Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa na Górnym Śląsku: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m poprawa linków
MZM (dyskusja | edycje)
próba rozszerzenia, ilustracja
Linia 1:
[[Plik:Regierungsgebäude in Oppeln, Oberschlesien.jpg|thumb|240px|right|budynek b. Rejencji w Opolu - siedziba Międzysojuszniczej Komisji]]
'''Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa na Górnym Śląsku''' ([[Język francuski|fr.]] ''Commission Interalliée de Gouverment et de Plébiscite de Haute Silésie'') − międzynarodowa komisja działająca od [[11 lutego]] [[1920]] r. do 10 lipca [[1922]] roku, powołana na mocy 88 art. [[Traktat wersalski|traktatu wersalskiego]] i umowy francusko-niemieckiej z dnia 9 stycznia 1920 r. w celu przeprowadzenia [[Plebiscyt na Górnym Śląsku|plebiscytu na Górnym Śląsku]]. Zadaniem Komisji i towarzyszących jej wojsk alianckich było dopilnowanie prawidłowego przebiegu kampanii plebiscytowej i samego głosowania oraz utrzymanie porządku i spokoju. W założeniu Komisja miała być organem bezstronnym. W rzeczywistości był w niej odzwierciedlony spór, jaki toczyły między sobą zwycięskie państwa [[Ententa|Ententy]] o dostęp do gospodarki niemieckiej.
 
Stronę francuską reprezentował generał [[Henri Le Rond]] zaś niemiecką przedstawiciel niemieckiego MSZ [[Walter Simons]]. W skład Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej na Górnym Śląsku (MK) weszli przedstawiciele Włoch, Francji oraz Wielkiej Brytanii. Przewodniczącym został Le Rond. Włochy reprezentował jego zastępca gen. [[Alberto De Marinis Stendardo di Ricigliano]]. Wielką Brytanię do 4 czerwca 1921 r. reprezentował płk. sir [[Harold Franz Passawer Percival]], później sir [[Harold Stuart]]. MK na obszarze plebiscytowym dysponowała formalnie pełnią władzy dotychczas przynależną tam państwu niemieckiemu z wyjątkiem ustawodawstwa i podatków. Odpowiadała przed Radą Najwyższą Konferencji Pokojowej w Wersalu
 
Na siedzibę komisji wybrano budynek rejencji (zniszczony w 1945) na ówczesnym ''Regierungsplatz'' (Annabergplatz), dzisiejszym [[OpolePlac Wolności w Opolu|placu Wolności w Opolu]], gdzie powstały departamenty sprawiedliwości, skarbu, spraw wewnętrznych, spraw wojskowych, spraw ekonomicznych, komunikacji i aprowizacji. W 21 siedzibach powiatów obszaru plebiscytowego powołano kontrolerów plebiscytowych zgodnie z instrukcją paryską z dnia 24 stycznia 1920 r. 11 kontrolerów reprezentowało Francję, 5 Włochy, 5 kolejnych Wielką Brytanię. Kontrolerzy sprawowali pieczę na funkcjonowaniem miejscowej administracji przy pomocy doradców zwanych technicznymi (do maja 1920 wyłącznie byli to Niemcy) a ich szefem był dyrektor departamentu spraw wewnętrznych MK. Służyli pomocą różnym funkcjonariuszom przysyłanym przez MK do kontroli, nadzorowali ceny, rozwiązywali konflikty między pracownikami i pracodawcami.
 
Rozporządzeniem z 11 lutego 1920 roku utworzono w Opolu Sąd Najwyższy zajmujący się rozstrzyganiem zaskarżonych wyroków sądów cywilnych z całego obszaru plebiscytowego (działały w oparciu o niemiecki kodeks cywilny) oraz Sąd Specjalny zajmujący się rozpatrywaniem przestępstw politycznych przeciwko MK, jej organom, urzędnikom oraz wojskowym (zgodnie z niemieckim kodeksem karno-procesowym).
 
21 stycznia 1920 r Rada Najwyższa Konferencji Pokojowej skierowała na obszar plebiscytowy wojska okupacyjne, podporządkowane [[Naczelne Dowództwo Wojsk Sprzymierzonych na Górnym Śląsku|Naczelnemu Dowództwu Wojsk Sprzymierzonych na Górnym Śląsku]]. Do sierpnia 1921 roku ich dowódcą był Francuz, generał dywizji [[Jules Gratier]] a następnie generał [[Stanisław Naulin]]. Do maja 1920 roku wojska te liczyły 10300 żołnierzy, w tym Francuzi mieli 7650 żołnierzy i zajmowali obszar przemysłowy. Włosi stacjonowali w powiatach strzeleckim, głubczyckim, kozielskim i raciborskim w liczbie 2650 żołnierzy. W marcu i maju 1921 roku przybyły wojska brytyjskie w sile 2300 osób. Oddelegowane siły były zbyt małe a ich kontrola raczej bardziej formalna niż rzeczywista.
 
Do kontaktów z MK ze strony polskiego rządu powołano Delegaturę Rządu Polskiego i Konsulatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej. Delegatem wybrano konsula generalnego [[Daniel Kęszycki|Daniela Kęszyckiego]]. Jego zastępcami byli konsul [[Jan Karszo-Siedlewski]] oraz wicekonsul [[Stanisław Ptaszycki]]. Polską ludność Śląska reprezentował [[Polski Komisariat Plebiscytowy]] w [[Bytom]]iu z siedzibą w [[Hotel Lomnitz|hotelu ''Lomnitz'']] kierowany przez komisarza [[Wojciech Korfanty|Wojciecha Korfantego]]. Łącznikiem między Polskim Komitetem Plebiscytowym a MK w Opolu był prof. [[Adam Żółtowski]].
 
Przy Komisji akredytowano przedstawicieli także innych państw: Niemcy reprezentował książę [[Hermann von Hatzfeld]], później hrabia [[Hans Graf Praschma, Freiherr von Bilkau]], Czechosłowację – dr [[Jiři Pořisek]] (Julij Pořizek), Watykan – nuncjusz apostolski, arcybiskup [[Pius XI|Achille Ratti]], od grudnia 1920 r. [[Giovanni Battista Ogno-Serra]].<ref>Arnulf Hein, ''Oberschlesien – Land unterm Kreuz. Ein Kalendarium der Ereignisse von 1917 bis 1922'', tłum. pol. ''Górny Śląsk – kraina dotknięta krzyżem. Kalendarium wydarzeń lat 1917-1922'', Narodowa Oficyna Śląska, Zabrze 2006</ref>
 
28 listopada 1920 roku przy boku MK utworzono dwunastoosobową Radę Przyboczną jako reprezentanta ludności śląskiej. Składała się z sześciu Polaków i tyluż Niemców.
 
{{przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* Bożena Malec-Masnyk,: ''Plebiscyt na Górnym Śląsku'', Instytut Ślaski w Opolu, Opole 1991
* {{cytuj książkę |nazwisko =Janota | imię = Wojciech | autor = Wojciech Janota |tytuł = Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939| wydawca = Księży Młyn| miejsce =Łódź | rok =2010 | strony = 9, 10| isbn = 978-83-7729-021-7}}
* Bożena Malec-Masnyk, Plebiscyt na Górnym Śląsku, Instytut Ślaski w Opolu, Opole 1991
 
==Zdjęcia==