Wikipedia

Barbara Urszula Sanguszkowa: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Sungam (dyskusja | edycje)
696 edycji
Wikizacja
Wycofano ostatnią zmianę treści (wprowadzoną przez Sungam) i przywrócono wersję 39613927 autorstwa Radek wl
Linia 1:
[[Plik:Herb Łabędź 1.svg|thumb|200px]]
{{Szlachcic infobox
[[Plik:Barbara z Duninów Sanguszko.jpg|thumb|200px|Barbara z Duninów Sanguszko]]
|imię = Barbara Sanguszkowa<br/>''Pewna zacna weteranka''
'''Barbara Urszula z Duninów SanguszkowaSanguszko''', pseud.: ''Dama; Pewna dama polska; Pewna zacna weteranka'', (ur. [[4 lutego]] [[1718]], zm. [[2 października]] [[1791]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – marszałkowa litewska, poetka, tłumaczka, moralistka i filantropka.▼
|zdjęcie = Barbara z Duninów Sanguszko.jpg
|opis zdjęcia= Barbara z Duninów księżna Sanguszkowa
|nazwa herbu = [[Łabędź (herb szlachecki)|Łabędź]]
|zdjęcie herbu = Herb_%C5%81ab%C4%99d%C5%BA_1.svg
|data urodzenia = [[4 lutego]] [[1718]]
|miejsce urodzenia =
|data śmierci = [[2 października]] [[1791]]
|miejsce śmierci = [[Warszawa]]
|rodzina = [[Duninowie]]
|ojciec = [[Jakub Dunin]]
|matka = Marianna z Grudzińskich
|malzonka= [[Paweł Karol Sanguszko]]
|dzieci= Konstancja Sanguszkówna<br/>Antoni Sanguszko<br/>Anna Jabłonowska<br/>[[Józef Paulin Sanguszko]]<br/>Krystyna Justyna Bielińska<br/>[[Hieronim Janusz Sanguszko]]<br/>Michał Ignacy Sanguszko<br/>Kunegunda Czacka<br/>Krescencja Sanguszkówna<br/>Janusz Modest Sanguszko
|galeria_commons =
|odznaczenia =
}}
▲'''Barbara Urszula z Duninów Sanguszkowa''', pseud.: ''Dama; Pewna dama polska; Pewna zacna weteranka'', (ur. [[4 lutego]] [[1718]], zm. [[2 października]] [[1791]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – marszałkowa litewska, poetka, tłumaczka, moralistka i filantropka.
 
== Pochodzenie ==
Linia 24 ⟶ 8:
== Rodzina ==
W 1735 roku została trzecią żoną starszego od niej [[marszałek wielki litewski|marszałka wielkiego litewskiego]] księcia [[Paweł Karol Sanguszko|Pawła Franciszka Karola Sanguszki]] (1682-1750) herbu [[Pogoń (herb)|Pogoń Litewska]]. Ślub odbył się 17 kwietnia 1735 roku w franciszkańskim kościele w [[Warszawa|Warszawie]], a udzielało biskup krakowski [[Andrzej Stanisław Załuski]]. W ciągu tego małżeństwa urodziło się dziesięcioro dzieci, z których przeżyło sześcioro:
* Konstancja SanguszkównaSanguszko (1736-1737),
* Antoni Sanguszko (1737-1738),
* Anna SanguszkównaSanguszko (1739-1766), zamężną w 1755 roku z [[Antoni Barnaba Jabłonowski|Antonim Barnabą Jabłonowskim]] (1732-1799) herbu [[Prus III (herb szlachecki)|Prus III]],
* [[Józef Paulin Sanguszko|Józef Paulin Jan Adam Sanguszko]] (1740-1781), żonatego od 1774 roku z Anną Cetner (1764-1814) herbu [[Przerowa (herb szlachecki)|Przerowa]],
* Krystyna Justyna SanguszkównaSanguszko (1741-1778), zamężną w 1763 roku z [[Franciszek Bieliński (pisarz wielki koronny)|Franciszkiem Bielińskim]] (1742-1809) herbu [[Junosza (herb szlachecki)|Junosza]],
* [[Hieronim Janusz Sanguszko]] (1743-1812), żonaty od 1767 roku z Cecylią Urszulą Potocką (1743-1772) herbu [[Pilawa (herb szlachecki)|Pilawa]], następnie od 1774 roku z Anną Teofilą SapieżankąSapiehą (1758-1813) herbu [[Lis (herb szlachecki)|Lis]], który związek zakończył się rozwodem w 1778 roku, później od 1779 roku z Anną Pruszyńską (zm. 1826) herbu [[Rawicz (herb szlachecki)|Rawa]],
* Michał Ignacy Sanguszko (1744-?),
* Kunegunda SanguszkównaSanguszko zamężna w 1767 roku z [[Franciszek Czacki|Franciszkiem Czackim]] (1727-1787) herbu [[Świnka (herb szlachecki)|Świnka]],
* Krescencja SanguszkównaSanguszko (1749-1750),
* Janusz Modest Sanguszko (1749-1806), żonatego od 1773 roku z Karoliną Gozdzką (1751-1804) herbu [[Doliwa (herb szlachecki)]], a po rozwodzie z Anielą Ledóchowską (zm. 1825) herbu [[Szaława]].
 
Linia 40 ⟶ 24:
W dniu 15 kwietnia 1750 roku zmarł jej mąż, a ona zajęła się porządkowaniem spraw, także na drodze sądowej, odziedziczonych dóbr, a nade wszystko wychowaniem i edukacją swoich dzieci. W roku 1755 sprowadziła do Lubartowa (na stanowisko wychowawcy jej synów), C. F. Pyrrhysa de Varille, który z niewielkimi przerwami przebywał tam aż do jej śmierci. Po ślubie (1763) swej córki Krystyny z Franciszkiem Bielińskim, mieszkała głównie w Warszawie (w pałacu Bielinskich). Co dwa lata w porze letniej zjeżdżała z Warszawy do Poddębic i prowadziła tam znany salon oświeceniowy na który zapraszała wiele znamienitych gości. Dbając o przyszłość dzieci i o pozostawiony majątek brała czynny udział w życiu politycznym kraju. Jeździła na sejmy i trybunały. Była bogata, pociągająca i miła w obejściu. Prowadziła w atmosferze intelektualno-artystycznej rozległe życie towarzyskie. Jej, wzorowany na francuskich, salon literacki odwiedzali: przyszły S. Poniatowski, I. Krasicki i W. Jakubowski. Spośród gości jej salonu wywodził się, występujący w Pałacu Saskim amatorski zespół teatralny. Z tego zespołu pochodzili późniejsi organizatorzy warszawskich teatrów "de société".
 
Wraz z wojewodziną rawską – Boną ze Świdzińskich Granowską i jej siostrą kasztelanową połaniecką – [[Maria Lanckorońska|Marią ze Świdzińskich Lanckorońską]] stanowiła „trójcę pań świętych” znaną z pobożności i filantropii. Barbara SanguszkowaSanguszko była znana ze swojej hojności. Wymurowała i odnowiła wiele kościołów i klasztorów (dokończyła restaurację kościoła św. Jana Chrzciciela w [[Zasław (Ukraina)|Zasławiu]], zbudowała dom dla misjonarzy w Zasławiu, oddała grunty pod budowę cerkwi w [[Ilińce|Ilińcach]], podarowała jezuitom materiały budowlane na budowę kościoła w [[Żytomierz]]u, ufundowała kościół dla sióstr bernardynek w [[Tarnów|Tarnowie]], wzniosła murowany [[Kościół Matki Bożej Szkaplerznej w Lutomiersku|kościół w Lutomiersku]]). W 1767 roku zorganizowała uroczystości koronacyjne obrazu Matki Bożej w [[Miedniewice (województwo mazowieckie)|Miedniewicach]]. W 1776 roku doprowadziła do powiększenia [[Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Szymanowie|parafii Szymanów]] i uzyskała od papieża [[Pius VI|Piusa VI]] bullę papieską nadającej parafii cztery parafialne odpusty.
 
W Pałacu Saskim wydawała okazałe przyjęcia, iluminacje, koncerty i bale, na których licznie gościli dygnitarze polityczni oraz artyści, poeci i muzycy. Wśród nich warto wymienić [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta Poniatowskiego]], na którego koronacji później była.
Linia 47 ⟶ 31:
 
== Twórczość ==
Barbara SanguszkowaSanguszko przełożyła na polski 2 dzieła pobożne: modlitewnik francuskiej karmelitanki F. L. de La Vallière ''Uwaga duszy przez pokutę nawracającej się do Boga pełna afektów serdecznych na psalm 50... i psalm 102... pokutującego Dawida...'', uzupełniony ''Refleksjami chrześcijańskimi nad ułomnością naszą...'' wydany w Lublinie w 1743 roku oraz zbiór rozmyślań religijno-moralnych ''Przewodnia do nieba droga'' kardynała Giovanniego C. Bony wydany w 1744 roku. W 1755 roku napisała ''Naukę matki córce swojej idącej za mąż daną...'' i wydała ją w Warszawie w 1756 roku. W latach 60. XVIII wieku przełożyła podręczną książkę medyczną ''O chorobach prędkiego ratunku potrzebujących...'', którą na jej żądanie napisał nadworny lekarz Sanguszków – Franciszek Kurcjusz (Curtius) i wydała ją w 1783 roku w Warszawie. W 1788 roku przetłumaczyła i wydała obszerny 2-tomowy romans listowny Ph. L. Gérarda ''Hrabia de Valemont, czyli obłąd rozumu...''.
 
=== Ważniejsze utwory ===
Linia 76 ⟶ 60:
 
== Dobra ziemskie ==
Osobistą jej własność stanowiły odziedziczone po matce [[Poddębice]] i Lutomiersk w województwie sieradzkim, po bracie [[Szymanów (powiat sochaczewski)|Szymanów]], w Wielkopolsce (na Kujawach) wsie Konary, Rybowo, Grabowo, odziedziczone po ojcu dobra na [[Litwa|Litwie]] oraz posiadłość w [[Wilno|Wilnie]]. W latach 1750-1774 sprawowała zarząd nad pozostawionymi przez swego męża dobrami. W 1752 roku założyła hutę szkła w Cudnowie. Prowadziła intensywny handel zbożem. Łożyła spore sumy na utrzymanie milicji sanguszkowej i ordynackiej, dbała też o archiwum w Sławucie. Po podziale majątku zawarła z synami ugodę dotyczącą jej praw dożywotnich na dobrach po mężu. Barbara SanguszkowaSanguszko zatrzymała w swych rękach dobra prywatne (m.in. [[Szymanów (powiat sochaczewski)|Szymanów]], Wolę Grzymkowską i Poddębice) oraz bezpośredni zarząd nad kluczami, czyli Smolanami, Tołoczynem i Białogródką. Swoim majątkiem zarządzała bardzo energicznie.
 
== Śmierć ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Barbara_Urszula_Sanguszkowa”