|
'''Kultura darów''' (określana także jako ''społeczność darów'', ''wspólnota darów'', ''kultura prezentu'' lub - niepoprawnie - ''ekonomią darów'') – termin [[antropologia kulturowa|antropologiczny]], oznaczający [[społeczność]], w której [[status społeczny]] i relacje zależności między partycypującymiuczestnikami tworzone są w oparciu o bezinteresowną wymianę dóbr. Innymi słowy kultura darów to kultura, w której uczestniczącyuczestnicy przekazują dobra posiadające wartość na poczet kształtowania dobrobytu swojej [[społeczność|społeczności]].
Dary zwykło się traktować jako formę [[barter|wymiany]], charakterystyczną dla prymitywnych społeczeństw prymitywnych. Problematyką tą zajmowali się więc przede wszystkim [[antropologia kulturowa|antropologowieantropolodzy]]. Pionierem badań antropologicznych naw tym obszarze był [[Bronisław Malinowski (antropolog)|Bronisław Malinowski]], który w [[1922]] r. w pracy pt. ''[[Argonauci Zachodniego Pacyfiku]]'' opisał [[Kula (rytuał)|rytuał Kula]], będący przykładem kultury daru, odbywającej sięfunkcjonującej w obrębie archipelagu [[Wyspy Trobrianda|Wysp Triobriandzkich]]. W ostatnich dziesięcioleciach dar i wspólnoty darów stały się także przedmiotem zainteresowania [[ekonomia|ekonomii]].
Pierwsze formalne zapiski o funkcjonowaniu tego typu kultury zostały odnalezione wśróddotyczą społeczności [[Tubylczy Amerykanie|tubylczych Amerykanów]] na północno-zachodnim wybrzeżu [[Ocean Spokojny|Pacyfiku]] ([[Indianie Ameryki Północnej|indiańska]] ceremonia, zwana ''[[potlacz]]''). [[wódz|Przywódcy]] rozdawali tam duże ilości nietrwałych dóbr swoim podwładnym i następcom.
Idea ''kultury darów'' jest także ważnym czynnikiem w [[Chińska Republika Ludowa|chińskich]] więziach społecznych – Chińczycy wymieniają podarunki celem ich wzmocnienia.
TradycjaPrzykładem ''kultury darów'' jest tradycja [[badania naukowe|badań naukowych]] jest przykładem ''kultury darów''. [[Naukowiec]] tworzy dokumentację swoich badań i oddaje ją innym naukowcom, przy pomocy publikacji w pismach i wystąpień na konferencjach. Inni naukowcy swobodnie odnoszą się w swojej pracy do badań poprzedników. Im więcej razy prace jakiegoś naukowca są cytowane w wystąpieniachprzez innych, tym większy ma on [[prestiż]] i [[autorytet]] w oczach społeczności, co przekłada się na zwiększone prawdopodobieństwo otrzymania [[dotacja|dotacji]] na badania (tzw. [[grant]]ów) na badania i lepszego stanowiska. Poza tym wszyscy naukowcy korzystają naz zwiększającejpowiększającej się baziebazy wiedzy.
Tam, gdzie cennym dobrem jest [[informacja]], mamy do czynienia ze szczególną stosownością ''kultury darów'', np. w przypadku, gdy jakaś część informacji może być niezliczoną ilość razy kopiowana i przekazywana w zamian za nic.
Według [[Manuel Castells|Manuela Castellsa]] współcześnie kultura darów rozwija się współcześnie na nowo w [[społeczeństwo informacyjne|społeczeństwach informacyjnych]], m.in. dzięki [[Otwarte oprogramowanie|ruchowi na rzecz Wolnego Oprogramowania]].
Społeczność [[Wolne Oprogramowanie|wolnego oprogramowania]], mająca swoje korzenie w [[Społeczność hakerów|kulturze hakerów]], może być przykładem na ''informacyjnąinformacyjnej kulturękultury darów''. [[Programista|Programiści]] udostępniają swój [[kod źródłowy]] dla potrzeb [[społeczność|społeczności]], aby każdy mógł go modyfikować i ulepszać. Poszczególni programiści zyskują w ten sposób prestiż i poważanie, a cała [[społeczność]] czerpie korzyści z ulepszonego [[oprogramowanie|oprogramowania]].
[[Anarchizm komunistyczny|Anarchokomunizm]] także posługuje się taką kulturą, ponieważ nie istnieje w nim pojęcie [[pieniądz]]a czy [[rynek (ekonomia)|rynku]]. [[Produkt (marketing)|Produkty]] są oddawane i rozprowadzane bez przeszkód.
''Kultury darów'' mogą współistnieć z [[gospodarka planowa|gospodarką planową]], [[gospodarka rynkowa|gospodarkami rynkowymi]] oraz [[barter|gospodarkami barterowymi]].
Refleksja nad zwyczajem [[potlacz]]u i kulturą darów była przyczynkiem do przedstawienia "[[ogólnej teorii ekonomii]]" przez francuskiego pisarza i filozofa [[Georges Bataille|Georges'a Bataille'a]]. Pierwszy rozdział jego publikacji ''Część przeklęta'' przedstawia teorię ogólnej ekonomii - na poparcie. Bataille przytacza przykłady funkcjonowania takiej ekonomii: ofiary w społeczności [[Aztekowie|azteckiej]], instytucje [[zakon]]ne instytucje [[Buddyzm tybetański|lamaizmu]] ([[Tybet (region)|tybetańskiej]] odmiany [[buddyzm]]u), [[Plan Marshalla]] i wiele innych. DrugiW drugim i trzecitrzecim rozdział pracyrozdziale rozszerza swoją teorię ekonomii odpowiednio na [[Erotyka (seksualizm)|erotyzm]] i [[suwerenność]].
== Zobacz też ==
| 