legia Honorowa|Komandor Legii Honorowej]] ([[Francja]])
* [[Legia Honorowa|Kawaler Legii Honorowej]] (Francja)
* [[Krzyż Wojenny (Francja)|Krzyż Wojenny 1914–1918]] z palmą i srebrną gwiazdą (''Croix de guerre'', Francja)
* [[Order Oranje-Nassau|Wielki Oficer Orderu Oranje-Nassau]] ([[Holandia]])
Linia 95:
* Krzyż Wielki Orderu Białego Słonia ([[Tajlandia]])
* [[Order Rycerski Świętego Sylwestra|Krzyż Wielki Orderu Rycerskiego Świętego Sylwestra]] (Watykan)
* [[Krzyż Laterański]] (''Crux Lateranum'', Watykan)
* [[Order Imperium Brytyjskiego|Rycerz Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego]] (''Knight Commander Order of the British Empire'', [[Wielka Brytania]])
* [[Order Korony Włoch|Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Korony Italii]] ([[Włochy]])
Linia 107:
== Bibliografia ==
* [http://www.history.army.mil/html/moh/worldwari.html ''Medal of Honor Recipients. World War I''], [[United States Army|Armia Stanów Zjednoczonych]] {{lang|en}} [dostęp 20 lipca 2011]
* [http://www.arlingtoncemetery.net/wjodonov.htm ''William Joseph Donovan Major General United States Army''], [[Cmentarz Narodowy w Arlington|Narodowy Cmentarz w Arlington]] {{lang|en}} [dostęp 20 lipca 2011]
* [http://library.lawschool.cornell.edu/WhatWeHave/SpecialCollections/Donovan/index.cfm ''Donovan Nuremberg Trials Collection''], Cornell University Law Library {{lang|en}} [dostęp 20 lipca 2011]
* [http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/2WWdonovanW.htm ''Biografia''], Spartacus Educational {{lang|en}} [dostęp 20 lipca 2011]
Linia 115:
{{DEFAULTSORT:Donovan, William}}
[[Kategoria:Amerykańscy generałowie]]
[[Kategoria:Funkcjonariusze służb specjalnych Stanów Zjednoczonych]]
| |||