Inkwizycja: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
Linia 3:
'''Inkwizycja''', '' Inquisitio haeretica pravitatis, Sanctum officium''<ref name="Praca zbiorowa">Praca zbiorowa, ''Encyklopedia popularna ilustrowana. Treść wszystkich gałęzi wiedzy ludzkiej, podana przystępnie'', Warszawa 1910, t. II, s. 213.</ref> ([[Łacina|łac.]] ''Inquisitio'' – ''śledztwo'', ''badanie'') – nazwa systemu śledczo-[[sąd]]owniczego [[Kościół katolicki|Kościoła katolickiego]] działającego od XIII do XIX wieku, utworzonego w celu wyszukiwania, nawracania i karania [[Herezja|heretyków]] w oparciu o postanowienia ujęte w dokumentach [[Sobór powszechny|soborowych]], [[synod]]alnych oraz [[bulla]]ch papieskich.
 
W skład systemu wchodziły trybunały biskupie i urzędy inkwizytorów mianowanych bezpośrednio przez papieża, oraz współpracujące z nimi władze świeckie. W ściślejszym sensie termin ten oznacza procedurę śledczą, którą posługiwali się inkwizytorzy i która oparta była na oskarżeniu publicznym, starannym śledztwie prowadzonym z urzędu i archiwizowaniu wyników dochodzeń. W czasach nowożytnych zbiorcza nazwa osobnych, zorganizowanych instytucji kościelnych działających w monarchii hiszpańskiej (''inkwizycja hiszpańska'') i portugalskiej (''inkwizycja portugalska'') oraz na terenie państw włoskich (''inkwizycja rzymska''), których głównym zadaniem było zwalczanie herezji i pilnowanie ortodoksji katolików mieszkających na obszarze podlegających ich jurysdykcji. W ciągu przeszło 600 lat działalności sądy inkwizycyjne skazały na różne kary kilkaset tysięcy osób, z czego prawdopodobnie kilkanaście tysięcy zostało straconych.
 
W mowie potocznej termin ten bywa używany jako synonim kontroli sumień i poglądów przez władzę. Inkwizycja stanowi jeden z najbardziej kontrowersyjnych tematów z historii Kościoła katolickiego, obecny w polemikach międzyreligijnych, [[Antyteizm|antyreligijnych]] i [[antyklerykalizm|antyklerykalnych]].