Dolina Miętusia: Różnice pomiędzy wersjami

'''Dolina Miętusia''' – boczna, największa odnoga [[Dolina Kościeliska|Doliny Kościeliskiej]] w polskich [[Tatry Zachodnie|Tatrach Zachodnich]]. Ma powierzchnię ok. 6 km² i długość ok. 4,5 km<ref name=CW >{{Cytuj książkę|imię=Władysław |nazwisko=Cywiński |autor link= Władysław Cywiński |tytuł=Czerwone Wierchy, część zachodnia. Przewodnik szczegółowy, tom 3 |miejsce=Poronin |rok=1996 |wydawca= Wyd. Górskie |isbn= 83-7104-011-3}}</ref>.

 

Obydwie doliny łączą się z sobą w miejscu połączenia się potoków spływających ich dnem, nieco powyżej [[Wyżnia Kira Miętusia|Wyżniej Kiry Miętusiej]], na wysokości 947 m n.p.m.<ref>{{cytuj stronę|url=http://maps.geoportal.gov.pl/webclient/Default.aspx|tytuł=Geoportal|data dostępu=2010-07-15}}</ref>

 

Oprócz tego dolina ma kilka bocznych odgałęzień. W [[orografia|orograficznie]] prawych zboczach w kolejności od dołu w górę są to: [[Gronikowski Żleb (Dolina Miętusia)|Gronikowski Żleb]], [[Wodniściak]], [[Kobylarzowy Żleb]], w orograficznie lewych zboczach zaś, w kolejności od góry w dół: [[Mała Świstówka]], [[Wołowy Żleb]], [[Szeroki Żleb (Dolina Miętusia)|Szeroki Żleb]], [[Krowi Żleb (Dolina Miętusia)|Krowi Żleb]]<ref name=WIT/>.

 

Niemal cała dolina zbudowana jest ze [[skały osadowe|skał osadowych]] – dolomitów i wapieni. Jedynie szczyt [[Małołączniak]]a oraz [[Twardy Grzbiet]] przykrywają [[skały krystaliczne]]<ref name=CW/>. Wskutek takiego podłoża w dolinie rozwinięte są zjawiska [[kras (geologia)|krasowe]], m.in. przepływ wód podziemnymi szczelinami, [[wywierzysko|wywierzyska]], zanikanie wód i liczne jaskinie. Stały [[Miętusi Potok]] pojawia się dopiero przy północnym końcu [[Wyżnia Miętusia Rówień|Wyżniej Miętusiej Równi]]. Uchodzi do [[Kościeliski Potok|Kościeliskiego Potoku]]. Boczne dolinki i żleby są przeważnie suche<ref name=CW/>. Do największych jaskiń należą: [[Jaskinia Kozia]], [[Ptasia Studnia]], [[Jaskinia Miętusia]], [[Studnia w Kazalnicy Miętusiej|Studnia w Kazalnicy]]. Ciekawa flora. M.in. stwierdzono tutaj występowanie bardzo rzadkich w Polsce roślin – [[skalnica zwisła|skalnicy zwisłej]] i [[storzan bezlistny|storzana bezlistnego]] (ostatnio nie potwierdzono jego występowania, na opisanym stanowisku wyginął)<ref name=K>{{Cytuj książkę |imię=Zbigniew |nazwisko=Mirek |imię2=Halina |nazwisko2=Piękoś-Mirkowa |tytuł=Czerwona księga Karpat Polskich |wydawca=Instytut Botaniki PAN |miejsce=Kraków |data=2008 |isbn =978-83-89648-71-6}}</ref>.

 

Nazwa doliny pochodzi od [[sołtys]]ów Miętusów z [[Ciche (województwo małopolskie)|Cichego]], którzy pod koniec XVI wieku od króla [[Zygmunt III Waza|Zygmunta III Wazy]] otrzymali [[pastwisko|pastwiska]]<ref name=Nyka>{{Cytuj książkę|imię=Józef |nazwisko=Nyka |autor link= Józef Nyka|tytuł=Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XIII |miejsce=Latchorzew |rok=2003 |wydawca=Wyd. Trawers |isbn= 83-915859-1-3}}</ref>. Znaczną część doliny obejmowały tereny [[Hala Miętusia|Hali Miętusiej]], do której należało 5 polan: Wyżnia i Niżnia Miętusia Rówień, [[Miętusia Polana]], [[Jaworzynka Miętusia]], [[Zahradziska]]<ref name=WET>{{Cytuj książkę | nazwisko2= Paryski | imię2=Witold Henryk | autor link2= Witold Henryk Paryski | imię=Zofia | nazwisko=Radwańska-Paryska| autor link= Zofia Radwańska-Paryska |tytuł= Wielka encyklopedia tatrzańska | data=2004 | wydawca=Wydawnictwo Górskie | miejsce=Poronin | isbn=83-7104-009-1}}</ref>. W około 10 lat po utworzeniu [[Tatrzański Park Narodowy (Polska)|Tatrzańskiego Parku Narodowego]] wypas zniesiono i dawniej trawiaste tereny stopniowo zarastają. Po 1980 roku ponownie wprowadzono tzw. [[wypas kulturowy]], ale tylko na polanie Zahradziska. Miała też Dolina Miętusia, jak wiele innych miejsc w Tatrach, przeszłość górniczą. Do 1800 r. wydobywano tu ubogie rudy żelaza, zwożone hawiarską drogą do [[Kuźnice (Zakopane)|Kuźnic]]<ref name=Nyka/>.

 

: {{szlak|czarny}} – dolną częścią doliny prowadzi czarny [[szlak turystyczny|szlak]], odcinek [[Ścieżka nad Reglami|Ścieżki nad Reglami]] z [[Dolina Małej Łąki|Doliny Małej Łąki]] do Doliny Kościeliskiej. Czas przejścia z [[Przysłop Miętusi|Przysłopu Miętusiego]] do Doliny Kościeliskiej: 40&nbsp;min, ↑&nbsp;50&nbsp;min

: {{szlak|niebieski}} – niebieski szlak, tzw. hawiarska droga z [[Gronik (Kościelisko)|Gronika]] przez Przysłop Miętusi i [[Czerwony Grzbiet]] na [[Małołączniak]]a. Od Przysłopu Miętusiego niebieski szlak prowadzi wschodnimi zboczami Miętusiej Doliny, poniżej grzbietu [[Miętusi Skoruśniak|Skoruśniaka]].

:* Czas przejścia z przełęczy na Małołączniak: 3&nbsp;h, ↓&nbsp;2:15&nbsp;h<ref>{{Cytuj książkę | tytuł= Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27&nbsp;000 | data=2005 | wydawca=ExpressMap Polska | miejsce=Warszawa | isbn=83-88112-35-X | strony=}}</ref>

 

 

{{Koordynaty|49|15|21|N|19|53|38|E|region:PL}}