Ekstremalnie Wielki Teleskop: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m poprawa linków |
m WP:SK, int., drobne techniczne |
||
Linia 29:
|www = http://www.eso.org/public/teles-instr/e-elt/
}}
'''Ogromnie Wielki Teleskop Europejski''' ('''E'''uropean '''E'''xtremely '''L'''arge optical/near-infrared '''T'''elescope
[[Plik:Comparison optical telescope primary mirrors PL.svg|thumb|500px|Porównanie wielkości i budowy zwierciadeł największych obecnych i planowanych teleskopów. Ogromnie Wielki Teleskop Europejski po prawej stronie.]] ▼
Zwierciadło główne teleskopu E-ELT o średnicy 39,3 m ma być wykonane z 798 sześciokątnych elementów, każdy o maksymalnej średnicy 1,45 m i grubości 5 cm{{r|zwierciadło}}. Towarzyszyć mu będą cztery lustra wtórne: część z nich będzie zmieniać kształt tysiące razy na sekundę, by skompensować drgania obrazu wywołane przejściem światła przez ziemską atmosferę. Dzięki temu E-ELT podejmie badania, jakich dotąd nikt na świecie nie był w stanie wykonać.Łącznie lustro zapewni badaczom aż 978 m
▲'''Ogromnie Wielki Teleskop Europejski''' ('''E'''uropean '''E'''xtremely '''L'''arge optical/near-infrared '''T'''elescope - '''E-ELT''') – projekt największego na świecie [[teleskop optyczny|teleskopu optycznego]] opracowany przez [[Europejskie Obserwatorium Południowe]] (ESO).
▲Zwierciadło główne teleskopu E-ELT o średnicy 39,3 m ma być wykonane z 798 sześciokątnych elementów, każdy o maksymalnej średnicy 1,45 m i grubości 5 cm{{r|zwierciadło}}. Towarzyszyć mu będą cztery lustra wtórne: część z nich będzie zmieniać kształt tysiące razy na sekundę, by skompensować drgania obrazu wywołane przejściem światła przez ziemską atmosferę. Dzięki temu E-ELT podejmie badania, jakich dotąd nikt na świecie nie był w stanie wykonać.Łącznie lustro zapewni badaczom aż 978 m<sup>2</sup> powierzchni zbierającej - 15 razy więcej niż obecnie największe teleskopy, 100 mln więcej niż [[gołe oko|nieuzbrojone oko]].<ref>{{cytuj pismo|nazwisko=Śliwa|imię=Weronika|tytuł=Po prostu brak słów.|czasopismo=Wiedza i życie|wydawca=Prószyński Media|miejsce=Warszawa|numer=8|rok=2014|issn=0137-8929|strony=78}}</ref> Dzięki temu pozwoli na obserwowanie Wszechświata bardziej szczegółowo niż [[Kosmiczny Teleskop Hubble’a]], np. umożliwi badanie składu [[atmosfera|atmosfer]] [[Planeta pozasłoneczna|planet pozasłonecznych]]. Początkowe plany zakładały budowę zwierciadła o średnicy 42 m, jednak w 2011 w celu redukcji kosztów i przyspieszenia oddania teleskopu do użytku zdecydowano się na zmniejszenie jego rozmiaru{{r|science}}.
Na lokalizację teleskopu wybrano górę [[Cerro Armazones]] o wysokości 3060 metrów n.p.m., znajdującą się w centralnej części pustyni [[Atakama]], około 130 km na południe od miasta [[Antofagasta]] i 20 km od [[obserwatorium astronomiczne|obserwatorium]] [[Cerro Paranal]], miejsca położenia teleskopu [[Very Large Telescope|VLT]].
Linia 39 ⟶ 37:
Inauguracja przewidziana jest na rok 2022, a koszt przedsięwzięcia szacuje się na około 1 miliard [[euro]]{{r|science}}. Pierwsze światło teleskopu planowane jest na rok 2024{{r|eso1419}}.
W marcu 2014 rozpoczęto budowę drogi na szczyt Cerro Armazones{{r|droga}}. Ceremonia otwarcia odbyła się w [[Obserwatorium Paranal]]. Uczestniczyły w niej władze ESO, przedstawiciele państw członkowskich oraz przedstawiciele rządu chilijskiego. Całe wydarzenie było pokazywane na żywo za pośrednictwem strony internetowej ESO. W trakcie uroczystości, 19 czerwca 2014<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Ryś|imię=Agnieszka|tytuł=Kosmos. Eksplozja na Cerro Armazones|wydawca=Amermedia Sp. z o.o.|miejsce=Poznań|rok=2014|tom=102|isbn=978-83-252-2318-2|strony=3}}</ref>, oficjalnie rozpoczęła się budowa – wysadzono część wierzchołka góry, na której znajdzie się teleskop{{r|eso1419}}. Łącznie trzeba usunąć 220 000 m
== Wizualizacja ==
<gallery mode=packed>
Plik:The European Extremely Large Telescope.jpg|E-ELT w porównaniu z wielkością człowieka
Plik:ELT vlt.jpg|E-ELT w porówaniu do jednego zwierciadła [[Very Large Telescope]]
Plik:Latest Rendering of the E-ELT.jpg|Wygląd E-ELT w ciągu dnia
Plik:Eelt night5krerender potw.jpg|Wygląd E-ELT po zmroku
Plik:The E-ELT Enclosure Inside.jpg|Wsporniki wewnątrz konstrukcji E-ELT
</gallery>
Linia 57 ⟶ 55:
* [[Międzyamerykańskie Obserwatorium Cerro Tololo]]
* [[Very Large Telescope]]
▲[[Plik:Comparison optical telescope primary mirrors PL.svg|center|thumb|500px|Porównanie wielkości i budowy zwierciadeł największych obecnych i planowanych teleskopów. Ogromnie Wielki Teleskop Europejski po prawej stronie.]]
{{clear|left}}
{{Przypisy|przypisy=
<ref name="eelt">{{Cytuj stronę | url = http://www.eso.org/public/teles-instr/e-elt/ | tytuł = The European Extremely Large Telescope | opublikowany = Europejskie Obserwatorium Południowe | język = en | data dostępu = 2014-06-20}}</ref>
Linia 64 ⟶ 63:
<ref name="eso1419">{{Cytuj stronę | url = http://www.eso.org/public/poland/news/eso1419/ | tytuł = Przełomowa chwila dla E-ELT | data = 2014-06-19 | praca = eso1419pl — Komunikat organizacji | opublikowany = Europejskie Obserwatorium Południowe | język = pl | data dostępu = 2014-06-20}}</ref>
<ref name="droga">{{Cytuj stronę | url = http://www.eso.org/public/poland/announcements/ann14019/ | tytuł = Rozpoczęto budowę drogi na Armazones | data = 2014-03-14 | praca = ann14019-pl — Ogłoszenie | opublikowany = Europejskie Obserwatorium Południowe | język = en | data dostępu = 2014-06-20}}</ref>
|2}}
{{Europejskie Obserwatorium Południowe}}
| |||