Wikipedia

Kalendarium powstania warszawskiego – 1 sierpnia: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m WP:SK, lit.
wikizacja, , drobne redakcyjne, drobne redakcyjne
Linia 1:
{{Kalendarium powstania warszawskiego}}
=== [[1 sierpnia]], wtorek ===
[[Plik:Kedyw W-wa 1944.jpg|thumb|left|300px|[[Batalion Pięść|Batalion "Pięść"„Pięść”]]: Pluton [[Stanisław Jankowski|"Agaton"„Agaton”]] (także zwanym
oddziałem legalizacji "WDW„D-68"68”) na cmentarzu Ewangelickim na Woli dnia 1 VIII 1944 przed godziną "W"„W”. Z niemiecką flagą pozuje major [[Alfons Kotowski]] "Okoń"„Okoń” - dowódca [[Batalion Pięść|baonu "Pięść"„Pięść”]].]]
[[Plik:Warszawa-tablica na Kazimierzowskiej.jpg|thumb|left|200px|Przy ul. Kazimierzowskiej na Mokotowie]]
[[Plik:Rakowiecka 280 tablica.jpg|mały|lewo|[[ulica Rakowiecka w Warszawie|Ul. Rakowiecka 28]]]]
O 7:00 łączniczki alarmowe przejęły rozkaz [[pułkownik|płk.]] [[Antoni Chruściel|Chruściela]] (ps. "Monter"„Monter”) o wybuchu powstania. Zostały uruchomione mechanizmy [[mobilizacja|mobilizacyjne]]. W godzinach przedpołudniowych kilka tysięcy osób przekazało rozkaz o wybuchu powstania oraz przenosi [[broń]] i [[amunicja|amunicję]].
 
Pierwsze strzały padły około godz. 13:50 na [[Żoliborz]]u, w okolicy ul. Suzina. Zaatakowana przez patrol niemiecki drużyna [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]] (w jej składzie był [[Zdzisław Sierpiński]]) odpowiedziała z powodzeniem strzałami, w wyniku czego Niemcy zablokowali wiadukt nad Dworcem Gdańskim i obsadzili główne skrzyżowania Żoliborza. O 16.00 dowódca SS i Policji w dystrykcie Warszawa Oberführer SS Geibel uprzedzony o wybuchu powstania zarządził alarm podległych mu sił.
 
O godz. 16.30 niemiecki dowódca wojskowy Warszawy gen. [[Reiner Stahel]] zarządził alarm [[garnizon]]u. Powstanie wybuchło [[1 sierpnia]] [[1944]] roku o godz. 17:00 -– była to [[godzina "W"„W”]].
 
Do walki przystąpiło około 600 [[pluton (wojsko)|plutonów]] AK, liczących około 40 000 żołnierzy, w tym kilka tysięcy kobiet. Uzbrojenie oddziałów polskich wynosiło 1700 pistoletów, 1000 karabinów, 300 pistoletów maszynowych, 60 ręcznych karabinów maszynowych, 7 ciężkich karabinów maszynowych oraz 25 tys. granatów<ref>Zobacz: [[Powstanie warszawskie#Uzbrojenie polskich oddziałów|Uzbrojenie oddziałów powstańczych]]</ref>.
 
W [[Śródmieście (Warszawa)|Śródmieściu]] wraz z [[Powiśle (Warszawa)|Powiślem]] i [[Stare Miasto w Warszawie|Starym Miastem]] z powodzeniem zaatakowano wiele obiektów przewidzianych do zdobycia, wśród nich gmach [[Poczta Główna|Poczty Głównej]] na [[Plac Napoleona|Placu Napoleona]] i [[Prudential]]u, zwanego wówczas drapaczem chmur, najwyższego budynku w Warszawie. Był widoczny z daleka, także z odległych przedmieść, toteż fakt, że już w pierwszych godzinach powstania dzięki oddziałom [[Batalion Kiliński|batalionu "Kiliński"„Kiliński”]] załopotała na jego dachu flaga biało-czerwona miał niebagatelny wpływ na samopoczucie i morale ludności.
[[Plik:Warszawa-tablica na Tamce.jpg|thumb|170px|Przy [[ulica Tamka w Warszawie|ul. Tamka]]]]
 
NiestetyWielu wielustrategicznych obiektów w Śródmieściu nie opanowanoudało się opanować. Obie centrale telefonów, chociaż okrążone, pozostały w rękach niemieckich. Dworzec Główny i Poczta Główna także nie zostały zdobyte. Odparty został m.in. atak na [[Dom Prasy w Warszawie|Dom Prasy]] przy ul. [[Ulica Marszałkowska w Warszawie|Marszałkowskiej]] 3/5, a większość atakujących powstańców poległa<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Borkiewicz | imię = Adam | tytuł = Powstanie warszawskie | wydawca = Instytut Wydawniczy PAX | miejsce = Warszawa | data = 1969 | strony = 64}}</ref>. Kompleks budynków na pl. Piłsudskiego został odcięty, ale nie było wystarczających sił na jego zdobycie.
 
Na [[Stare Miasto w Warszawie|Starym Mieście]] załamał się szturm na [[Plac Zamkowy w Warszawie|pl. Zamkowy]], nie opanowano mostów: [[Most Kierbedzia|Kierbedzia]] i [[Most Poniatowskiego|Poniatowskiego]]. Zawiodły również całkowicie okupione poważnymi ofiarami natarcia w rejonie tak zwanej dzielnicy policyjnej - [[Aleja Jana Chrystiana Szucha w Warszawie|aleję Szucha]] i [[Plac Unii Lubelskiej w Warszawie|plac Unii Lubelskiej]]. Zdobyto i zabezpieczono budynki elektrowni na [[Ulica Wybrzeże Kościuszkowskie w Warszawie|Wybrzeżu Kościuszkowskim]] wraz z rozległym zapleczem, co miało dla całego miasta ogromne znaczenie.
 
Na [[Ochota|Ochocie]] nie powiódł się szturm na koszary policji niemieckiej w [[Dom Studencki Akademik|Domu Akademickim]] na [[Plac Gabriela Narutowicza w Warszawie|pl.placu Narutowicza]] i na kilka innych ważnych obiektów. Większość powstańców po zapadnięciu zmroku wyszła z miasta do Lasów Chojnowskich. W dzielnicy pozostały dwie izolowane grupy powstańców przy [[Ulica Wawelska w Warszawie|ul. Wawelskiej]] i Kaliskiej.
 
Na [[Mokotów|Mokotowie]] nie zdołano opanować linii ul. Rakowieckiej, nie powiódł się atak na tory wyścigowe na [[Służewiec|Służewcu]] i na koszary w szkole przy [[Ulica Jana Pawła Woronicza w Warszawie|ul. Woronicza]] 6. Większość oddziałów obwodu V AK wyszła po zmroku z miasta do Lasów[[Rezerwat przyrody Las Kabacki Kabackichim. Stefana Starzyńskiego|Lasu Kabackiego]]. W dzielnicy pozostał [[zgrupowanie Pułku Baszta|Pułk AK "Baszta"„Baszta”]], któremu podporządkowały się pozostałe oddziały V obwodu.
W ostatniej chwili odwołany został atak na tereny [[Port lotniczy Warszawa-Okęcie|lotniska na Okęciu]]. Do części oddziałów rozkaz nie dotarł i zostały zdziesiątkowane podczas ataku. Nielicznym udało się przedrzeć na Mokotów.
 
Na [[Praga (Warszawa)|Pradze]] powstanie praktycznie się załamało. Obsadzono wprawdzie kilka obiektów (w tym dyrekcję kolejową na ul. Targowej) ale nie powiodły się ataki ze strony praskiej na mosty Kierbedzia i Poniatowskiego, pozycje w tej dzielnicy pozostały wyizolowane i oddalone od głównego terenu objętego działaniami powstańczymi.
 
Częściowo udały się ataki na [[Wola (Warszawa)|Woli]], tam gdzie wykonywał je [[Kedyw (wojsko)|Kedyw]]. W tej dzielnicy znalazły się "ostrzelane"„ostrzelane” już w czasie okupacji w akcjach dywersyjnych i bojowych oddziały [[Kedyw (wojsko)|Kedywu]] pod dowództwem ppłk [[Jan Mazurkiewicz (wojskowy)|Jana Mazurkiewicza]] (ps. "Radosław"„Radosław”). Przy zbiegu [[ulica Okopowa w Warszawie|ulic Okopowej]] i Dzielnej w fabryce Kamlera ulokowana została siedziba Komendy Głównej [[Armia Krajowa|AK]]. Bataliony [[Batalion Zośka|"Zośka"„Zośka”]], [[Batalion Parasol|"Parasol"„Parasol”]], [[Batalion Miotła|"Miotła"„Miotła”]] i [[Batalion Czata 49|"Czata„Czata 49"49”]] spełniły na Woli znaczną część powierzonych im zadań. Opanowano także magazyny żywności i mundurów niemieckich na Stawkach. Sytuacja na Woli jednak nie przedstawiała się pozytywnie. Oddziały III Obwodu AK nie wykonały zadania i nie oparły linii obrony dzielnicy na obwodowej linii kolejowej. Dzięki temu Niemcy już [[Kalendarium powstania warszawskiego - 2 sierpnia|2 sierpnia]] mogli rozpoznawczo atakować dzielnicę szykując się do głównego ataku (ten nastąpił [[Kalendarium powstania warszawskiego - 5 sierpnia|5 sierpnia]]).<br />
[[Pluton Głuchoniemych]] pozostawał w [[Instytut Głuchoniemych w Warszawie|Instytucie Głuchoniemych]] przy [[Plac Trzech Krzyży w Warszawie|placu Trzech Krzyży]] z zadaniem obrony budynku, zaś [[kompania Koszta]] wspierała opanowanie [[plac Bankowy w Warszawie|placu Bankowego]] i ul. Rymarskiej (która dziś jest częścią tego placu).
 
Powstańcy z [[Żoliborz]]a po nieopanowaniu wyznaczonych obiektów wyszli wieczorem 1 sierpnia do [[Kampinos]]u. W mieście pozostała grupka powstańców w okolicach [[Plac Thomasa Woodrowa Wilsona w Warszawie|plac Wilsona]]. Niemcy na razie odparli ataki i trzymali obiekty okalające Żoliborz-[[Cytadela Warszawska|Cytadelę]], CIWF, Instytut Chemiczny, baterie artylerii na Burakowie.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Kalendarium_powstania_warszawskiego_–_1_sierpnia”