Ruch samoumocnienia: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 3:
==Geneza==
W pierwszej połowie XIX w. rządząca [[dynastia Qing]] zaczęła słabnąć. Ostatni wielki cesarz, [[Qianlong]] zmarł pozostawiając pełny skarbiec, ale stłumienie [[powstanie Białego Lotosu|powstania Białego Lotosu]] i korupcja urzędników (zwł. [[Heshen]]a) spowodowało pustkę w skarbie. Kolejni cesarze, [[Jiaqing]], [[Daoguang]] i [[Xianfeng]] byli władcami mniejszego kalibru, którzy nie potrafili poradzić sobie z wyzwaniami, jakimi był skostniały i coraz bardziej skorumpowany system urzędniczy,
Powstanie cytował jako przykład słabości Chin qingowskich Hong Liangji, wskazując na korupcję, rozwarstwienie społeczne, nadmierny wzrost demograficzny jako zagrożenia dla państwa. Skazany na śmierć za krytykę skorumpowanego Heshena, został ułaskawiony przez następnego cesarza, a jego prace były pionierskie dla wielu uczestników późniejszego ruchu samoumocnienia{{odn|Spence|1990|s=143}}
Linia 9:
Od końca XVIII w. popyt na chińskie towary w Europie niezwykle wzrósł, a Chińczycy wymagali płacenia wyłącznie srebrem za [[herbata|herbatę]] i [[jedwab]]ie. Kupcy europejscy zaczęli sprowadzać do Chin opium [[opium]] i import gwałtownie wzrósł w latach 1930. Spowodowało to odpływ pieniądza z kraju {{odn|Spence|1990|s=149}}. Cesarz [[Daoguang]] wydał zakaz wwozu opium{{odn|Fairbank|Liu|1980|s=181-182}}, a wykonany nakaz zniszczenia narkotyku doprowadził do wybuchu [[I wojna opiumowa|I wojny opiumowej]] (1839-1842), w której Chiny zostały zdecydowanie pokonane i musiały otworzyć kilka swoich portów na handel z krajami zachodnimi.
Klęska w wojnie, dalszy odpływ pieniądza (na odszkodowania wojenne), konkurencja napływających towarów spowodowały głęboki kryzys w państwie. Słabość wewnętrzna spowodowała wybuch powstań, m.in. [[Powstanie tajpingów|tajpingów]] (1851-1864) i [[powstanie Nian|Nian]] (1851-1868), które zagroziły istnieniu samej dynastii. Równocześnie dwa wielkie powstania muzułmanów, na południowym-zachodzie i północnym-zachodzie pozbawiły dynastię władzy na tych
Od ostatecznej zapaści chwiejącą się dynastię uratowała grupa energicznych urzędników lokalnych, którzy zorganizowali lokalne oddziały samoobrony, przekształcili je w efektywne armie i za ich pomocą stłumili powstania. Cudzoziemcy ostatecznie zdecydowali, że ich interesy lepiej zabezpieczy istniejący reżim polityczny i wsparli Qingów w wojnie przeciw rebeliantom, dostarczając nowoczesnej broni i instruktorów do jej obsługi. Najważniejsi architekci ruchu samoumocnienia: [[Zeng Guofan]], [[Zuo Zongtang]], [[Zeng Zhidong]] i przede wszystkim [[Li Hongzhang]] byli dowódcami anty-tajpingowskich armii, którzy nawiązali w czasie wojny kontakty z cudzoziemcami i nauczyli się cenić ich wiedzę techniczną i wojskową.
Słabnące państwo nie było w stanie poradzić sobie z
==Nawiązanie stosunków zagranicznych==▼
Jednym z warunków traktatu pekińskiego było ustanowienie stałego urzędu do kontaktów z zagranicą. Stał się nim tzw. [[Zongli Yamen]] - "Urząd ds. Ogólnych". ▼
W 1868 grupa wyższych urzędników qingowskich udała się w podróż do głównych stolic świata. Towarzyszył im dawny amerykański poseł do Chin, [[Anson Burlingame]]. Chiny zaczęły też zakładać własne poselstwa zagraniczne i w latach 1880. miały ambasady w Wielkiej Brytanii, Francji, Niemczech, Hiszpanii, USA, Japonii i Rosji{{odn|Ebrey|2000|s=245}}.▼
==Reformy wewnętrzne==
Najbardziej kluczowe było odbudowanie administracji lokalnej i gospodarki, zniszczonej wieloletnimi wojnami domowymi; w celu ożywienia ekonomii należało poprawić transport, ustabilizować wydatki i dochody państwa. Konieczna była też reforma wojskowa, by stłumić powstania i wyeliminować bandytyzm{{odn|Ebrey|2000|s=244}}.
W odróżnieniu od wcześniejszych ruchów odbudowy osłabionych dynastii, cesarz nie odgrywał w nim roli przewodniej. Cesarz [[Tongzhi]], od którego imienia wzięła "restauracja Tongzhi" nazwa używana na określenie okresu odbudowy władzy państwowej i wczesnej fazy ruchu samoumocnienia, miał 5 lat gdy wstąpił na tron w 1861; przez całe jego krótkie życie (zmarł w 1875) realną władzę pełniła regentka - jego matka, konserwatywna cesarzowa [[Cixi]], wpływowy książę [[Gong]], a wiodącą siłą w ruchu odnowy byli wspomniani urzędnicy prowincjonalni:
Zeng Guofan, [[Zuo Zongtang]] i [[Li Hongzhang]]{{odn|Spence|1990|s=194-195}}.
Podczas tłumienia powstań, lokalni liderzy kupowali broń od cudzoziemców, by wyekwipować swoje oddziały{{odn|Lewis|Morton|2007|s=185}}. Najmowali też cudzoziemskich instruktorów, jak [[Frederick Townsend Ward]] czy [[Charles Gordon]] do ćwiczenia i dowodzenia jednostkami szkolonymi na modłę zachodnią.
Linia 42 ⟶ 41:
;Rozwój przemysłu
;Rozwój handlu
▲==Nawiązanie stosunków zagranicznych==
▲Jednym z warunków traktatu pekińskiego było ustanowienie stałego urzędu do kontaktów z zagranicą. Stał się nim tzw. [[Zongli Yamen]] - "Urząd ds. Ogólnych".
▲W 1868 grupa wyższych urzędników qingowskich udała się w podróż do głównych stolic świata. Towarzyszył im dawny amerykański poseł do Chin, [[Anson Burlingame]]. Chiny zaczęły też zakładać własne poselstwa zagraniczne i w latach 1880. miały ambasady w Wielkiej Brytanii, Francji, Niemczech, Hiszpanii, USA, Japonii i Rosji{{odn|Ebrey|2000|s=245}}.
==Skutki==
| |||