Wilhelmina (królowa Holandii): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne |
poprawa linków do przek., WP:SK, szablon |
||
Linia 1:
{{Władczyni infobox
| królowa = Wilhelmina
| tytulatura = Królowa Holandii, księżna Meklemburgii
| grafika = [[Plik:Queen Wilhelmina of the Netherlands.jpg|225px]]
| tytuł = [[Władcy
| od = 23 listopada 1890
| do = 4 września 1948
Linia 17:
| mąż = [[Henryk (książę holenderski)|Henryk Mecklenburg-Schwerin]]
| dzieci = [[Juliana (królowa Holandii)|Juliana]]
| odznaczenia = {{order|OWW|KW}} {{order|OLN|KKW}} {{order|OON|KW}}
| commons = Category:Wilhelmina of the Netherlands
}}
'''Wilhelmina''', właśc., nid.: '''''Wilhelmina Helena Pauline Maria van [[Dynastia Orańska-Nassau|Oranje-Nassau]]''''' (ur. [[31 sierpnia]] [[1880]] w [[Haga|Hadze]], zm. [[28 listopada]] [[1962]] w zamku [[Het Loo]] k. [[Apeldoorn]]) – [[Władcy
== Biografia ==
Córka [[Wilhelm III Holenderski|Wilhelma III]] i jego drugiej żony – [[Emma Waldeck-Pyrmont|Emmy Waldeck-Pyrmont]]. Kiedy się urodziła, żył jeszcze jej przyrodni brat [[Aleksander Holenderski (1851-1884)|Aleksander]], z małżeństwa jej ojca z [[Zofia Wirtemberska|Zofią Wirtemberską]], i Wilhelmina nie była brana pod uwagę jako przyszła królowa. Jednak jej ojciec przeżył swego syna i zmarł, kiedy dziewczynka miała 10 lat. Na skutek zmian w prawie mogła objąć tron, jednak do uzyskania przez nią pełnoletności władzę sprawowała jej matka – jako [[regent]]ka.
Wilhelmina tak opisywała swoje trudne dzieciństwo w zamknięciu: „Zawsze otaczały mnie mury nie do przebicia [...] rzadko mogłam choćby zobaczyć społeczeństwo. Od czasu do czasu dalekie echa życia na zewnątrz przedzierały się przez otaczającą mnie pustkę, ale nic ponadto”{{fakt|data=2010-03}}.
[[Plik:Queen Wilhelmina & Juliana.jpg
W 1901 poślubiła [[Henryk (książę holenderski)|Henryka]], księcia Mecklenburg-Schwerin, o którym mówiono, iż był playboyem i alkoholikiem. Podobno ją zdradzał i miał kilkoro nieślubnych dzieci. Ich jedyne dziecko – [[Juliana (królowa Holandii)|Juliana]]
10 maja 1940 wojska [[III Rzesza|hitlerowskich Niemiec]] uderzyły na Holandię. Królowa Wilhelmina chciała zostać w kraju – planowała przeniesienie się na południe, do [[Zelandia (prowincja)|Zelandii]], gdzie mogłaby koordynować działania własnych wojsk w oparciu o bazę w miejscowości [[Breskens]], w oczekiwaniu na nadejście [[Alianci II wojny światowej|alianckiej]] odsieczy tak, jak król [[Belgia|Belgii]], [[Albert I Koburg|Albert I]] zrobił w czasie [[I wojna światowa|I wojny światowej]]. Opuściła więc [[Haga|Hagę]] na pokładzie [[Wielka Brytania|brytyjskiego]] [[niszczyciel]]a, który miał ją zawieżć na południe, jednakże gdy była w morzu, Zelandia znalazła się pod silnymi nalotami [[Luftwaffe]] i uznano, że jej powrót będzie zbyt niebezpieczny. Wilhelminie nie pozostało nic innego niż skorzystać z oferty [[Jerzy VI Windsor|Jerzego VI]] i przyjąć azyl w Wielkiej Brytanii. Udała się więc do [[Wielka Brytania|Zjednoczonego Królestwa]] gotowa wrócić do kraju tak szybko, jak się tylko da.
Linia 33:
Holenderskie siły zbrojne skapitulowały 15 maja. Królowa Wilhelmina stanęła na czele holenderskiego rządu na uchodźstwie, ustalając zakresy obowiązków i natychmiast powiadamiając o tym naród. Stosunki między rządem a królową były napięte, a wzajemna niechęć narastała w miarę trwania wojny. Tymczasem Wilhelmina była bardzo popularna i szanowana przez światowych przywódców. Rząd nie miał parlamentu, który mógłby go wspierać, a urzędników raczej niewielu. Premier [[Dirk Jan de Geer]] uważał, że alianci przegrają wojnę i zamierzał wynegocjować z Niemcami separatystyczny układ pokojowy. W tej sytuacji Wilhelmina nie widziała innego wyjścia, jak zdymisjonować premiera.
W okupowanej Holandii posiadanie jej zdjęcia było oznaką oporu przeciw okupantom. Królowa Wilhelmina regularnie nadawała audycje do narodu na falach Radio Oranje. Nazywała w nich [[Adolf Hitler|Hitlera]] „nieprzyjacielem całej ludzkości”. Jej nocne audycje były z napięciem oczekiwane i słuchane, mimo że było to nielegalne. Dziennik „[[The New York Times|New York Times]]” opublikował informację obrazującą, jak bardzo była ważna dla swych poddanych:
; ''Mimo że obchodzenie urodzin królowej było przez nazistów zakazane, wszyscy czcili je jak święto. Gdy podczas mszy wierni z małej rybackiej mieściny Huizen wstali i odśpiewali z tej okazji tylko jeden wers hymnu narodowego „Wilhelmus van Nassauwe”, miasto musiało zapłacić 60 000 guldenów kontrybucji''.
Królowa Wilhelmina odwiedziła [[Stany Zjednoczone]] w dniach 24 czerwca – 11 sierpnia 1942 na zaproszenie amerykańskiego rządu. Spędziła wakacje w Lee w stanie [[Massachusetts]], odwiedziła [[Nowy Jork]] i [[Boston]]. 5 sierpnia 1942, jako pierwsza królowa w dziejach Ameryki, wystąpiła przed obiema izbami [[Kongres Stanów Zjednoczonych|Kongresu]]. W czerwcu 1943 odwiedziła również [[Kanada|Kanadę]], gdzie w [[Ottawa|Ottawie]] uczestniczyła w chrzcinach swej wnuczki, księżniczki Margriet.
Linia 53:
|colspan="1"|
Stadhouder Zjednoczonych Prowincji<br />[[Wilhelm V Orański]]<br />(1748-1806)<br />
∞1767
[[Wilhelmina Pruska (1751-1820)]]
|colspan="1"|
Linia 61:
|colspan="1"|
Car Rosji<br />[[Piotr III Romanow]]<br />(1728-1762)<br />
∞1745
Caryca Rosji<br />[[Katarzyna II Wielka]]<br />(1729-1796)
|colspan="1"|
Książę<br />[[Fryderyk Eugeniusz Wirtemberski]]<br />(1732-1797)<br />
∞1753
[[Fryderyka Dorota Zofia Brandenburg-Schwedt|Fryderyka Zofia Hohenzollern]]<br />(1736-1798)
|colspan="1"|
[[Jerzy I Waldeck-Pyrmont]]<br />(1747-1813)<br />
∞
Augusta von Schwarzburg-Ebeleben<br />(1766-1849)
|colspan="1"|
Wiktor II von Anhalt-Bernburg-Schaumburg-Hoym<br />(1767-1812)<br />
∞1793
Amalia Nassau-Weilburg<br />(1776-1841)
|colspan="1"|
Książę<br />Fryderyk Wilhelm Nassau-Weilburg<br />(1768-1816)<br />
∞1788
Luiza Izabela Kirchberg<br />(1772
|colspan="1"|
[[Paweł Wirtemberski]]<br />(1785-1852)<br />
∞1805
Charlotta Wettyn<br />(1787-1847)
|-
Linia 95:
|colspan="2"|
[[Jerzy II Waldeck-Pyrmont]]<br />(1789-1845)<br />
∞1823
Emma Anhalt-Bernburg-Schaumburg-Hoym<br />(1802-1858)
|colspan="2"|
Linia 106:
Król Holandii<br />[[Wilhelm II Holenderski|Wilhelm II Oranje-Nassau]]<br />(1792-1849)<br />
∞ 1816<br />
[[Anna Pawłowna Romanowa]]<br />(1795-1865)<br />
|colspan="4"|
[[Jerzy Wiktor Waldeck-Pyrmont]]<br />(1831–1893)<br />
| |||