Tomasz Apostoł: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
M.Tomma (dyskusja | edycje)
m int., poprawa linków, drobne
m Wycofano edycje użytkownika M.Tomma (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Hector Augustus.
Linia 1:
{{Święty infobox
| Imię = Święty Tomasz Apostoł
| imię oryginalne =
| Tytuły = [[apostoł]]<br />[[męczennik]]
Linia 24:
| quote = Tomasz Apostoł
}}
'''Św. Tomasz Apostoł, Święty Tomasz''', [[język grecki|gr.]] ''Didymos'' i [[język aramejski|aram.]] ''tôma '' ['bliźniak'], [[język cerkiewnosłowiański|cs.]] ''Apostoł Foma'' – postać biblijna, jeden z 12 [[apostoł]]ów [[Jezus Chrystus|Chrystusa]], [[męczennik chrześcijański]], [[święty]] [[Kościół katolicki|Kościoła katolickiego]], [[anglikanizm|anglikańskiego]], [[luteranizm|luterańskiego]], [[Apostolski Kościół Ormiański|ormiańskiego]], [[Koptyjski Kościół Ortodoksyjny|koptyjskiego]], [[Syryjski Kościół Ortodoksyjny|syryjskiego]] i [[Cerkiew prawosławna|prawosławnego]]. Święty ten wymieniany jest w Modlitwie Eucharystycznej (''Communicantes'') [[Kanon rzymski|Kanonu rzymskiego]].
 
== Życie ==
Według [[Biblia|Biblii]] nie było go podczas ukazania się [[Zmartwychwstanie|zmartwychwstałego Chrystusa]] apostołom. Gdy potem opowiadali mu o tym, nie chciał im uwierzyć, ale postawił warunek, że uwierzy, kiedy sam zobaczy Jezusa i dotknie Jego ran. Gdy Jezus pojawił się ponownie, poprosił nieufnego Tomasza, aby włożył palce w miejsca po zadanych ranach. Tomasz zdumiony wypowiedział słowa: ''Pan mój i Bóg mój''. W języku potocznym ''niewierny Tomasz'' stał się synonimem sceptyka. Papież [[Grzegorz I|Grzegorz Wielki]] skomentował to wydarzenie: ''„Więcej"Więcej pomaga naszej wierze niewiara Tomasza, niż wiara apostołów"''. [[Tradycja]] przypisuje Tomaszowi przeprowadzenie ewangelizacji [[Królestwo Partów|Partów]] i [[Indie|Indii]]. Legendy przypisują św. Tomaszowi założenie [[Kościół malabarski|Kościoła malabarskiego]].
 
=== W Nowym Testamencie ===
Linia 33:
# Gdy Jezus zamierza udać się do [[Jerozolima|Jerozolimy]], Tomasz mówi do apostołów: ''Chodźmy także i my, aby razem z Nim umrzeć'' [http://biblia.apologetyka.com/read/?numbered=1&strongs=1&format=1&q=J+11,16&bible=bb&bible=bg&bible=bp&bible=bt&bible=bw&bible=br&bible=bgn&bible=kow&bible=bpd&bible=ns&showrefs=1&polish=1&footnotes=1 (J 11,16)].
# Podczas [[Ostatnia Wieczerza|Ostatniej Wieczerzy]] na słowa Jezusa: ''Znacie drogę, dokąd Ja idę». 5 Odezwał się do Niego Tomasz: «Panie, nie wiemy, dokąd idziesz. Jak więc możemy znać drogę?» 6 Odpowiedział mu Jezus: «Ja jestem drogą i prawdą, i życiem»'' [http://biblia.apologetyka.com/read/?numbered=1&strongs=1&format=1&q=J+14,4-6&bible=bb&bible=bg&bible=bp&bible=bt&bible=bw&bible=br&bible=bgn&bible=kow&bible=bpd&bible=ns&showrefs=1&polish=1&footnotes=1 (J 14,4-6)].
# Trzeci raz przyniósł Tomaszowi przydomek „niewierny"niewierny": ''Ale Tomasz, jeden z Dwunastu, zwany Didymos, nie był razem z nimi, kiedy przyszedł Jezus. 25 Inni więc uczniowie mówili do niego: «Widzieliśmy Pana!» Ale on rzekł do nich: «Jeżeli na rękach Jego nie zobaczę śladu gwoździ i nie włożę palca mego w miejsce gwoździ, i nie włożę ręki mojej do boku Jego, nie uwierzę». 26 A po ośmiu dniach, kiedy uczniowie Jego byli znowu wewnątrz [domu] i Tomasz z nimi, Jezus przyszedł mimo drzwi zamkniętych, stanął pośrodku i rzekł: «Pokój wam!» 27 Następnie rzekł do Tomasza: «Podnieś tutaj swój palec i zobacz moje ręce. Podnieś rękę i włóż [ją] do mego boku, i nie bądź niedowiarkiem, lecz wierzącym!» 28 Tomasz Mu odpowiedział: «Pan mój i Bóg mój!» 29 Powiedział mu Jezus: «Uwierzyłeś dlatego, ponieważ Mnie ujrzałeś? Błogosławieni, którzy nie widzieli, a uwierzyli.»'' [http://biblia.apologetyka.com/read/?numbered=1&strongs=1&format=1&q=J+20,24-29&bible=bb&bible=bg&bible=bp&bible=bt&bible=bw&bible=br&bible=bgn&bible=kow&bible=bpd&bible=ns&showrefs=1&polish=1&footnotes=1 (J 20,24-29)].
# W spotkaniu ze zmartwychwstałym Chrystusem nad jeziorem [[Jezioro Tyberiadzkie|Genezaret]] znajduje się wśród innych apostołów-rybaków: ''2 Byli razem Szymon Piotr, Tomasz, zwany Didymos, Natanael z Kany Galilejskiej, synowie Zebedeusza oraz dwaj inni z Jego uczniów.'' [http://biblia.apologetyka.com/read/?numbered=1&strongs=1&format=1&q=J+21,2&bible=bb&bible=bg&bible=bp&bible=bt&bible=bw&bible=br&bible=bgn&bible=kow&bible=bpd&bible=ns&showrefs=1&polish=1&footnotes=1 (J 21, 2)].
 
Linia 70:
 
; Ikonografia
W [[ikonografia|ikonografii]] do wczesnego średniowiecza na Zachodzie i do XVIII wieku na Wschodzie apostoł przedstawiany był wyłącznie jako młodzieniec bez zarostu, odziany w tunikę i płaszcz, z sandałami na nogach. Później zaczął pojawiać się jako starszy mężczyzna z brodą. Wyobrażany jest zawsze z księgą lub [[zwój|zwojem]]. Często pojawiającym się motywem jest wątek „niewiernego"niewiernego" Tomasza, gdy dotyka palcami ran na ciele Zmartwychwstałego.
 
W sztuce zachodniej [[atrybut (sztuka)|atrybutami]] są: kątownica lub pion architekta<ref>{{cytuj książkę|autor=[[Henryk Fros]] SJ, [[Franciszek Sowa]]|tytuł=Księga imion i świętych|tom=1| tytuł tomu = A-C|wydawca=WAM, Księża Jezuici|miejsce=Kraków|data=1997|strony= 252|isbn=83-7097-271-3}}</ref>. (nawiązanie do jego legendarnej działalności jako budowniczego, który miał wznieść pałac niebieski dla indyjskiego króla), kielich, miecz, serce, włócznia (którą go przeszyto).
Linia 77:
[[Plik:POL Zamość COA.svg|thumb|175px|Św. Tomasz Apostoł w [[Herb Zamościa|herbie Zamościa]].]]
Tomasz Apostoł jest postacią bardzo popularną w [[Malarstwo|malarstwie]]. Jest przedstawiany z [[Węgielnica (przyrząd)|węgielnicą]] w ręku jako budowniczy, lub ekierką albo kątownicą budowniczego pałacu [[Gundafor]]a. Niekiedy bywa malowany z mieczem i lancą jako narzędziami jego męczeńskiej śmierci. Jego zarost jest krótki, suknia biało-zielona, płaszcz jasnoniebieski.
Do XIII wieku jego ikonografia była w zasadzie niezróżnicowana. Z powodu jego żywiołowości jest przedstawiany jako człowiek młody, co zresztą zaleca podręcznik malarstwa ikonowego z [[Athos]]u. Dość często jest przedstawiany wraz z innymi apostołami w scenach zbiorowych. Najczęściej wykorzystywano scenę przedstawiającą jego nieufność, którą można zobaczyć na mozaikach z VI wieku w [[Sant'Apollinare Nuovo]] w [[Rawenna|Rawennie]].
 
; W kulturze